تحریم های بین المللی سالانه جان بیش از نیم میلیون نفر را در جهان می گیرد. نتایج یک مقاله تحقیقی که اخیراً در نشریه The Lancet Global Health منتشر شده، نشان می دهد که بیش از 50 درصد قربانیان مرگ های ناشی از تحریم ها، کودکان زیر پنج سال هستند.

به گزارش هم میهن، تحریم ها علیه ایران از همان روزهای ابتدایی انقلاب و بعد از بحران گروگانگیری در سفارت آمریکا آغاز شد. اما در سال 1385 و با جدی شدن برنامه هسته ای ایران، شدت گسترده تری پیدا کرد. بیش از 40 سال است که ایران تحت تحریم های مختلف قرار گرفته و اثر این تحریم ها در سال های اخیر، بیشتر خودش را نشان داده است.

در ماه آگوست سال 2025، مطالعه ای در نشریه Lancet Global Health The منتشر شده که برای نخستین بار با استفاده از داده های مقطعی جهانی و روش های پیشرفته اقتصادسنجی تلاش کرده رابطه علّی میان تحریم ها و مرگ ومیر گروه های سنی مختلف را بررسی کند.

ازنظر توزیع سنی، داده های این پژوهش نشان می دهند که کودکان زیر پنج سال، بیشترین قربانیان تحریم ها بودند و بیش از 50 درصد کل مرگ های ناشی از تحریم ها را شامل شدند. پس از آن، سالمندان 60 تا 80 سال در جایگاه دوم قرار دارند.

درمجموع حدود 77 درصد مرگ های ناشی از تحریم ها متعلق به دو گروه سنی زیر 15 سال و بالای 60 سال بوده است. به عبارت دیگر، تحریم ها بیشترین اثر را بر گروه هایی گذاشته اند که خارج از نیروی کار جامعه محسوب می شوند و آسیب پذیرترین اقشار جمعیت اند.

محاسبات مربوط به تلفات انسانی در این پژوهش نشان می دهد که در فاصله سال های 2012 تا 2021، تحریم های یک جانبه سالانه به طور متوسط باعث 564 هزار مرگ بیشتر شدند. این عدد در مورد تحریم های اقتصادی به 628 هزار مرگ و برای کل تحریم ها به حدود 776 هزار مرگ در سال، در کل جهان رسید.

این میزان معادل حدود 3/5 تا 4 درصد از کل نرخ مرگ ومیر در کشورهای تحت تحریم بوده و قابل مقایسه با مرگ های ناشی از جنگ های مسلحانه در همین بازه زمانی است. این پژوهش نشان می دهد، بزرگ ترین تأثیر مربوط به تحریم های یک جانبه و اقتصادی، به ویژه تحریم هایی است که از سوی ایالات متحده اعمال می شوند. در مقابل، تحریم های سازمان ملل تغییر قابل توجهی در نرخ مرگ ومیر ایجاد نکردند.

ازسوی دیگر، شدت اثرات براساس نوع تحریم متفاوت است. تحریم های اقتصادی (یعنی محدودیت های تجاری و مالی) به طور متوسط اثرات بیشتری بر مرگ ومیر داشتند تا تحریم های غیراقتصادی (مانند محدودیت های مسافرتی یا نظامی). در میان کودکان زیر پنج سال، مرگ ومیر به طور متوسط 8 تا 9 درصد افزایش یافته است. در میان نوزادان، افزایش بین 5 تا 8 درصد بوده است.

در میان سالمندان 60 تا 80 سال، مرگ ومیر حدود 2 تا 3 درصد افزایش یافته است. در بزرگسالان 15 تا 60 سال هم، افزایش مرگ ومیر حدود 3 تا 5 درصد گزارش شده است. ازسوی دیگر، تحریم ها هرچه طولانی تر ادامه پیدا کنند، اثر آن ها شدیدتر می شود. در سه سال اول پس از تحریم، مرگ ومیر نوزادان حدود 6 درصد افزایش یافت. در چهار تا شش سال بعد، این رقم به 8 درصد رسید. پس از هفت سال، افزایش مرگ ومیر به حدود 10 درصد رسید.

