رامبد جوان اکنون با دومین تجربه کارگردانی و اجرا، سراغ پروژه ای تازه به نام کارناوال رفته است. او می گوید در تلویزیون برنامه اش حداقل 25 میلیون بیننده داشته است.

به گزارش فرهیختگان، بی اغراق می توان کارنامه کاری رامبد جوان را به دو بخش پیش وپس از خندوانه تقسیم کرد. او بیش از هشت سال یکی از متفاوت ترین برنامه های تلویزیون را روی آنتن برد؛ برنامه ای که هم در خلاقیت و هم در جذب مخاطب رکوردهای تازه ای ثبت کرد و در تاریخ تلویزیون ماندگار شد. اکنون با دومین تجربه کارگردانی و اجرا، سراغ پروژه ای تازه به نام کارناوال رفته است. این بار او دیگر زیر سقف یک استودیوی محدود اجرا نمی کند. صحنه اش بزرگ تر از همیشه است و دیگر قرار نیست در طول برنامه بارها طول و عرض دکور را طی کند یا صرفاً مجری یک تاک شو باشد و با جناب خان و شخصیت های خندوانه کلنجار برود.

بااین همه، روحیه و انرژی جوان همان است و حتی عینک گردش همچنان نماد حضور او محسوب می شود. فضای تماشاگران نیز تغییر کرده؛ دیگر خبری از نشستن مردم دورتادور صحنه نیست و همه چیز زیر چادری بزرگ و روی صحنه ای متفاوت رقم می خورد. به گفته او، کارناوال مشابه خارجی ندارد و ایده آن در یک اتاق فکر جمعی شکل گرفته است.

رامبد جوان که روزگاری همه منتظر بودند ساعت 11 شب در شبکه نسیم با جمله به نام خدا، سلام، رامبد جوان هستم و اینجا خندوانه است روی آنتن بیاید، اکنون خود را در قالبی تازه می آزماید. او توضیح می دهد ایده اجرای برنامه زیر یک چادر را سال ها پیش، در جشنواره ای عروسکی در پاکستان دیده و همان تجربه الهام بخش طراحی کارناوال بوده است.

این برنامه از همان آغاز، واکنش های مختلفی در فضای مجازی برانگیخته است. برخی مخاطبان از تازگی و جسارت آن استقبال کرده اند و برخی دیگر با تردید به آینده اش می نگرند. جوان اما معتقد است مقایسه کارناوال با خندوانه درست نیست؛ چراکه هر کدام تجربه ای مستقل با اهداف و ساختار متفاوتند. اکنون او درست زیر همان چادر نشسته و آماده است درباره مسیر تازه ای که در پیش گرفته با مخاطبان سخن بگوید.

کارناوال یک برنامه متفاوت در حوزه سرگرمی و رئالیتی شوهاست؛ تولیدی که نمونه اش کمتر برای مردم ساخته شده. ایده اولیه و اصلی برنامه از کجا شروع شد؟

چه سؤال طولانی و پرماجرایی! از اینجا شروع شد که من و محمد شریفی، تهیه کننده برنامه کارناوال برای یک پروژه قرارداد بستیم؛ اما خیلی زود به این نتیجه رسیدیم که پروژه را دوست نداریم. از طرفی متوجه شدیم یک گروه دیگر هم دارد روی کاری مشابه کار می کند. همین شد که تصمیم گرفتیم آن پروژه را کنار بگذاریم بعد با اتاق فکرمان مشورت کردیم؛ جمع بزرگی بودیم. من بودم، سعیده امیرساعی، کیا قزوینی، امین انتظاری، احمدرضا کاظمی، نیک یوسفی و سورنا صحت که کمی دیرتر اضافه شد، بهار کاتوزی، علی احمدی، امیرحسین قیاسی و عرفان امامی ایده پردازی را شروع کردیم. می خواستیم کار را در یکی از سالن های پردیس تهران- سمت شرق- اجرا کنیم.

