فرارو- تلویزیون ایران سال هاست کار سختی برای راضی نگه داشتن مخاطب دارد؛ این مجموعه با سیاست های بحث برانگیزی که در پیش گرفت، شمار زیادی از مخاطبانش را از دست داد. علاوه بر این، بارها از سوی چهره های سیاسی و اجتماعی متهم به تک صدایی شده و بسیاری را بر آن داشته تا برای استفاده از واژه ملی برای صداوسیما به شک و تردید بیفتند. باوجود آنکه انتظار می رفت مسئولان امر به فکر چاره ای در این مورد باشند، شرایط بدتر هم شده است. بخشی از این بدی ماجرا هم بعضی وقت ها به اظهارات خبرساز مجریانی برمی گردد که علاوه بر مشهود بودن کم سوادی و عدم تحقیق لازم در حوزه های تخصصی، روی اعصاب مخاطبان هم راه می روند.

درباره برنامه های تلویزیونی، به گواه آماری که خود صداوسیما منتشر می کند، سهم برنامه های ورزشی که وظیفه پخش زنده مسابقات را به عهده دارند، در نگه داشتن مخاطب پررنگ است. بسیاری که هنوز تلویزیون را دنبال می کنند از این رسانه، بعضی وقت ها برای تماشای مسابقات فوتبال بهره می برند. این مورد هم ظاهرا دلیلی بر آن شده تا بر سر مردم، به غلط، منت گذاشته شود. ماجرا چندان پنهان و پوشیده نیست. همین چند روز پیش و در حاشیه پخش زنده دیدار رئال مادرید و مایورکا، گزارشگر این مسابقه که در استودیو کنار جواد خیابانی نشسته بود، در جملاتی بحث برانگیز گفت: هیچ جای دنیا اینطور نیست که این همه مسابقه فوتبال را به شکل مجانی پخش کنند. در اروپا وقتی بیست هزار نفر به تماشای یک مسابقه فوتبال می روند، همه اش به خاطر عشق و علاقه نیست. یک دلیلش هم این است که تماشای بازی در تلویزیون گران تر از حضور در ورزشگاه است. در ایران اما صداوسیما لطف می کند و این همه مسابقه را روی آنتن می برد، مردم می بینند و تازه غر هم می زنند.

مشخص نیست اظهارات مجری گزارشگر مذکور برای خوشایند چه طیفی ابراز شده ولی آنچه که مشخص است اینکه بخش زیادی از اطلاعات او ناشی از کم سوادی و عدم تحقیق مناسب در این مورد است. در دنیا شبکه های خصوصی بسیاری هستند که حق پخش بازی های فوتبال را به طور قانونی خریداری کرده و آن را در اختیار مخاطب می گذارند. برخلاف اطلاعات اشتباه مجری تلویزیون، در انگلیس به طور میانگین تهیه بلیت یک مسابقه فوتبال بیش از 100 پوند آب می خورد، در شرایطی که می توان اشتراک ماهانه بهترین تلویزیونی که فوتبال را پخش می کند با 35 تا 40 پوند تهیه کرد. واضح است که در طول یک ماه بیش از چند ده مسابقه را می توان با همان اشتراک دید.

بیچاره مردم ایران که علاوه بر تامین بخشی از بودجه تلویزیون باید چنین به غلط، مورد شماتت قرار گرفته و زیر بار منت مجری ای بروند که به وضوح، اطلاعاتی درباره اظهاراتی که می کند، ندارد.

شاید در نگاه اول، چنین اظهاراتی که باید برای پرداخت تماشای رقابت های فوتبال اشتراک خرید و هزینه پرداخت، حرفه ای به نظر بیاید؛ اما این مورد اصلا درباره صداوسیمای ایران صدق نمی کند. در دنیا، اگر نیاز به خرید اشتراک مسابقات فوتبال است، تلویزیون ها خصوصی است و آن ها هزینه های بسیاری برای تامین چنین فرایندی دارند. در ایران ولی خبری از شبکه های خصوصی نیست و تلویزیون ماهیتی دولتی دارد که ردیف بودجه مختص به خودش را دارد. مثلا در همین سال 1404 عنوان شده که بودجه صداوسیما 35 هزارمیلیارد تومان است! حالا اگر قرار باشد با این بودجه وحشتناک، برای پخش مسابقاتی که تلویزیون، خیلی وقت ها از طرق مختلف روی آنتن می برد و لوگوی تلویزیون اصلی را سانسور می کند، سر مخاطبش منت هم بگذارد، دیگر نور علی نور است!

اگر در دنیا، فردی برای تماشای فوتبال، پکیج یک تلویزیون اختصاصی را تهیه می کند، خیالش راحت است که قرار است آن مسابقه و دیگر مسابقات را با بهترین کیفیت تصویری، بدون سانسور، قبل، حین و بعد از بازی تماشا کند. در ایران ولی چنین امکاناتی نیست؛ مسابقات خارجی با سانسورهای مکرر همراه است که بیشتر این سانسورها متوجه اطلاعاتی است که تلویزیون مقصد روی آنتن می برد و تلویزیون ایران برای جلوگیری از فاش شدن شبکه ای که لوگوی آن را پوشانده، مجبور به سانسور است. از سوی دیگر، درباره رقابت های باشگاهی در ایران هم کیفیت تصاویر در برخی موارد به قدری ضعیف و زننده است که مخاطب را وادار به عبور از پیگیری این روند می کند. با این حال، اصلی که در هر حالتی برای تلویزیون پابرجاست، درآمدزایی است. بعید است تلویزیون دلش زیاد برای مخاطب بسوزد و فوتبال را برای سرگرمی او پخش کند. واقعیت امر این است که بخش زیادی از این ماجرا فقط برای درآمدزایی حاصل از آگهی تبلیغاتی است. اگرچه این روزها هنوز آمار دقیقی منتشر نشده ولی می توان به گزارش روزنامه فرهیختگان در شهریور 1403 استناد کرد که عنوان کرده فقط تبلیغات بازی های استقلال و پرسپولیس چیزی حدود 5800 میلیارد تومان ارزش داشته. تازه بدون احتساب بازی های خارجی، ملی و سایر ورزش ها.

جالب آنکه تلویزیون از این حجم درآمدزایی حاضر به پرداختن رقمی به عنوان حق پخش به تیم های باشگاهی در ایران هم نیست. این نهاد که برای ساختن سریال های کم مخاطب مجبور به پرداخت ثانیه ای رقم آن ها است، سال ها از زیر پرداخت رقم حق پخش فوتبال ایران که به گواه خودشان بیشترین میزان مخاطب را دارد، طفره می رود. تازه این ها منهای استفاده از گزارشگران نه چندان محبوبی است که باعث می شوند بعضی وقت ها مخاطب با بستن صدای تلویزیون بازی ها را دنبال کند؛ البته اگر قبل از آن برای تماشای فوتبال، شبکه های اینترنتی یا ماهواره ای را انتخاب نکرده باشد!