براساس محاسبات انجام شده، در بازه زمانی 2010 تا 2022، حدود 25 درصد از کشورهای جهان تحت نوعی از تحریم های اعمال شده توسط ایالات متحده، اتحادیه اروپا یا سازمان ملل متحد قرار داشته اند؛ این درحالی است که این رقم در دهه 1960 تنها 8 درصد بوده است. تحریم ها می توانند از طریق سازوکارهای مختلف، به کاهش کمی و کیفی خدمات سلامت عمومی منجر شوند.

کاهش درآمدهای عمومی ناشی از افت اقتصادی به دلیل تحریم ها، کاهش دسترسی به واردات ضروری به دلیل کاهش درآمدهای ارزی، که منجر به محدودشدن تأمین دارو، غذا و سایر کالاهای حیاتی می شود، و محدودشدن فعالیت سازمان های بشردوستانه، چه به دلیل موانع واقعی و چه برداشت های نادرست ناشی از تحریم ها، که توانایی این سازمان ها برای ارائه خدمات در کشورهای هدف را مختل می کند ازجمله این موارد هستند.

این پژوهش داده های مربوط به 152 کشور جهان در فاصله سال های 1971 تا 2021 را بررسی کرده است. داده های تحریم از پایگاه جهانی تحریم ها (GSDB) و اطلاعات مربوط به مرگ ومیر از سازمان ملل، بانک جهانی و سایر نهادهای بین المللی به دست آمده است. گروه های سنی مختلف شامل نوزادان، کودکان زیر پنج سال، نوجوانان، بزرگسالان و سالمندان در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند.

براساس نتایج این مطالعه، تحریم های یک جانبه به طور آشکار تأثیر بیشتری نسبت به تحریم های سازمان ملل دارند، درحالی که تحریم های سازمان ملل هیچ گاه معنادار نبودند. ازسوی دیگر، تحریم های اقتصادی معمولاً اثرات قوی تری نسبت به تحریم های غیراقتصادی دارند، اما در گروه سنی سالمندان (60 تا 80 سال)، تحریم های غیراقتصادی اثر معنادار داشتند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که تحریم های آمریکا عامل اصلی افزایش مرگ ومیر هستند و تحریم های غیرتسلیحاتی نسبت به تحریم های تسلیحاتی، تأثیر بیشتری دارند. یافته های این مطالعه نشان می دهد که تحریم ها ازنظر پیامدهای انسانی قابل مقایسه با جنگ های تمام عیارند.

این نتایج تایید می کند که تحریم های یک جانبه و اقتصادی، به ویژه آن هایی که از سوی ایالات متحده اعمال می شوند، بیشترین آسیب را به سلامت عمومی وارد می کنند. در مقابل، تحریم های چندجانبه، به دلیل نظارت و فشار بین المللی، اثرات انسانی کمتری نسبت به تحریم های یک جانبه دارند. تحریم های سازمان ملل هم به دلیل ماهیت چندجانبه و تحت نظارت بودن، آثار منفی کمتری را از خود نشان داده اند. براساس رویکردهای حقوق محور، صرف وجود مرگ ومیر انسانی کافی است تا تحریم ها غیرقابل توجیه تلقی شوند. ازسوی دیگر، رویکردهای پیامدگرایانه بر این باورند که باید هزینه انسانی چنین سیاستی با منافع احتمالی آن مقایسه شود.

