محمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی در نخستین اظهارنظر پس از ورود دلار به کانال 100هزار تومانی اظهار کرد: بانک مرکزی هیچ برنامه ای برای افزایش نرخ ارز 70 هزار تومانی ندارد چرا که تجربه گذشته نشان می دهد این اقدام منجر به تورم شدید خواهد شد.

این در حالی است که علی مدنی زاده، وزیر اقتصاد پیش تر گفته بود: دولت تلاش می کند شرایطی ایجاد شود که بازار ارز یک نرخ داشته باشد و بانک مرکزی بتواند آن را مدیریت کند تا ثبات اقتصادی به دست آید. دیدگاه کارشناسان را بخوانید:

حمیدرضا جیهانی؛ کارشناس اقتصادی: افزایش اخیر نرخ ارز موقتی و ناشی از نگرانی های سیاسی است؛ مکانیسم ماشه صرفاً جنبه سیاسی و روانی دارد و دیگر ظرفیت تحریمی تازه ای علیه ایران وجود ندارد. تجربه پایان سال گذشته و همچنین جنگ 12 روزه نشان داد که افزایش نرخ ارز تحت تأثیر هیجانات سیاسی کوتاه مدت است و با مدیریت سیاستگذار به سطح منطقی بازمی گردد. از سوی دیگر امروز وضعیت ذخایر ارزی و طلای کشور بسیار مطلوب است؛ تنها در سال 1403 بیش از 100 تن طلا وارد شده است که نقش مهمی در ثبات بخشی بازار دارد.

محمدرضا حسینا؛ رییس مجمع فعالان اقتصادی: افزایش اخیر نرخ دلار به بیش از 100 هزار تومان بیشتر ناشی از التهاب های سیاسی و فضاسازی سوداگران در شبکه های اجتماعی است و هیچ توجیه اقتصادی ندارد، زیرا فروش نفت ایران همچون گذشته ادامه دارد و تقاضای جدیدی نیز ایجاد نشده است. از سوی دیگر، بانک مرکزی با تقویت ذخایر طلا از سال گذشته، ابزار لازم برای کنترل بازار ارز و حفظ ثبات را در اختیار دارد. تجربه نشان داده نرخ ارز پس از جهش هیجانی، به سرعت به کانال منطقی بازمی گردد؛ بنابراین مردم نباید فریب فضاسازی ها را بخورند.

علی گلپاشا؛ کارشناس اقتصادی: افزایش اخیر نرخ ارز بیش از آنکه دلایل واقعی اقتصادی داشته باشد، ناشی از نگرانی های سیاسی و موضوع مکانیسم ماشه است که موجب تحریک انتظارات تورمی و رفتار هیجانی در بازار شده است.

افزون بر اینکه کسب وکارهایی که به واردات مواداولیه وابسته اند برای جلوگیری از ریسک افزایش بیشتر دلار، خریدهای خود را جلو انداخته اند و همین امر به رشد تقاضای زودهنگام منجر شده است. مداخلات دولت و بانک مرکزی می تواند موقتاً نوسانات را مهار کند، اما تا زمانی که چندنرخی بودن ارز وجود دارد، مشکلات پابرجا خواهد بود.

علی دولتشاهی؛ کارشناس اقتصادی: 80 درصد هدف غرب از تهدید به فعال سازی مکانیسم ماشه، فشار روانی و سیاسی است؛ چراکه خودشان می دانند اثر اقتصادی چندانی بر ایران ندارد. توجه کنیم که مکانیسم ماشه بیش از آنکه آثار اقتصادی داشته باشد، ابزاری برای عملیات روانی علیه مردم ایران است و اثر آن بر اقتصاد کشور بسیار اندک خواهد بود؛ چرا که اقتصاد ایران طی سال های اخیر بر پایه شرایط تحریمی رشد کرده است؛ بنابراین حتی اگر غرب تحریم های سخت تر از مکانیسم ماشه را هم اعمال کند، باز هم اقتصاد ایران مقاومت خواهد کرد.

صمد حسن زاده؛ رییس اتاق بازرگانی ایران: اثر فعال سازی مکانیسم ماشه کمتر از میزانی است که بدخواهان ملت ایران در افکار عمومی تبلیغ می کنند، اما همان میزان نیز نیازمند نگاه هوشیارانه و برنامه ریزی دقیق است. با توجه به ناترازی های انباشته، تورم ساختاری و بی ثباتی مزمن ارزی، بازگشت تحریم های سازمان ملل می تواند به عنوان یک شوک خارجی عمل کند؛ بنابراین همه ارکان حکمرانی، دیپلماسی و رسانه ها باید تصویر درست و واقع بینانه ای از آثار آن ارائه دهند.

سرمایه گذاری نخستین بخشی است که آسیب می بیند؛ نااطمینانی موجب کاهش ورود منابع جدید، رکود سرمایه گذاری و محدودشدن ظرفیت های رشد اقتصادی خواهد شد. با این حساب شدت آثار مکانیسم ماشه به نحوه مواجهه ما بستگی دارد؛ اگر مسیر تعامل و همکاری انتخاب شود، می توان بخشی از تبعات را مدیریت کرد و هزینه های بلندمدت را کاهش داد.

حسن ولی بیگی؛ اقتصاددان: افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر بیشتر ناشی از رفتار هیجانی عرضه کنندگان و تقاضاکنندگان است که تحت تأثیر تنش های سیاسی و موضوع مکانیسم ماشه شکل گرفته است؛ چرا که انتظارات تورمی تشدید شده و همین عامل، نرخ دلار را بالا برده است؛ اما این روند می تواند با انتشار خبرهای مثبت یا تعدیل کننده از مذاکرات سیاسی به سرعت معکوس شود.

واقعیت این است که رفتارهای هیجانی چندان با سیاستگذاری ارزی قابل کنترل نیست و حتی ورود فوری بانک مرکزی ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد. بهتر است سیاستگذار زمانی مداخله کند که مشخص شود نرخ ها در سطوح بالاتر ماندگار شده اند.

سعید اشتیاقی؛ فعال اقتصادی: افزایش اخیر نرخ دلار بیشتر ریشه روانی و انتظاری دارد و پشتوانه تقاضای واقعی ندارد. در حال حاضر حتی مقاطع خاص مانند اربعین که معمولاً تقاضای ارزی ایجاد می کرد، پشت سر گذاشته شده است؛ بنابراین آنچه امروز در بازار مشاهده می شود، بیش از آنکه اقتصادی باشد، بازتاب هیجان ناشی از مکانیسم ماشه است. البته نیازهای اصلی کشور در حال تأمین است و فعالان اقتصادی عمدتاً با نرخ مرکز مبادله کار می کنند، نه نرخ های حاشیه ای بازار آزاد؛ به همین دلیل این نرخ ها نباید تأثیر جدی بر زندگی مردم بگذارند.