فرارو- سارانگ شیدوره تحلیلگر ارشد حوزه ژئوپلیتیک و مدیر برنامه جنوب جهانی اندیشکده کویینسی و عضو هیئت علمی مدعو در دانشگاه جورج واشنگتن

به نقل از نشریه ریسپانسیبل استیت کرفت، اجلاس سازمان همکاری شانگهای متشکل از کشورهای آسیایی و اوراسیایی، روز یکشنبه در شهر تیانجین چین آغاز شد. پکن تلاش می کند بیشترین بهره را از نمایش بزرگ ترین گردهمایی تاریخ این سازمان ببرد. بیش از 20 رهبر جهان از جمله مقام هایی از کره شمالی، هند، ایران، کشورهای آسیای مرکزی، ترکیه و همچنین شریک نزدیک چین یعنی روسیه، میهمان رییس جمهور شی جین پینگ هستند. دبیرکل سازمان ملل متحد و دبیرکل آسه آن نیز در نشست حضور دارند. پرابوو سوبیانتو، رییس جمهور اندونزی قرار بود شرکت کند اما به دلیل اعتراض های ضد دولتی در پایتخت کشورش، در آخرین لحظه سفر را لغو کرد.

ریشه های سازمان همکاری شانگهای در حوزه امنیتی است، اما این نهاد به طور فزاینده به سمت دستورکارهای اقتصادی و ارتباطی حرکت می کند. چین در این اجلاس بر ایجاد بانک توسعه سازمان و ترتیبات مالی تازه در زمینه استخراج مواد معدنی حیاتی تأکید دارد. در عین حال، نشست های دوجانبه به ویژه گفت وگوهای چین و هند، چین و روسیه و روسیه و ایران نیز اهمیت بالایی خواهند داشت. این اجلاس در شرایطی برگزار می شود که ایالات متحده با بیشتر کشورهای جهان دیوارهای تعرفه ای بنا کرده و از نگاه بسیاری از قدرت های تجاری، شریک غیرقابل اعتمادی به شمار می رود. پکن تلاش دارد از این آشفتگی بهره برداری کند و خود را به عنوان عامل ثبات و کانون تجارت و فناوری در آسیا و جنوب جهانی معرفی نماید.

نوسان ها و عدم قطعیت در سیاست های ایالات متحده در تضاد با ثبات گسترده تر و پویایی اقتصادی در بخش های کلیدی آسیاست. هرچند بسیاری از کشورهای منطقه در موضوع تعرفه ها امتیازهای بزرگی به واشنگتن داده اند، اما نشست هایی مانند اجلاس تیانجین فرصتی فراهم می کنند تا کشورهای شرکت کننده مسیر تنوع بخشی و چندجانبه گرایی را پررنگ تر دنبال کنند.

این موضوع به ویژه برای هند و اندونزی در این اجلاس اهمیت دارد. هند که روابطش با آمریکا در بحرانی ترین وضعیت طی بیش از یک چهارم قرن قرار گرفته، در پی آن است که مناسبات دشوار خود با چین را تثبیت کرده و همزمان روابط سنتی و مستحکم با روسیه را بیش از پیش تقویت کند. اندونزی نیز همچنان سیاست تعامل با همه طرف ها را پی می گیرد؛ این کشور پس از یک دوره مذاکرات دشوار با واشنگتن به توافق تجاری دست یافته، اما در عین حال روابط خود با چین و روسیه را نیز عمیق تر کرده است.

افزایش گرایش به سیاست موازنه سازی و چندجانبه گرایی در نظام بین الملل، در بلندمدت می تواند روند افول تک قطبی گرایی را شتاب بخشد. برای آنکه ایالات متحده جایگاه خود را حفظ کند، نیاز دارد به عنوان شریکی باثبات و قابل اعتماد بازتعریف شود؛ مسیری که با تلاش برای بازگرداندن برتری به ویژه از طریق تشدید نظامی گری، به دست نخواهد آمد. راهکار کارآمدتر می تواند یافتن منافع مشترک و پیگیری دسته جمعی آن ها با قدرت های میانی و مهم در آسیا و دیگر نقاط جهان باشد.