این مطالعه به روشنی نشان می دهد که تحریم ها، به ویژه از نوع یک جانبه و اقتصادی، پیامدهای انسانی فاجعه باری دارند و سالانه موجب مرگ بیش از نیم میلیون نفر می شوند. در این پژوهش، ضرورت بازنگری جدی در استفاده از تحریم ها به عنوان ابزار سیاست خارجی و طراحی مجدد آن ها برای کاهش اثرات انسانی به شکلی پررنگ مطرح شده است. بسیاری بر این باورند که تحریم ها را می توان چیزی عظیم تر از جنگ توصیف کرد و داده های این پژوهش نشان می دهد، این گفته همچنان حقیقت دارد.

آثار تحریم ها در بخش سلامت، هشداری جدی است که بارها از سوی کارشناسان اعلام شده است. سیمین کاظمی، پزشک و جامعه شناس، تحریم ها را عامل میانجی می داند که تأثیر نابرابری های اقتصادی واجتماعی بر دسترسی به خدمات سلامت را به وضوح مشخص می کند. او دراین باره می گوید: تحریم ها فرصت چاره اندیشی برای مشکلات اقتصادی و اجتماعی را سلب می کنند و جامعه را در شرایط یک بیماری حاد نگه می دارد که امید بهبود از آن در ابهام است.

هادی احمدی، عضو هیئت رییسه انجمن داروسازان هم درباره اثر تحریم ها در صنعت داروسازی می گوید: داروهای خاصی هستند که با مشکل تهیه روبه رو هستند و برای تهیه داروهای معمولی، مشکلی وجود ندارد. ما نیاز به تامین منابع دارویی از کشورهای اروپایی برای داروهای خاص داریم و در زمان تحریم، این امکان برقرار نیست.

به گفته او، در سال های اخیر و با تشدید تحریم ها، امکان واردات اعتباری برای واردکنندگان ایرانی ازبین رفته است. محمدرضا واعظ مهدوی، کارشناس اقتصاد سلامت هم از ایجاد یک رقابت فزاینده در زمان تحریم ها، به دلیل محدودشدن منابع دسترسی، می گوید: به همین دلیل نظام تصمیم گیری و حکمرانی ما مراقب مناطق محروم و افراد و گروه های کم درآمد باشد و پوشش ارائه خدمات را برای آن ها قوی تر و گسترده تر کند تا مفهوم عدالت در سلامت بهتر پیاده شود. او معتقد است، زمانی که تحریم باعث کشته شدن بخشی از جمعیت کشورهای مختلف می شود، نوعی جنایت جنگی است.

کاظمی در پاسخ به سوالی درباره تاثیر تحریم ها بر وضعیت سلامت جامعه می گوید: تحریم ها موجب افت کمی و کیفی در ارائه خدمات سلامت شده است. مسئله کاهش دسترسی به وسایل تشخیصی، ابزار و لوازم درمان و داروهای مهم وجود دارد. چون بسیاری از ابزارهای تشخیصی، لوازم آن ها و داروها یا مواد اولیه شان از خارج از کشور وارد می شود و در شرایط تحریم، امکان فراهم کردن آن ها دشوار است.

به گفته او، تحریم ها به خاطر شرایط کمبود و کمیاب شدن کالاها باعث افزایش هزینه های درمانی شده اند: از دیگر آثار تحریم ها که در برخی مطالعات مشخص شده؛ افزایش مرگ ومیر نوزادان، کودکان کمتر از پنج سال، همچنین مرگ ومیر ناشی از بیماری های مزمن است که می توان به سرطان ها، تالاسمی، ام اس و بعضی بیماری های خاص اشاره کرد. او می گوید، این تنها بُعد سلامت و جسمانی مسئله تحریم هاست: می دانیم که سلامت، ابعاد روانی و اجتماعی هم دارد که این دو بُعد نیز تحت تأثیر شرایط تحریم قرار گرفته است.

