شهرداری تهران ظهر دیروز و در فاصله دو روز به برگزاری کنسرت رایگان همایون شجریان در میدان آزادی تصمیم به لغو آن گرفت.

به گزارش هم میهن، علیرضا زاکانی، شهردار تهران، در ازای برهم زدن این کنسرت، وعده داد که کنسرت شجریان را در ورزشگاه آزادی برگزار خواهد کرد. اما واکنش کارشناسان و فعالان رسانه ای نشان از آن داشت که این وعده نیز همچون دیگر وعده های زاکانی تحقق نمی یابد.

کنسرت رایگان همایون شجریان که با مجوز رسمی شورای تأمین استان تهران قرار بود به عنوان یکی از بزرگ ترین رویدادهای فرهنگی پایتخت در میدان آزادی برگزار شود، در اقدامی بحث برانگیز توسط شهرداری تهران لغو شد؛ اقدامی که موجی از پرسش ها و انتقادات را برانگیخته است.

علیرضا زاکانی، شهردار تهران، دیروز با خنده همیشگی خود مقابل دوربین خبرنگاران حیاط دولت ایستاد و در توجیه این اقدام خود اعلام کرد: به زودی این کنسرت در ورزشگاه آزادی برگزار خواهد شد. و در صفحه شخصی خود در شبکه ایکس نوشت: در جلسه امروز هیئت دولت تأکید کردم که اقدام ارزشمند جناب آقای شجریان، هنرمند گرانقدر کشورمان، برای شادی مردم و میهن ستودنی است. ایشان برای نشاط ملت هزینه داده اند. جمع بندی هیئت دولت، برگزاری کنسرت در ورزشگاه آزادی بود و شهرداری تهران هم با تمام ظرفیت پای کار این رویداد و شادی مردم عزیز است.

اما فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، بلافاصله پس از اظهارات زاکانی در صفحه ایکس خود نوشت: موضع دولت از زمان اعطای مجوز به فرزند خلف خسروآواز ایران روشن است؛ برگزاری کنسرت با حضور میلیونی مردم که تقویت کننده اتحاد ملی است. تجربه جشن های ده کیلومتری پس از جنگ نشان داد که این خواسته ها شدنی است. اگر همه نهادها دست به دست هم بدهند.

از سوی دیگر، تجربه وعده های پیشین زاکانی در مدیریت شهری، امری است که افکارعمومی به گفته های او چندان اعتماد نکنند. بسیاری از شهروندان بر این باورند که شهرداری تهران بارها وعده های مشابهی داده اما هیچ گاه به آن ها عمل نکرده و این بار نیز سخنان شهردار بیش از آن که ضمانتی برای برگزاری قطعی کنسرت باشد، به نوعی تلاش برای آرام کردن موج انتقادات به نظر می رسد.

لغو این کنسرت که قرار بود فرصتی استثنایی برای حضور رایگان هزاران نفر از مردم در یک رویداد ملی و موسیقایی باشد، بار دیگر تناقض میان مجوزهای رسمی نهادهای حاکمیتی و تصمیمات ناگهانی شهرداری را آشکار کرده و این پرسش را در افکار عمومی برجسته ساخته است که چرا نهادی که خود باید حامی نشاط اجتماعی و تقویت سرمایه فرهنگی شهر باشد، در مسیر محدودسازی و بی اعتمادسازی مردم حرکت می کند.

زاکانی بعدازظهر روز گذشته بار دیگر درباره لغو کنسرت همایون شجریان توضیحاتی داده و تاکید کرد: بر اساس گزارش شورای تأمین، تمامی دستگاه های ذیربط به دلیل اضطرار زمانی وعدم آمادگی برای اجرای مناسب کنسرت همایون شجریان، با برگزاری آن مخالفت کرده بودند. حتی پس از آن، درون دولت برای تعیین محل جایگزین (ورزشگاه آزادی) بحث شد و این تصمیم گیری ارتباطی با شهرداری تهران نداشت.

او اظهارات مطرح شده در برخی رسانه ها مبنی بر اینکه شهرداری به دلیل درخواست درج لوگو وعدم موافقت دستگاه ها، مانع برگزاری مراسم شده را کاملاً خلاف واقع خواند و ابراز امیدواری کرد عوامل انتشار این اخبار نادرست، از اشتباه خود درس بگیرند.