قرارداد هم بستیم و حتی طراحی صحنه را براساس معماری و اندازه های همان سالن جلو بردیم. اما درست در همان زمان، به دلایلی عجیب و بی ربط، اجازه کار در سالن لغو شد. آمدیم بیرون و دوباره نشستیم فکر کردیم. اینجا بود که پیشنهادی دادم؛ یاد تجربه ای افتادم از سال 1378 آن زمان در جشنواره ای در لاهور پاکستان شرکت کرده بودم. یکی از معتبرترین جشنواره های عروسکی دنیا بود، متعلق به یک خانواده پاکستانی که آن را برگزار می کردند. جشنواره در فضای باز برپا می شد و چادرهای کوچک و بزرگ برای کارکردهای مختلف داشت. همین ایده برای ما جرقه شد که چرا خودمان فضای موردنظرمان را با چادر نسازیم؟ شروع کردیم به طراحی فضا براین اساس که در نهایت کارناوال به شکلی که می بینید درآمد.

یکی از ویژگی های رامبد جوان که باعث شده بخش قابل توجهی از کارهایی که ساخته با موفقیت روبه رو شود، وابسته به اتاق فکرهایی بوده که داشته است، مثلاً در خندوانه یک تیم طراحی خلاق همراه شما بود. نقش اتاق فکر در شکل گیری این برنامه چه بود؟

اصولاً همیشه طرفدار کار تیمی و اتاق فکر بوده ام. جزء معدود برنامه سازانی هستم که بیش از 20 سال است همیشه با اتاق فکر کار کرده ام. با همین تیم ایده پردازی را شروع کردیم، امیرحسین قیاسی پیشنهادی مطرح کرد که چه می شد اگر پروژه ای طراحی کنیم که آدم های حرفه ای بیایند و با آثارشان با هم رقابت کنند. ایده جذابی بود، اما چطور؟ با چه ویژگی ها و مکانیسمی؟ چه سناریویی؟ این پرسش ها حدود یک سال ما را درگیر کرد تا بالاخره رسیدیم به نقطه ای که آماده برداشتن اولین قدم شدیم.

یکی از بخش های جدید و متفاوت کارناوال، قسمت دفاعیه است. خود شما هم در ابتدای این قسمت از فرهنگ سازی در زمینه گفت وگوکردن می گویید. ایده طراحی بخش دفاعیه از کجا آمد؟

یکی از ایده هایی که مطرح شد و من پرورشش دادم، چیزی بود شبیه به جلسه دفاع. تصور کنید مخاطب روبه روی هنرمند می نشیند و با او وارد بحث می شود. بعد، دوباره رأی گیری می شود؛ اما این بار براساس معیارهایی مثل اینکه هنرمند چقدر قانع کننده از کارش دفاع می کند. چقدر باحوصله و دقیق توضیح می دهد و تا چه اندازه می تواند مفاهیم اثرش را روشن کند. این بخش چیزهای مختلفی را به ما یاد می دهد؛ اول اینکه گفت وگو کنیم.

دوم اینکه نشان می دهد وقتی یک آرتیست اثری خلق می کند، این کار یک حرکت ساده و بی دلیل نیست و پشت هر اثر یک دنیا فکر، تحقیق، تجربه و یک تیم بزرگ ایستاده است. هر هنرمند کلی آورده و پشتوانه با خودش دارد؛ چه فنی، چه دانشی و چه محتوایی. تماشاگر در این روند تازه متوجه می شود یک اثر هنری چقدر زحمت و ارزش در خودش دارد. خلاصه اینکه برای من مهم بود نشان دهیم گفت وگو ممکن است؛ گفت وگویی واقعی، بدون فحاشی و تعارف، اما پر از معنا. همین اصرار بود که باعث شد پای ایده بایستیم، آن را جلو ببریم و به مرحله اجرا برسانیم.

اینکه مخاطب روبه روی هنرمند می نشیند و او را به چالش می کشد موضوع جالبی است.

دقیقاً. مخاطب فرصت پیدا می کند به طور مستقیم با هنرمند روبه رو شود. می تواند بگوید دمت گرم! تا الان طرفدار تو بودم، اما حالا اینجا من باید قانع شوم.