ازسوی دیگر، تحریم موجب تشدید نابرابری در دسترسی به خدمات سلامت شده: بهتر بگویم، تحریم ها به عنوان عامل میانجی عمل می کنند که تأثیر نابرابری های اقتصادی و اجتماعی بر دسترسی به خدمات سلامت، با آن ها به وضوح مشخص می شود. به این معنی که در شرایط تحریم و کمبود، تهیدستان هستند که دسترسی شان به خدمات سلامت کاهش پیدا کرده یا مجبور به استفاده از خدماتی با کیفیت بدتر شدند. او معتقد است که در شرایط تحریم منابع نظام سلامت کاهش پیدا کرده و ارائه خدمات رایگان و ارزان کاهش می یابد و بحث پیشگیری از بیماری ها کمرنگ می شود.

اثرات تحریم ها بعد از دو تا سه سال بیشتر مشهود و ملموس خواهد بود و به همین دلیل کاظمی معتقد است، باید نگران آینده باشیم: در آغاز، اخبار مربوط به فعال شدن مکانیسم ماشه و تشدید تحریم ها، بی ثباتی اقتصادی و افزایش قیمت ها را به دنبال داشته اما هرچه می گذرد، اثرات کمبود و فقدان دسترسی در بخش هایی مثل سلامت، بیشتر مشخص خواهد شد.

به گفته او بی ثباتی اقتصادی، هرج ومرج در بازار، کمبود و نداشتن دسترسی به کالاها و خدمات ضروری، کیفیت زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده است: به دلیل فقدان دسترسی و ناتوانی در تامین کالاهای ضروری و رفاهیات زندگی، مردم مجبورند تغییراتی در زندگی شان ایجاد کنند و از بسیاری چیزها صرف نظر کنند. او گزارش ها و آماری که از کاهش مصرف گوشت، لبنیات، میوه و حتی حبوبات منتشر می شود را نگران کننده می داند: این گزارش ها هشداری است در مورد آسیب پذیری جامعه در برابر بیماری ها.

او در پاسخ به سوال دیگری درباره فشار تحریم ها روی زندگی مردم جامعه می گوید: تحریم ها به عنوان مجازاتی برای دولت ها تعیین می شوند، اما بار آن ها به دوش ملت هاست و رنج و ستمی است که به ملت ها، به ویژه گروه های آسیب پذیر هر جامعه تحمیل می شود.

به گفته او، تحریم ها برای دولت های ناکارآمد بهانه ای قوی هستند که بتوانند ناکارآمدی و ناتوانی خود را توجیه کنند و مسائل اجتماعی پیشین و مزمن مانند فقر، نابرابری و بیکاری را به تحریم منتسب کنند: تحریم ها فرصت چاره اندیشی برای مشکلات اقتصادی و اجتماعی را سلب می کنند و جامعه را در شرایط یک بیماری حاد نگه می دارند که امید بهبود از آن در ابهام است.

مطالعه اخیر نشان داده که بین تحریم ها و بدترشدن وضعیت سلامت در کشورهای مختلف، همبستگی وجود دارد.

محمدرضا واعظ مهدوی، کارشناس اقتصاد سلامت، درباره نتایج این پژوهش می گوید: این مطالعه نشان می دهد که تحریم ها منجر به کاهش سطح سلامت مردم و ایجاد مرگ ومیر شده و خلاف آنچه تحریم کنندگان اعلام می کنند، علیه دولت ها اعمال نشده بلکه علیه ملت هاست. او با اشاره به آثار تحریم ها در دوران حکومت صدام در عراق می گوید: آثار این موضوع در جریان حمله آمریکا به عراق به خوبی نشان داده شد.

بیش از 500 هزارنفر از کودکان عراقی در اثر تحریم ها و فشارهای اقتصادی کشته شدند و این مسئله جنبه ضدانسانی تحریم ها را بیش ازهمه نشان می دهد.

