فولات یکی از انواع ویتامین های گروه B است که در سلامت سلول های خون نقش مهمی ایفا می کند. این ماده معمولا به صورت فولیک اسید در خوراکی ها وجود دارد.

به گزارش چطور، یکی از این روش ها مصرف خوراکی های مؤثر در تولید و افزایش پلاکت خون و پرهیز از مصرفِ آن هایی است که باعث کاهش پلاکت خون می شوند. در این مقاله به شما می گوییم برای افزایش پلاکت خون چه بخوریم بعد هم 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون را معرفی می کنیم.

برخی از مواد مغذی موجود در خوراکی ها یا مکمل هایشان برای افزایش پلاکت خون مفید هستند. این مواد در سه دسته کلی جای می گیرند:

فولات

ویتامین B12، ویتامین C، ویتامین D و ویتامین K

آهن

فولات یکی از انواع ویتامین های گروه B است که در سلامت سلول های خون نقش مهمی ایفا می کند. این ماده معمولا به صورت فولیک اسید در خوراکی ها وجود دارد.

بر اساس پژوهش های مرکز ملی سلامت آمریکا (NIH)، هر فرد بالغ روزانه به 400 میکروگرم از این ماده مغذی نیاز دارد. این میزان برای زنان باردار بیشتر و 600 میکروگرم است.

غذاهایی که سرشار از فولات هستند، عبارت اند از:

سبزیجات سبز و پهن برگ مانند اسفناج و کلم؛

جگر گاو؛

لوبیا چشم بلبلی؛

برنج؛

خمیرمایه (مخمرها)؛

غلات و حبوبات غنی شده و جایگزین های لبنی؛

مکمل های فولات.

توجه: گرچه مصرف خوراکی های طبیعی حاوی فولات منعی ندارد، نباید در مصرف مکمل های این ماده زیاده روی کرد، زیرا باعث اختلال در عملکرد ویتامین B12 می شود.

غذاهای سرشار از ویتامین B12

ویتامین B12 در ساختار گلبول های قرمز خون مهم است. کمبود این ماده معدنی می تواند به کاهش پلاکت خون منجر شود.

هر فرد بالغ بالای 14 سال، روزانه به 2٫4 میکروگرم از این ویتامین نیاز دارد. زنان بادار یا شیرده به بیش از 2٫8 میکروگرم از آن نیازمند هستند.

این ویتامین در اغلب غذاهای حیوانی مانند گوشت و جگر گاو، تخم مرغ و انواع ماهی ها یافت می شود. لبنیات نیز سرشار از ویتامین B12 است، اما برخی تحقیقات نشان داده اند که شیر گاو تأثیری منفی بر تولید پلاکت خون دارد.

گیاه خواران برای دریافت این ویتامین می توانند غلات و حبوبات غنی شده، شیر سویا یا شیر بادام و یا مکمل های ویتامین B12 مصرف کنند.

خوراکی های دارای ویتامین C

ویتامین C در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش حیاتی دارد. این ویتامین در بهبود عملکرد پلاکت ها، جذب آهن و افزایش پلاکت خون مؤثر است.

بسیاری از میوه ها و سبزیجات ویتامین C دارند، مانند:

کلم پیچ؛

مرکبات مانند پرتقال و گریپ فروت؛

کیوی؛

توت فرنگی؛

فلفل دلمه ای سبز و قرمز؛

توجه: ازآنجاکه گرما باعث از بین رفتن این ویتامین می شود، بهتر است خوراکی هایی که این ویتامین را دارند، خام مصرف شوند.

غذاهای سرشار از ویتامین D

اهمیت ویتامین D در کارکرد صحیح استخوان ها، ماهیچه ها و دستگاه عصبی بدن است. بر اساس مطالعات انجمن حمایت از بیماران پلاکتی (PDSA)، این ویتامین در عملکرد مغز استخوان که وظیفه تولید سلول های خون را دارد، نقش مهمی ایفا می کند.