این منم که تصمیم می گیرم به تو رأی بدهم یا ندهم. همین مواجهه برای من خیلی هیجان انگیز بود، چون امکان گفت وگوی صریح و بی توهین را فراهم می کرد؛ گفت وگویی که در آن شاید طرفین کوتاه نیایند، اما بی احترامی هم صورت نمی گیرد. در ذهن من، این روند نوعی شبیه سازی از فضای شبکه های اجتماعی هم بود. همان طور که آدم ها در فضای مجازی واکنش نشان می دهند، اینجا هم می توانستند آزادانه حرف بزنند با این تفاوت که رودررو و مستقیم انجام می شد. در جامعه ما همیشه چنین فرصتی وجود ندارد که مردم میکروفون به دست بگیرند و بی پروا نظرشان را بگویند؛ دوست داشتن یا نداشتنشان را صریح و بی واسطه بیان کنند.

من امیدوارم روزی برسد که چنین مدلی در سطح سیاست هم اجرا شود، مثلاً مردم بتوانند روبه روی یک سیاستمدار بنشینند و بگویند آقای فلانی! در حوزه فرهنگ این خطاها را کردی. در سیاست خارجی این تصمیم ها را گرفتی. در اقتصاد این موفقیت ها و آن اشتباهات را داشتی. یعنی نقد و تحسین در کنار هم باشند بدون اینکه همه چیز فقط تعریف یا فقط ناسزا باشد.

موضوعی که گاهی مطرح می شود این است که نظرات از سمت برنامه هدایت شده اند، مثلاً سناریو را به برخی تماشاگران داده اند که فلان چیز را بگو.

اصلاً این طور نیست. حدود یک پنجم از تماشاگران، پای ثابت ضبط های برنامه هستند و این افراد بین تماشاگران می آیند و باعث می شوند موتور هیجان جمع را روشن کنند، همین. هیچ وقت به کسی نگفته ایم چه بگوید. 500 نفر در سالن حضور دارند و هیچ کس از قبل نمی داند میکروفون به دست چه کسی می رسد. این بی واسطگی برای ما خیلی مهم است، چون اگر مردم احساس کنند تقلبی در کار است، اعتمادشان از بین می رود.

ما به عنوان بیننده با وجه دیگری از هنرمندانی که به عنوان شرکت کننده وارد این رقابت شده اند مواجه می شویم، مثلاً بازیگری که در اینجا ساز می زند یا کارهای متفاوتی می تواند انجام دهد. این شرکت کننده ها برچه مبنایی انتخاب شده اند؟

از نظر من، منطقی بود که کارگردان ها باید وارد می شدند، چون در نهایت این کار آن هاست که می تواند یک اثر را بسازد. اما ازآنجاکه ما در پلتفرم برنامه می سازیم و خیلی از کارگردان ها هنوز شناخته شده نبودند، به این نتیجه رسیدیم که باید در کنارشان بازیگران سلبریتی یا چهره های شناخته شده حضور داشته باشند.

این را با جرئت می توانم بگویم که با 80 درصد آدم های حوزه خودم صحبت کردم تا در این برنامه شرکت کنند، اما در نهایت از این تعداد هنرمند، به 16 نفر نرسیدیم و نهایتاً 12 هنرمند را آوردیم. این خودش نشان می دهد انتخاب مهمان کار ساده ای نیست. بسیاری از هنرمندان در ابتدا جواب منطقی داشتند و بعضی ها با تعجب می گفتند مگر می شود نشست و از یک اثر دفاع کرد یا چیزی را از صفر ساخت؟!

مگر قرار بود در این مسیر تنهایی یک اثر را بسازند؟

همیشه به آدم هایی که می خواستیم به عنوان شرکت کننده بیایند می گفتیم از صفر تا صد کنارتان هستیم؛ به کارگردانی تان کمک می کنیم، صحنه، دکور، لباس، گریم، حتی در متن هم همراهی می کنیم ولی طبیعی بود که بعضی ها جا بزنند، چون می گفتند ما بازیگریم، نمی توانیم همه بار کارگردانی و ساخت را به دوش بکشیم. بعضی ها حتی بعد از دو ماه تمرین و تلاش به این نتیجه رسیدند که نمی شود و کنار کشیدند. واقعاً برای برخی منطقی و قابل درک بود؛ اما آن هایی که ماندند، کسانی بودند که جرئت تجربه کردن داشتند. آن ها ریسک کردند، ایستادند و نتیجه اش خیلی خفن و هیجان انگیز شد.