او از اینکه سیاست، تعیین کننده بازار شده است انتقاد می کند و می گوید اقداماتی که تحت عنوان تحریم توسط کشورها انجام می شود، برخلاف این ادعای آن هاست که اقتصاد محل سیاست نیست و بازار باید تعیین کننده مناسبات اقتصادی باشد: ما می بینیم که سیاست، تعیین کننده مناسبات اقتصادی شده و آن ها برای فشار بر حکومت هایی که به هردلیل باب میل آن ها نیستند، از ابزار تحریم استفاده می کنند و این ابزار تحریم، به خود حکومت ها کمتر آسیب می زند؛ چون دولت ها راهکارهای حفظ خودشان را پیدا می کنند، اما مردم تحت فشار قرار می گیرند.

واعظ مهدوی از روشنفکران و کسانی که به حقوق بشر معتقدند، می خواهد جلوی تحریم ها بایستند: آن ها باید با اقداماتی که تجارت جهانی، مناسبات اجتماعی و مبادلات علمی را تحت الشعاع خودش قرار می دهد، مقابله کنند و نگذارند شرایطی ایجاد شود که بخش هایی از جمعیت جهان از مواهب دانش بشری، علم، رونق اقتصادی و تبادلات تجاری محروم بمانند.

به گفته او این محروم کردن ها، اقدامات ظالمانه ای است که براساس یافته های این مقاله کمتر از قتل، کشتن و جنایت های جنگی نیست: زمانی که شما با تحریم باعث کشته شدن جمعیتی کشورهای مختلف می شوید، نوعی جنایت جنگی تلقی می شود.

عوامل مختلفی در ایران به دلیل اثر تحریم ها، به مردم فشار وارد می کنند: مهم ترین آن ها، کاهش درآمدهای عمومی ناشی از افت اقتصادی است. درآمد سرانه ایران در فاصله سال های 90 تا 1404 به قیمت ثابت کاهش پیدا کرده و این مسئله در سطح رفاه مردم، تاثیر می گذارد. به بیان دیگر، تحریم ها هزینه مواد غذایی و هزینه های غیرخوراکی که شامل هزینه های بهداشت و درمان خانوار است را تحت تاثیر قرار می دهند و باعث می شوند سطح رفاه مردم کاهش پیدا کند.

ازسوی دیگر، دسترسی به کالاهای ضروری ممکن است دچار اختلال شود: امروزه کشورهای متعددی در جهان با تحریم مواجه اند و ما در کمال تعجب می بینیم که دولت آمریکا، حتی گزارشگر سازمان ملل را تحریم می کند. این مسئله نشان می دهد که آن ها از نهادهای بین المللی هم چشم پوشی نمی کنند و زمانی که گزارشگر سازمان ملل می گوید جنگ غزه و کشتار کودکان فلسطینی در سایه شرکت های بزرگی رخ می دهد و نام شرکت هایی که از ادامه جنگ سود می برند را اعلام می کند، با تحریم مواجه می شود.

به گفته واعظ مهدوی این موضوع نشان می دهد که نظام سرمایه داری جهانی، عامل این جنایت هاست: کشورهای مختلفی درحال حاضر تحت تاثیر تحریم ها قرار می گیرند و برای کاهش تحریم ها هرکدام سیاست ها و ساختارهای اجرایی خاص خودشان را به کار می گیرند.

او با اشاره به نظام بهداشت و درمان ایران می گوید: در ایران، ساختار ارائه خدمات بهداشتی و درمانی خوبی در سال های اخیر شکل گرفته و قدرت تاب آوری نظام بهداشت و درمان را در برابر این تحریم ها شکل داده است. مهم ترین این ساختارها، شبکه بهداشتی درمانی است که به عنوان یک نمونه بین المللی موفق شناخته شده است.

واعظ مهدوی پوشش بیمه ای کشور را پوششی مناسب می داند که امکان دسترسی به خدمات پایه درمان را برای همه افراد فراهم کرده است: بیش از 94 درصد از جمعیت کشور ما تحت پوشش بیمه هستند و هزینه های بهداشتی و درمانی آن ها توسط بیمه پوشش داده می شود. بین 6 تا 8 درصد جمعیت که خویش فرمایان شهری هستند، از پوشش بیمه برخوردار نیستند و از این جمعیت پنج دهک پایین درآمدی می توانند از بیمه رایگان خویش فرما یا بیمه ایرانیان استفاده کنند. این ساختار بیمه ای در کشور ما تا حدود زیادی خدمات موردنیاز مردم و هزینه های آن ها در بیمارستان های دولتی را تامین می کند.