یکی از رایج ترین راه های تأمین ویتامین D، قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. اما بسیاری از افراد به دلیل سبک زندگی یا سکونت در مناطق شمالی و سردسیر، از نور آفتاب محروم اند. مصرف غذاهای زیر می تواند راه حل مناسبی برای تأمین آن باشد:

زرده تخم مرغ؛

ماهی های چرب مانند سالمون، تن و خال مخالی (ماکارل)؛

روغن جگر ماهی؛

شیر و ماست غنی شده با این ویتامین.

گیاه خواران نیز با مصرف غذاهای زیر ویتامین مورد نیاز خود را دریافت می کنند:

غلات و حبوبات غنی شده؛

آب پرتقال غنی شده؛

شیر سویا و ماست سویا؛

قارچ پرورش یافته با پرتو فرابنفش؛

مکمل های ویتامین D.

خوراکی های دارای ویتامین K

ویتامین K برای انعقاد خون و سلامت استخوان ها مفید است. بر اساس پژوهش های PDSA، مصرف این ویتامین در 27 درصد از افرادی که به فقر پلاکت مبتلا هستند، باعث افزایش پلاکت خون و بهبود خون ریزی شده است.

مردان و زنان 19 سال به بالا، روزانه به ترتیب به 120 و 90 میکروگرم از این ویتامین نیاز دارند.

غذاهای زیر حاوی ویتامین K است:

نَتو، نوعی غذای سنتی ژاپنی که از سویای تخمیرشده تهیه می شود؛

سبزیجاتی مانند کلم برگ، برگ شلغم، اسفناج

سویا و روغن آن؛

کدو حلوایی.

غذاهای سرشار از آهن

مقدار آهن موجود در خون، رابطه مستقیمی با کمیت و کیفیت گلبول های قرمز و پلاکت ها دارد. مطالعات انجام شده روی کودکان و نوجوانان کم خون، نشان می دهد که مصرف آهن در افزایش پلاکت خون مؤثر است.

آهن مورد نیاز بدن بسته به سن و جنس افراد متغیر است، برای مثال مردان بالای 18 و زنان بالای 50 سال، به 8 میلی گرم آهن در روز نیاز دارند؛ درحالی که این مقدار برای زنان بین 19 تا 50 سال، 18 میلی گرم و زنان باردار بیش از 27 میلی گرم است.

صدف؛

جگر گاو؛

غلات و حبوبات غنی شده؛

لوبیا سفید و قرمز؛

شکلات سیاه؛

عدس؛

پنیر سویا.

توجه: ازآنجاکه آهن موجود در گیاهان، نرخ جذب پایینی دارد، بهتر است آن را با ویتامین C مصرف کنید تا آهن بیشتری جذب شود. مصرف غذاهای کلسیم دار در کنار آهن باعث کاهش جذب آن می شود.

برخی از پژوهش ها حاکی از آن است که مصرف مکمل هایی مانند کلروفیل، عصاره برگ پاپایا و ملاتونین در افزایش پلاکت خون تأثیر مثبت دارد.

1. کلروفیل

کلروفیل (سبزینه) ماده ای است که به وفور در گیاهان یافت می شود. مصرف این ماده ممکن است باعث افزایش تولید پلاکت در بدن شود. هرچند، پژوهش های اندکی تاکنون در این زمینه صورت گرفته است.

مکمل های تولیدشده از نوعی جلبک سبز به نام کِلُرلا (Clorella) سرشار از کلروفیل است. براساس تحقیقات انجام شده، 19 درصد از بیماران پلاکتی که این مکمل را مصرف کردند، پلاکت خون شان افزایش و خون ریزی نیز در 33 درصد آن ها کاهش یافت. این مکمل به دو صورت قرص و پودر در بازار عرضه می شود.

2. عصاره برگ پاپایا

در آزمایش های انجام گرفته روی موش ها، مصرف این عصاره به افزایش چشمگیر پلاکت خون منجر شد. اما تحقیقات بیشتری باید صورت گیرد تا تأثیر این ماده روی انسان ثابت شود.

