مهرداد احمدی شیخانی در هم میهن نوشت: حدود یک سال پیش و پس از انتخاب جناب پزشکیان قصد داشتم این یادداشت را بنویسم ولی تصورم این بود که به جای نوشتن و انتشار عمومی، شاید بهتر باشد تا تلاش کنم مستقیماً پیگیر ضرورت و اهمیت آن برای کار دولت باشم؛ که البته تمام تلاش هایم برای این منظور به جایی نرسید و حتی نه اینکه به جایی نرسید، بلکه متوجه شدم که احتمالاً برای برخی افراد، عدم توجه به آن، به جهاتی ضروری تر است.

اما سلسه اتفاقات این یک سال مرا به این نتیجه رساند که این دیدگاه را در سطح عمومی طرح کنم، از همین روست که بالاخره به این تصمیم رسیدم که این یادداشت را بنویسم؛ هرچند شاید همچنان گوش شنوایی نباشد.

سال ها پیش از تلویزیون ایران که آن روزها با نام تلویزیون ملی ایران شناخته می شد، کارتونی پخش می شد با نام سفرهای گالیور . در این کارتون شخصیتی وجود داشت به نام گلام که همیشه با نگاهی منفی به رخدادهای پیش رو می گفت من می دونم، ما موفق نمی شیم .

به گمان من و بسیاری از کسانی که در آن سنین این کارتون را دیده بودند، شاید نچسب ترین کاراکتر داستان همسن شخصیت گلام بود که همیشه آیه یأس می خواند و ازعدم موفقیت در مسیر پیش رو می گفت، ولی جالب اینکه احتمالاً تنها عبارتی که از این سریال کارتونی به طور دقیق در حافظه کسانی که این مجموعه را دیده اند ثبت شده، همین تکیه کلام است، آنقدر که هنوز هم اگر کسی با نگاهی منفی به فرآیند یک کار، ازعدم موفقیت بگوید، کسانی که آن کارتون را دیده اند، شخصیت گلام را به او نسبت می دهند.

در بالا اشاره کردم که شاید نچسب ترین کاراکتر داستان و حتی ناخوشایندتر از شخصیت منفی مجموعه، همین گلام بود ولی سال ها گذشت و وقتی مسئولیت انتشار نشریه بهره وری را برای سازمان بهره وری ملی ایران به عهده گرفتم، متوجه شدم که چقدر وجود چنین کاراکتر منفی بافی که به همه چیز بدبین است، برای موفقیت یک سازمان اهمیت دارد، جایگاهی منفی که امروز با دیدی مثبت در صنعت به آن کنترل کیفیت می گویند.

بگذارید با مثالی منظور از کنترل کیفیت را توضیح دهم. سال ها پیش، سفارش کاری داشتم برای طرح بسته بندی یک کارخانه تولید چیپس. کارخانه جدید بود و همه تجهیزات مدرن را از خارج کشور وارد کرده بود.

هر چه بود با سفارش دهنده بر سر قیمت طراحی به نتیجه نرسیدیم و گذشت. نمی دانم تا حالا وقتی یک بسته چیپس را باز کرده اید، گاهی در بین ورقه های چیپس، ورقه ای را دیده ای که لکه ای سیاه دارد؟ این اتفاق بازمی گردد به سیب رمینی های استفاده شده.

گاهی سیب زمینی دارای لکه یا کرمخوردگی است، ولی هنگام پوست کنی و خرد شدن، همانطور وارد فرآیند پخت شده و در نهایت بسته بندی می شود. من در آن سفارش، فیلم هایی خارجی از مراحل تولید چیپس دیدم که در چندین مرحله، با روش های دستی و ماشینی، سیب زمینی هایی که چنین آسیبی داشتند از گردونه تولید خارج می شدند و عده ای کارشان دقیقاً عیب یابی بود، عیب یابی برای اینکه محصولی که از کارخانه خارج می شود بی نقص باشد.

یعنی کارخانه به یک عده پول می دهد که عیبش را بگوید. دقت کنید، پول می دهد که عیبش را بگوید، نه اینکه پول بدهد که حسنش را بگوید . به این می گویند کنترل کیفیت یعنی یک عده باشند که عیب را بگویند.

نه اینکه بعد از خروجی محصول از عیوب گفته شود و نقد کنند که آن هم بسیار ضروری است، بلکه قبل از خروج محصول از عیوب آن بگویند، به عبارتی بنشینند و نق بزنند که این کاری که کردید، اینجایش غلط است. گلام بشوند و مدام از عیب ها بگویند و حقوق بگیرند تا منفی بافی کنند. در خود مجموعه از عیب های کار بگویند و نه خارج مجموعه که البته خارج از مجموعه هم باید از عیب جویی استقبال کرد.

اما در آن کارتون یک شخصیت دیگر هم بود که همیشه از گالیور تعریف و تمجید می کرد با نام فلرتیشیا که شخصیت محبوبی برای بینندگان کارتون بود، زیبا و خوشرو. و مسئله دقیقاً همین است، ما از کسانی که تمجیدمان کنند خوشمان می آید و از کسانی که مدام دنیال پیدا کردن نکات منفی در عملکردمان هستند بدمان می آید.

مثلاً در همین سه ماه پیش در لایحه صیانت 2 که آنقدر سر و صدا کرد و بعد معلوم شد که 9 لایه بررسی وجود داشته که کار انجام نداده اند، دلیلش همین است که نق زن ها را کنار می گذاریم تا کار خراب شود. مثلاً الان عکس و فیلمی در فضای مجازی منتشر شده از سران کشورها در چین که رییس جمهور کشورمان در بین سران کشورها حضور ندارد و بسیار علیه کشورمان از همین بابت تبلیغات منفی صورت گرفته و این تبلیغات آنقدر موثر بوده که دفتر رییس جمهور مجبور به توضیح شد که عکس مربوط به ضیافت غیررسمی شام بوده درحالیکه رییس جمهور هنوز نرسیده بود (هرچند شایع شد که بحث بر سر سرو مشروبات الکلی بوده که چون دیگران هم بوده اند امکان درخواست حذف نبوده است) و کل ماجرا یعنی اینکه رییس جمهورمان چون در یک مراسم رسمی کشوری دیگر، پروتکل آن طوری نبوده که ما می پسندیم، حاضر شده کاری انجام دهد که عده ای از فرصت استفاده کنند و علیه کشورمان تبلیغات کنند.

من نمی دانم که دادن چنین فرصتی برای تبلیغات علیه کشورمان، آن هم بعد از جنگ 12 روزه و در شرایطی که لازم است تا اهمیت و جایگاه ایران در بین کشورهای نزدیک به خود را به جهانیان نشان دهیم، ارزشش را داشت که رییس جمهور به این مراسم شام برود یا نه، ولی همین توضیح غیررسمی نشان می دهد که فرصت طلبان توانسته اند از این رخداد به سود خود و به ضرر ایران حداکثر استفاده را ببرند و الا نیازی به این توضیح بعد از واقعه نبود و هرچه هست، دولت پزشکیان مثل همه ما چندان به حضور نق زن هایی که کارشان کنترل کیفیت، قبل از انجام کار و گفتار است، معتقد نیست.