او در ادامه درباره کیفیت تربیت نیروی انسانی در نظام آموزش پزشکی کشور می گوید: کیفیت تربیت نیروی انسانی توسط نظام بهداشت و درمان هم کیفیت خوبی است و فارغ التحصیلانی که تصمیم به مهاجرت می گیرند، در بهترین دانشگاه های دنیا جذب می شوند که نشان می دهد استانداردهای ما به دنیا نزدیک است. این ساختار بهداشتی، درمانی و آموزشی ضربه های ناشی از تحریم را تا حدود زیادی کاهش می دهد.

او معتقد است که متغیرهای کلان بهداشتی و درمانی، در سال های اخیر دچار افت شاخص نشده اما نابرابری در شاخص ها وجود دارد: شاخص امید به زندگی، رو به افزایش است و از 72 سال در سال 1390، به 74 تا 76 سال رسیده است. شاخص مرگ ومیر مادران هنگام زایمان هم رو به کاهش و بهبود است. مرگ ومیر کودکان زیر پنج سال و یک سال هم، رو به کاهش است. شاخص های اصلی بهداشتی ما در اثر تحریم ها کاهش پیدا نکرده، اما نابرابری در شاخص ها وجود دارد.

او از وجود نوعی رقابت برای دسترسی به منابع محدودی می گوید که در اثر تحریم ها به وجود آمده است: در شرایطی که ما محدودیت منابع داریم و نیازها گسترده است، رقابت برای کسب منابع محدود، بسیار شدید می شود. در رقابت تشدیدیافته برای کسب منابع، کسانی که قوی ترند برنده می شوند.

او از وزارت بهداشت می خواهد، به این نگرانی توجه کند که در زمان تشدید کمبودها، محدودشدن منابع و شدیدشدن رقابت ها، امکان کمتر رسیدن این امکانات به مناطق محروم وجود دارد: به همین دلیل نظام تصمیم گیری و حکمرانی ما مراقب مناطق محروم و افراد و گروه های کم درآمد باشد و پوشش ارائه خدمات را برای آن ها قوی تر و گسترده تر کند تا مفهوم عدالت در سلامت بهتر پیاده شود.

این همان چالشی است که شرایط اقتصادی نامناسب و تحریم ها و محدود کردن منابع و درآمدهای ملی بر نظام بهداشت و درمان می تواند ایجاد کند: دولت و حاکمیت باید از مردم محروم در این موقعیت دفاع کند تا آن ها توسط ثروتمندان و کسانی که دسترسی به منابع قدرت دارند آسیب نبینند و زیر چرخ دنده رقابت تشدیدیافته له نشوند. دولت باید از آن ها حمایت کند تا آثار تحریم های ظالمانه کمتر به مناطق محروم اصابت کند.

فریاد گلایه های بیماران خاص برای تهیه داروهایشان در سال های اخیر، بارهاوبارها بلند شده است. هادی احمدی، عضو هیئت رییسه انجمن داروسازان دراین باره می گوید: تحریم ها یک عوارض لحظه ای دارد که بحث کمبود داروست. اما در برخی بیماری های خاص، داروهای مرتبط با آن ها ممکن است به دلیل تحریم ها وارد نشود یا دیر وارد شود و مریض جانش را از دست می دهد.