همایون شجریان به لغو کنسرتش در میدان آزادی واکنش نشان داده و در صفحه اینستاگرامش نوشت: عزیزان آن چیزی که حدس می زدم آخر سر همان شد. تا الان و در دو روز گذشته وسایل ما اجازه ورود نگرفته و به نظر می آید که توان مدیریت برای حضور جمعیت میلیونی این اجرا وجود ندارد. جلسات و بررسی هایی که این چند روزه انجام شده کاری است که باید قبل از موافقت با درخواست ما در دو ماه گذشته انجام می شد. به هر حال این اجرا انجام نخواهد گرفت. از همه عزیزانی که برای این آرزوی محال من زحمت بسیار کشیدند سپاسگزارم. روز و روزگار بر همگی خوش.

لغو کنسرت همایون شجریان در شرایطی رخ داد که طی چند روز گذشته، بسیاری از رسانه ها و فعالان خارج نشین طی روزهای گذشته تمام توان خود را برای لغو این کنسرت به کار بستند و با فضاسازی های گسترده در شبکه های اجتماعی کوشیدند مانع از برگزاری آن شوند. آن ها مدعی بودند که همایون شجریان به دلیل نزدیکی سالگرد اتفاقات خیزش معروف به مهسا امینی قصد دارد با اجرای این کنسرت افکارعمومی را از مسائل سیاسی و اجتماعی منحرف کند. آن ها دریافت 20میلیارد تومان از یکی از بانک ها توسط همایون شجریان را هم مطرح کردند.

در این میان، برخی از سلطنت طلبان با استفاده از رسانه های خود درخواست کردند که مردم در این کنسرت شعار بدهند. با وجود این فضاسازی ها، آنچه نهایتاً تیر خلاص را به این برنامه زد، هجمه رسانه های خارجی نبود؛ بلکه تصمیم مستقیم شهرداری تهران بود که بدون توجه به مجوز رسمی شورای تأمین استان و استقبال گسترده مردم، به قلب این کنسرت زد و بار دیگر فضای فرهنگی کشور را در معرض جنجال، بی اعتمادی و ناامیدی قرار داد.

برخی سعی کردند عدم توان امنیتی برگزاری این کنسرت را مطرح کنند اما شاید این بدترین و مضحک ترین موضوعی است که مطرح شده چراکه شهرداری تهران مراسم مذهبی همچون مهمونی 10کیلومتری غدیر و اجتماع بزرگ امام رضایی ها را برگزار کرده و بیشتر به سوءاستفاده از شرایط جنگی کشور است.

محمدرضا جوادی یگانه، جامعه شناس و استاد دانشگاه، در واکنش به لغو کنسرت همایون شجریان در کانال تلگرامی خود نوشت: هرچند 83درصد مردم، بر اساس یافته های موج سوم پیمایش مصرف کالای فرهنگی (1398) تاکنون کنسرت نرفته اند و 9درصد آن ها سالی یک بار کنسرت می روند، اما اندک اند آن ها که کنسرت را تعرض به دارالمومنین و زخمی بر پیکره فرهنگ و هویت آن می دانند، یا متقابلاً رفتن به کنسرت خیابانی را رقصیدن به ساز نظام و موافقت و مشارکت در همه عملکرد خوب و بد آن تعریف می کنند.

مشکل اینجاست که سیاست های گروه اول، مرجعیت رسانه ای را تقدیم گروه دوم کرده است، و گروه دوم، منظماً و مداوماً، مردم را به خاطر زندگی در ایران دچار شرمساری می کنند. وی در نهایت تاکید کرد: لغو کنسرت همایون شجریان از برگزاری آن نمادین تر است.

بهمن بابازاده، روزنامه نگار حوزه موسیقی نیز نوشت: با جوش دادن درهای ورودی برج آزادی از سوی ماموران ‎شهرداری تهران، دو روز است که مانع ورود تجهیزات برای آماده سازی کنسرت ‎همایون شجریان شدند.

عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری نیز در صفحه شخصی ایکس خود نوشت: شهرداری تهران همواره مشتاق و آماده همکاری و پشتیبانی از رویدادهای هنری و فرهنگی است که به نشاط اجتماعی کمک می کند. برگزاری کنسرت هنرمند گرامی، جناب آقای همایون شجریان، در فضای عمومی، اتفاقی مبارک و مسرت بخش است که قطعاً مورد استقبال شهروندان تهران قرار خواهد گرفت. با این وجود، تجربه نشان داده که موفقیت و ایمنی چنین رویدادهایی، در گرو برنامه ریزی دقیق، هماهنگی فرابخشی به هنگام و تدارک زیرساخت های لازم توسط متولی و مجری اصلی رویداد است. متولی اصلی برگزاری رویدادهای فرهنگی از این دست، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که دارای سازوکارها، اختیارات و مسئولیت های قانونی در این حوزه می باشد.

