گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری در اروپا (OSCE)، که برای بیش از سه دهه مسئول میانجی گری در مناقشه قره باغ بود، رسماً منحل شد. این اقدام که از شروط اصلی جمهوری آذربایجان برای امضای توافق صلح بود، با استقبال باکو و تبریک مقامات OSCE و روسیه همراه شد.

گروه مینسک از روز گذشته رسماً منحل شد. وزارت امور خارجه ارمنستان اطلاع داد که نامه ای از وزیر خارجه فنلاند، رییس دوره ای سازمان امنیت و همکاری در اروپا (OSCE)، دریافت کرده که تأیید می کند رویه سکوت برای تصمیم گیری در مورد انحلال فرآیند گروه مینسک و ساختارهای مرتبط با آن توسط کشورهای عضو OSCE نقض نشده و این تصمیم از تاریخ 1 سپتامبر لازم الاجرا تلقی می شود.

در وب سایت رسمی سازمان امنیت و همکاری در اروپا، پیام تبریک الینا والتونن، رییس دوره ای، منتشر شده است: مایلم بار دیگر تبریکات گرم خود را به ارمنستان و آذربایجان به مناسبت توافق تاریخی و همچنین عزم آن ها برای اجرای سریع آن ابراز کنم. من بلافاصله به درخواست مشترک آن ها پاسخ دادم و صمیمانه از طرفین برای همکاری عالی شان تشکر می کنم.

فریدون سینیرلی اوغلو، دبیرکل این سازمان، نیز در صفحه ایکس خود از پایان فرآیند مینسک استقبال کرد: به ارمنستان و آذربایجان برای این گام مشخص در جهت صلح و ثبات در منطقه تبریک می گویم که گواهی قدرتمند بر تأثیر دیپلماسی است.

رسانه های باکو نیز با تیتر یک پیروزی دیگر این رویداد را جشن گرفتند.

انحلال این گروه که با هدف حل مناقشه قره باغ و با ریاست مشترک فرانسه، آمریکا و روسیه فعالیت می کرد، از سوی آذربایجان به عنوان پیش شرطی برای پاراف کردن معاهده صلح مطرح شده بود. انحلال گروه مینسک در بند دوم بیانیه سه جانبه ترامپ-پاشینیان-علی اف در تاریخ 8 اوت در واشنگتن پیش بینی شده بود.

وزرای خارجه ارمنستان و آذربایجان درخواست انحلال را به طور مشترک امضا کرده و از کشورهای عضو خواستند تا این تصمیم را بپذیرند. از سوی 57 کشور عضو OSCE هیچ اعتراضی مطرح نشد.

الکساندر لوکاشویچ، نماینده دائم روسیه در این سازمان، تأکید کرد: اگر طرفین حفظ این گروه را مصلحت ندانند، ما هیچ دلیلی برای جلوگیری از انحلال آن نمی بینیم. بدین ترتیب، این گروه پس از بیش از 31 سال فعالیت، منحل می شود.

به گفته آرتاک بگلاریان، وزیر سابق قره باغ و فعال حقوق بشر، گروه مینسک در اجلاس بوداپست تشکیل شده و تنها با تصمیم یک اجلاس دیگر می تواند منحل شود.

به گفته بگلاریان، این روش توافق از طریق سکوت، پیش بینی نشده است. کمیته وزرا جایگاه پایین تری نسبت به اجلاس سران دارد و در اساسنامه OSCE به وضوح ذکر شده که هیچ تصمیمی نمی تواند توسط یک نهاد با جایگاه پایین تر لغو شود، اگر آن تصمیم توسط یک نهاد با جایگاه بالاتر اتخاذ شده باشد.

این فعال حقوق بشر تأکید می کند: هر چه باشد، عدم وجود گروه مینسک به معنای عدم وجود حقوق ساکنان آرتساخ (قره باغ) نیست. این بدان معنا نیست که در صورت تغییر موضع مقامات ارمنستان، نمی توان مکانیزم بین المللی جدیدی در مورد آرتساخ (قره باغ) شکل داد.

به گفته بگلاریان، انحلال گروه مینسک نشان می دهد که مسئله قره باغ بسته شده، اما چگونه، در حالی که مسائل مربوط به وضعیت، امنیت و حق بازگشت ساکنان قره باغ حل نشده است؟ او بستن صفحه قره باغ و انحلال این گروه را به منزله مشروعیت بخشیدن به جنایت بین المللی، نسل کشی و پاکسازی قومی می داند.

رییس حزب ارمنستان روشن خطاب به نخست وزیر پاشینیان می پرسد: اگر صفحه آرتساخ (قره باغ) برای شما بسته شده است، چرا گروه را منحل می کنید؟

ادموند ماروکیان افزود: مثل این است که ارمنستان تصمیم بگیرد که مردم فلسطین نباید برای استقلال تلاش کنند. برادر، تو به نام آن ها مذاکره نمی کنی، پس مذاکره نکن. مدت هاست که مذاکره نمی کنی. حالا چرا وارد حوزه حقوق آن ها شده ای و به عنوان یک دولت، حقوق آن ها را محدود می کنی که چه بشود؟

وی ادامه داد: بسیار خوب، فرض کنیم این موضوع باقی می ماند. در هر شرایطی می گویند جایگزین چه بود؟ خوب، جایگزین این بود که در فرآیند مذاکره، تو یک چیزی در دست داری که علی اف از تو می خواهد. او می گوید "من به انحلال این گروه مینسک مثل هوا نیاز دارم". خوب، آیا تو در مقابل آن نمی توانی هیچ چیزی بخواهی؟

اپوزیسیون، موافقت با درخواست باکو برای انحلال گروه مینسک را یک عقب نشینی در ازای هیچ می داند. این در حالی است که رویکرد نیکول پاشینیان در این مورد چندین بار تغییر کرده است. باکو پس از جنگ 44 روزه شروع به صحبت در مورد بازنشسته کردن این گروه کرد. سپس این خواسته به یک پیش شرط تبدیل شد.

نخست وزیر ارمنستان در آن زمان می گفت ابتدا باید معاهده صلح امضا شود: وقتی صلح یک واقعیت مسلم باشد، وجود چنین قالبی به نظر من واقعاً می تواند سؤالاتی را ایجاد کند. مسئله در اینجا مربوط به زمان بندی است، نباید گاری را جلوی اسب بست.

اما از ابتدای سال جاری میلادی، این خود پاشینیان بود که پیشنهاد انحلال گروه مینسک را مطرح کرد. او 12 پیشنهاد برای برقراری صلح در منطقه در صفحه فیسبوک خود منتشر کرد که انحلال گروه در آخرین سطر آن قرار داشت. در نهایت، این گروه پس از پاراف شدن معاهده صلح، رسماً در تاریخ 1 سپتامبر منحل شد.