گاهی هم عوارض طولانی مدت دارد که بدتر است. به گفته او زمانی که نقل وانتقال پول تحریم است، حمل ونقل بین المللی تحریم است، عملاً دارو هم تحریم می شود: زمانی که تمام سازوکارهای خرید و حمل ونقل بسته می شود، چطور می توان دارو را از کشور دیگری تهیه کرد و به داخل کشور آورد. بنابراین تحریم ها تاثیر زیادی بر وضعیت دارویی کشور دارند. صنایع داروسازی ما به دلیل تحریم ها، صنایع فرسوده شده است.

او در ادامه با اشاره به اثر تحریم ها روی نوآوری تجهیزات پزشکی می گوید: بیش از 40 سال است که ما از نظر نوآوری تجهیزات، عقب هستیم. این مسئله در تولید دارو و کیفیت داروی تولیدشده، تاثیر می گذارد. تحریم ها یک اثر کوتاه مدت دارند و یک اثر درازمدت که اثر دراز مدت، بدتر است و ما را به نقطه ای می رساند که در تولید دارو هم با مشکل روبه رو شویم.

احمدی از توان تولید 97 درصدی دارو در داخل کشور خبر می دهد: اما این توان تولید با تجهیزاتی است که نو نیستند.

همین مسئله، روی کیفیت داروی تولیدشده موثر خواهد بود: زمانی که ما حرف از کیفیت دارو می زنیم، این کیفیت به خیلی موارد ازجمله نوسازی تجهیزات دارویی بستگی دارد. این مسئله باعث افزایش کیفیت دارو می شود و ما باید دراین زمینه همگام با دنیا حرکت کنیم.

متاسفانه تحریم ها تاثیر بسزایی داشته و ما امیدواریم بحث مکانیسم ماشه اتفاق نیفتد، چون اگر اتفاق بیفتد وضعیت ما از چیزی که هستیم هم بدتر می شود.

به باور او صنعت داروسازی با بحران های متعددی روبروست که توان ادامه فعالیت به شکل کنونی را از او می گیرد: مسئله تنها مواد اولیه و تجهیزات دارویی نیست. مسئله ناترازی های برق و آب هم در صنعت داروسازی موثر است. قطع برق روی تولید دارو تاثیر می گذارد و کارخانه ها را مستاصل می کند. پروسه تولید دارو که ممکن است سه روز طول بکشد، با قطع برق به طور کامل از بین می رود. موارد متعددی در بحث درمان هم وجود دارد.

او با اشاره به مطالعه اخیر می گوید: نتایج این تحقیق می گوید که حدود 50 درصد این مرگ ومیرهای ناشی از تحریم ها، مربوط به کودکان زیر پنج سال است. در این تحقیق آمده که آمریکا شدیدترین تحریم ها را علیه ایران انجام داده است.

به گفته او، این مقاله نشان می دهد که آمریکا شدیدترین تحریم ها را علیه ایران اعمال کرده و بیشترین ضربه در حوزه سلامت، از تحریم های تحمیل شده از سمت آمریکا وارد شده است: تحریم ها روزبه روز شدیدتر می شود و اثر منفی آن ها هم روی حوزه سلامت شدیدتر می شود. این یک روند افزایشی است. روزبه روز دیوار بزرگ تری دور ما کشیده می شود و هرروز قسمتی از صنایع ما تحریم می شود. بحث مکانیسم ماشه هم اگر عملیاتی شود، ما دراین زمینه دچار مشکلات عدیده ای می شویم.

عضو هیئت رییسه انجمن داروسازان با اعلام اینکه در زمینه تجهیزات پزشکی دچار مشکلیم می گوید: هیچ کشوری در تولید 100 درصد وابسته به خودش نیست و در تمام کشورها برخی مواد اولیه از دیگر نقاط دنیا وارد می شوند. دنیا باید با هم ارتباط داشته باشند و نمی توان گفت که ما 100 درصد دارو را در داخل تولید می کنیم و نیازی به دیگر کشورها نداریم. ما در تامین مواد اولیه، باید تبادل داشته باشیم و در بحث تجهیزات هم باید با کشورها مراوده داشته باشیم.