بسیاری از مردم شما را همچنان با عنوان مجری و کارگردان خندوانه می شناسند؛ برنامه ای که مردمی ترین کار شما بوده است. در کارناوال تا چه اندازه تلاش کردید همان ارتباط نزدیک با مخاطب را ادامه دهید؟

مردم همان هایی هستند که اینجا می نشینند و تصمیم می گیرند. شاید تجربه خندوانه باعث شود ناخودآگاه مقایسه کنند؛ اما واقعیت این است که کارناوال با آن قابل قیاس نیست. خندوانه برنامه ای کاملاً اجتماعی و مردمی بود که مهمان می آوردیم، گفت وگو می کردیم، آیتم های مختلف داشت؛ یک ظرف مخصوص برای سرگرمی و ارتباط مستقیم با مردم.

اما در کارناوال، بخش مردمی در جای دیگری اتفاق می افتد یا در آثار شرکت کننده ها یا در همان بخش دفاعیه که تماشاگرها وارد گفت وگو می شوند. در آنجا خیلی حرف های مهمی زده می شود. متأسفانه بخشی از آن به دلیل شرایط سیاسی کشور قابل پخش نیست ولی من معتقدم باید ظرفیتمان را بالا ببریم، باید یاد بگیریم حرف بزنیم و از این فرصت استفاده کنیم.

آیا امکان داشت کارناوال برای تلویزیون ساخته شود و تجربه ای شبیه به خندوانه دوباره تکرار گردد؟

نه نمی شود. محدودیت های ممیزی اجازه نمی دهد. البته پیشنهاد ساخت در تلویزیون مطرح شد، اما من قبول نکردم.

جای برنامه هایی مثل خندوانه در تلویزیون خالی است. آیا خندوانه همچنان ظرفیت ادامه دارد؟

خندوانه همچنان ظرفیت ادامه دارد، چون یک برنامه ترکیبی است که می تواند هزار شکل مختلف داشته باشد؛ موسیقی، نمایش، کمدی، تراژدی، تک نفره یا گروهی، حتی مسابقه. هیچ وقت تاریخ انقضا ندارد. بخش زیادی از مسابقه هایی که در خندوانه برگزار شد، هنوز می تواند تکرار شود و حتی خود کارناوال هم می توانست در دل خندوانه اجرا شود.

سریال مردم معمولی اولین تجربه سریال سازی شما در نمایش خانگی بود. کارناوال هم اولین تجربه ساخت یک رئالیتی شو در پلتفرم بود. چه تفاوتی بین ساخت برنامه در تلویزیون و در پلتفرم وجود دارد؟

در تلویزیون، در معمولی ترین شب ها 25 تا 30 میلیون نفر مخاطب داشتیم. اینجا اما مثلاً صحبت از یک میلیون بیننده است. تازه با زحمت خیلی بیشتر؛ هر اپیزود کارناوال چهار روز زمان می برد، از ضبط در استودیو گرفته تا آماده سازی تبلیغات و تدوین.

پروژه ای سخت و نفس گیر است، چون نمایش خانگی باید با طراحی و ارتباط متفاوتی سراغ مخاطب برود. بااین حال، تجربه بزرگی برای ماست. آن قدر مهم که ذهنم مدام درگیر بازخوردها و تغییرات احتمالی فصل بعدی است. مطمئنم در فصل دوم ساختارهایی را تغییر می دهیم، چون کارناوال بر دو خصلت استوار است: تنوع و تغییر.

برای کارناوال کارهای زیادی کردیم و هر بخش نکته ای دارد، مثلاً پایان هر قسمت یک بند موسیقی اجرا می کند. این ایده ای بود که از همان اول رویش اصرار داشتم؛ موسیقی زنده ای که تماشاگر را آرام آرام جمع کند. تا امروز هم گروه های جوان و خفن زیادی روی صحنه آمده اند، حتی تیتراژهای هر قسمت هم برایش جدا فکر شده و هر قسمت تیتراژ مخصوص به خودش را دارد.