شهرداری تهران به عنوان یک نهاد اجتماعی و خدماتی و پشتیبان، برای ایفای نقش موثر خود نیازمند است تا از چندین هفته قبل در جریان جزییات و برنامه ریزی ها قرار گیرد تا بتواند با هماهنگی دستگاه های مرتبط، خدمات پشتیبانی شامل: تمهیدات ترافیکی، استقرار مبلمان شهری، امکانات رفاهی، خدمات امدادی و پشتیبانی فنی را به بهترین شکل ممکن فراهم آورد. متأسفانه در مورد این رویداد خاص، با فاصله زمانی بسیار کم (دو روز مانده به اجرا) مواجه شدیم که عملاً امکان برنامه ریزی و تدارک زیرساخت های لازم برای میزبانی ایمن و باشکوه از چنین برنامه ای برای شهرداری فراهم نیست.

در این میان امین توکلی زاده، معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران، با تاکید بر اینکه بی تجربگی معاونت هنری ارشاد کنسرت میدان آزادی را لغو کرد ، نوشت: دوشنبه یکی از همکاران سابق معاونت اجتماعی و سپس احمدی مشاور وزیر ارشاد تماس گرفت و گفت قرار است چند شب کنسرت در میدان آزادی برگزار شود؛ اولین اجرا جمعه با حضور همایون شجریان است. درخواست همکاری از شهرداری منطقه9 مطرح شد و پاسخ ما مثبت بود. چون زمان کمی تا روز کنسرت مانده بود، تصور ما این بود که مقدمات قانونی و تمهیدات اجرایی از قبل فراهم شده و فقط ما بی خبر بودیم که الان اطلاع دادند. اما سه شنبه مشخص شد برنامه هنوز از شورای تأمین استانداری مجوز نگرفته است. سه شنبه بعدازظهر، مصوبه استانداری به شهرداری رسید. شهرداری منطقه9 اعلام کرد فراهم سازی مقدمات اجرای مراسم در میدان آزادی ممکن نیست. نظر مشترک همه دستگاه ها همین بود.

او با اشاره به اینکه پیشنهاد جایگزین برگزاری کنسرت در ورزشگاه 12 هزار نفری آزادی بود با بلیت رایگان ، افزود: مسئولان دولتی از جمله خانم بهروزآذر (معاون رییس جمهور) و آقای احمدی (مشاور وزیر ارشاد) پیگیری کردند. همه اذعان داشتند معاونت هنری وزارت ارشاد باید یک ماه قبل جلسات هماهنگی برگزار می کرد اما غفلت شده و زمان زیادی از دست رفته است. با خانم فروزان، تهیه کننده همایون شجریان گفت وگو کردم و درباره تمهیدات فنی، صوتی و مدیریت جمعیت پیشنهادهایی دادم. درخواست شد تا زمان تصمیم گیری نهایی، مکانی برای دپوی تجهیزات در اختیار گروه قرار گیرد و ما نیز پذیرفتیم. براساس آنچه دریافتم، یا به دلیل بی تجربگی معاونت هنری وزارت ارشاد مقدمات فراهم نشده یا برخی در تلاش برای انداختن تقصیر بر گردن شهرداری هستند. عملیات رسانه ای علیه شهرداری در فضای مجازی، گمانه دوم را تقویت می کند.

الهام فخاری، رییس پیشین کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای شهر تهران، در واکنش به حواشی لغو کنسرت همایون شجریان در میدان آزادی، با انتقاد از نبود شفافیت و اطلاع رسانی رسمی، گفت: نیازمند این هستیم که از سوی برگزارکننده که دولت بوده، گزارشی روشن و دقیق به مردم ارائه شود. طرح اولیه ایده، مراحل بررسی و تصویب، هماهنگی های بین دستگاهی، پیش بینی مخاطرات و مدیریت امنیتی، برنامه ریزی برای خدمات عمومی، بهداشت، حمل ونقل و ترافیک شهری چگونه انجام شده است؟

او افزود: در مجموع و به عنوان یک ایده یا به قول آقای شجریان (در ویدئویی که منتشر کرده است) یک آرزوی همیشگی، ضمن احترام به آرزوها نباید فقط به آرزوی خود فکر کنیم، بلکه باید به تمام تبعات و جوانب آن هم فکر کنیم. درست است که در حال حاضر همه به زندگی روزمره خود ادامه می دهند اما کشور در هفته های اخیر در شرایط ویژه ای قرار داد و در معرض خطر و تهدید است. بنابراین در هماهنگی بین دستگاهی سخت تر بوده و هست. برگزاری چنین رویدادی برای اولین بار و این مقیاس نیازمند تدابیر بیشتری بود. اطلاع رسانی راجع به این رویداد نباید توسط هنرمند و به سبک خودش انجام شود؛ آن هم با یک گشت موتوری دور میدان آزادی و اینکه این کار را انجام می دهیم.