او در ادامه درباره کیفیت تجهیزات پزشکی تولیدشده در کشورهای مختلف می گوید: برخی از تجهیزات پزشکی هستند که در زمینه کیفیت شان مهم است که از کدام کشور وارد شوند؛ از اروپا آن ها را وارد کنیم یا از یکی از کشورهای آسیایی. اینها دو کیفیت متفاوت دارند. استانداردهایی که ما نیاز داریم هم متفاوت است.

همه این موارد سبب شدند که افزایش تحریم ها، روند منفی تاثیر تحریم ها بر صنعت داروسازی را افزایش دهند: ما به نقطه ای نرسیدیم که تحریم کاهش پیدا کند یا ثابت بماند. متاسفانه این وضعیت روزبه روز بدتر می شود و سلامت جامعه ما را تهدید می کند.

احمدی با اشاره به 50 کارخانه تولید دارو در کشور می گوید: ما درحال حاضر 50 کارخانه تولید مواد اولیه داریم که بیش از 50 درصد از مواد اولیه لازم را در آن ها تولید می کنیم.

شرایط تحریمی پیش رو سبب شده صنایع داروسازی ذخیره استراتژیک را برای روزهای بحران کشور در انبارها جا دهند: چیزی حدود هزار قلم دارو را به شکل ذخیره استراتژیک توانستیم انبار کنیم که اگر اتفاقی افتاد ما تا شش ماه بتوانیم ضروریات دارویی را تامین کنیم. حدود 550 قلم از آن ها داروست و حدود 450 قلم هم تجهیزات پزشکی ضروری است که به صورت ذخیره استراتژیک در انبارها موجود است.

درحال حاضر 64 شرکت پخش دارو در کشور وجود دارد و به همین دلیل مسئله دسترسی به دارو برای بیماران به دلیل کمبود پخش اتفاق نمی افتد، اما افزایش قیمت دارو چیزی است که بیماران در این سال ها به طور ملموس آن را تجربه کردند: زمانی که تحریم می شویم باید از کانال های دیگری مواد اولیه را تهیه کنیم و به این معنی است که کالا چند دست می چرخد تا به دست ما برسد، به همین دلیل دچار افزایش قیمت شده و با قیمت بالاتری تهیه می شود. همه این موارد سبب می شود که پرداختی از جیب بیمار زیاد شود و به بیمه ها هم فشار بسیاری وارد شود. درحال حاضر بیمه ها هم با مشکل ناترازی مواجه اند و نمی توانند به موقع پرداختی های مراکز درمانی را بدهند.

اما تحریم ها بیش ازهمه تامین داروهای خاص را تحت تاثیر خود قرار می دهد: سه درصدی که ما در داخل تولید نمی کنیم، همین داروهای خاص هستند که برای سرطان های مختلف و بیماری های خاص و مزمن تهیه می شوند. داروهای خاص است که با مشکل تهیه روبه رو هستند و برای تهیه داروهای معمولی، مشکلی وجود ندارد. ما نیاز به تامین منابع دارویی از کشورهای اروپایی برای داروهای خاص هستیم و در زمان تحریم، این امکان برقرار نیست.

پیش تر شرکت های اروپایی به شکل اعتباری با واردکنندگان ایرانی تجارت می کردند، امکانی که در سال های اخیر به دلیل ادامه دار شدن و افزایش تحریم ها ازبین رفته است: بسیاری از شرکت های واردکننده، اعتبارشان را به دلیل تحریم ها از دست دادند. درحال حاضر ما باید به صورت نقدی آنچه می خواهیم را تهیه کنیم و این درحالی است که پیش تر اعتباری داشتیم و می توانستیم اعتباری، داروها را وارد کنیم. به گفته احمدی، تحریم ها روی داروهای خاص تاثیر بسزایی دارد و برای واردات آن ها با مشکلاتی روبه رو هستند و درنهایت هم، این داروها با قیمت های بسیار بالاتری وارد کشور می شوند.