قرص های حاوی عصاره برگ پاپایا در داروخانه ها به فروش می رسد.

3. ملاتونین

ملاتونین یکی از هورمون های تولیدشده در بدن است که به تنظیم ساعت زیستی بدن کمک می کند. این هورمون در قالب های گوناگون در داروخانه ها موجود است.

مطالعات بر روی حیوانات نشان داده که این هورمون در افزایش پلاکت خون مفید است. هرچند در این زمینه هم باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

در بخش های قبلی به مواد مغذی ضروری اشاره کردیم. در ادامه، 10 ماده غذایی کلیدی را که منابع غنی این مواد مغذی هستند، به شما معرفی می کنیم تا بتوانید به راحتی آن ها را در برنامه غذایی خود بگنجانید:

1. جگر گاو

این ماده غذایی یک نیروگاه تغذیه ای و سرشار از آهن و ویتامین B12 است. کمبود هر دوی این مواد مغذی می تواند منجر به کم خونی و کاهش تعداد پلاکت ها شود. بنابراین، گنجاندن جگر گاو در رژیم غذایی به طور مؤثری به ساخت سلول های خونی سالم کمک می کند.

2. سبزیجات برگ دار تیره (مانند اسفناج و کلم)

این سبزیجات منبع فوق العاده ای از فولات (ویتامین B9) و ویتامین K هستند. فولات برای تقسیم و سلامت سلول های خونی ضروری است و ویتامین K نقش مستقیمی در فرآیند انعقاد خون دارد.

3. ماهی های چرب (مانند سالمون و تن)

این ماهی ها بهترین منابع طبیعی ویتامین D و همچنین سرشار از ویتامین B12 هستند. ویتامین D به عملکرد صحیح مغز استخوان که محل تولید پلاکت هاست، کمک می کند.

4. مرکبات (مانند پرتقال و گریپ فروت)

مرکبات به دلیل داشتن مقادیر بالای ویتامین C شهرت دارند. ویتامین C نه تنها سیستم ایمنی را تقویت می کند، بلکه به بهبود عملکرد پلاکت ها کمک کرده و جذب آهن گیاهی را نیز افزایش می دهد.

5. کدو حلوایی

این ماده غذایی خوش رنگ، منبع خوبی از ویتامین K است که برای لخته شدن خون ضرورت دارد و می تواند به بهبود سطح پلاکت ها کمک کند.

6. تخم مرغ

تخم مرغ، به خصوص زرده آن، حاوی ویتامین B12 و ویتامین D است. این دو ویتامین نقش مهمی در فرآیندهای خونسازی بدن ایفا می کنند.

7. حبوبات (عدس و لوبیا)

حبوباتی مانند عدس و انواع لوبیا، منابع گیاهی عالی برای آهن و فولات هستند. برای افزایش جذب آهن موجود در آن ها، توصیه می شود آن ها را با یک منبع ویتامین C مصرف کنید.

8. کلم بروکلی

این سبزی، هم منبع خوبی از ویتامین C و هم سرشار از ویتامین K است و گزینه ای عالی برای تقویت پلاکت ها به شمار می رود.

9. غلات غنی شده

بسیاری از غلات صبحانه و نان ها با فولات، ویتامین B12 و آهن غنی سازی می شوند. این مواد غذایی راهی ساده برای تأمین مواد مغذی لازم برای تولید پلاکت هستند.

10. عصاره برگ پاپایا

اگرچه این مورد یک مکمل است، مطالعات نشان داده اند که مصرف آن می تواند به افزایش قابل توجه تعداد پلاکت ها کمک کند. این عصاره به صورت قرص در دسترس است.

گرچه مصرف مواد مغذی که در این مقاله اشاره شد به افزایش پلاکت خون کمک می کند، اما باید توجه داشت که به تنهایی درمان قطعی فقر پلاکت خون نیست. در صورت ابتلا به این بیماری، مراجعه به پزشک ضروری است.