این هنرمند که بارها روی صحن رفته می داند که چقدر هماهنگی های پشت صحنه و روی صحنه وجود دارد. اگر از منظر حق مردم به شهر نگاه کنیم، لازم است که یک مقام مسئول موضوع را روشن کرده و اعتمادسازی شود و توضیح دهد که چگونه جمعیتی که احتمال می رود بیش از 100 هزار نفر باشد خدمات ارائه می کنند. با تامین آب معدنی از سوی یک بانک که خدمات تکمیل نمی شود. خدمات سرویس بهداشتی، رفت و آمد و… پیش بینی شود. نمی شود گفت من کنسرت رایگان ارائه کرده ام هر طور دوست دارند خود را به کنسرت برسانند.

فخاری با تاکید دوباره بر اینکه باید توضیحات متولی شنیده شود، گفت: سرعتی در تحلیل و بروز احساس به خرج داده شد. چند ساعت موضع گیری انجام نشود تا این توضیحات ارائه شود و هر کسی سهم اشتباه خود را بپذیرد.

رییس سابق کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای شهر تهران افزود: به نظر من رفتار آقای شجریان هم درست نیست. ایشان باید بداند که این کنسرت رایگان برای بهتر شدن حال مردم در شرایط عادی برگزار نمی شود. پس باید صبوری و توان مذاکره بهتری وجود داشته باشد تا یک یادگاری بزرگی برای مردم به جا بماند. اینکه تلفن کسی را جواب ندهد یعنی چه؟ یعنی نمی خواهد مسئله حل شود؟ یا اینکه حتماً باید ایده ای که در ذهن ایشان وجود دارد انجام شود؟ به فرض که در بخشی اشکال و کارشکنی هم وجود داشته است، ایشان نباید تلفن جواب بدهد؟ یک آقای خبرنگار خبر می دهد که ایشان 10 روز دیگر دُبی اجرای کنسرت دارد. به نظر من این رفتارها مناسب نبود. وقتی هدف و مخاطب مردم هستند، حتی اگر ایشان قرار نیست کنسرت اجرا شود باید رفتار در شأن مخاطب را در پیش بگیرد. ممکن است این نظر من مخالفان و موافقانی داشته باشد.

او با اشاره به این که اعلام شده در همین مکان مراسم دیگری با جمعیت گسترده برگزار شده است، بیان کرد: به هر حال مدیریت مراسم بزرگ در روز و شب متفاوت است. نکته حائز اهمیت این است که تمام دستگاه ها هماهنگ شوند. طبق گفته های آقای زاکانی و معاونت فرهنگی شهرداری، اگر در یک زمان بسیار کوتاهی این رویداد مطرح شده است، متاسفانه ناهماهنگی های شرایط بیش از هماهنگی ها بوده است. فکر می کنم باید با شهرداران پیشین که همسوی با دولت بودند، مانند آقای حناچی و کرباسچی (که اتفاقاً موثر و تحول آفرین در تهران بود) مشورت می شد. اقدامی ملی در سطح تهران می تواند همراه با مشورت و همفکری افرادی باشد که تجربه مدیریت شهر را دارند و ملاحظات امنیتی آن را می توانند پیش بینی کرده و به هماهنگی بین نهادی کمک کنند.

فخاری با بیان این که هدف همه ما این است که رنج مردم کاهش یابد، تاکید کرد: بهتر است التهاب و عصبانیت را کاهش دهیم و به جای واکنش های آنی و هیجانی، تحلیل درست انجام دهیم و دنبال مقصر نگردیم. علاوه بر آن اشکالات این اتفاق مشخص شود و هر بخشی اشکالات خود را برطرف کند. سپس یک برنامه منسجم با هماهنگی صنف و همراهی هنرمندان داوطلب برنامه ریزی کرد و در چند پهنه این برنامه ها اجرا شود. به نظر من این اتفاق می توانست به جدالی تند و تیز تبدیل نشود.