رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی با حضور در پادکستی که روز جمعه از رادیو بین المللی فرانسه پخش شد، به سوالاتی درباره تحولات اخیر پیرامون برنامه هسته ای ایران پاسخ داد.

به گزارش ایسنا، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در پاسخ به سوال درباره فعال سازی روند مکانیسم ماشه توسط اروپایی و اینکه آیا این تصمیم در روزهای اخیر اجتناب ناپذیر شده بود؟ ، گفت: همه تصمیم های سیاسی همین طور هستند؛ قابل اجتناب یا اجتناب ناپذیر. در نهایت تصمیم سیاسی است و باید به همین شکل درک شود. فکر می کنم موضع فرانسه، بریتانیا و آلمان روشن بود و حالا به اجرا گذاشته شد.

او در ادامه و با توجیه اقدامات غربی ها گفت: این بخشی از یک روند است. اکنون یک دوره 30 روزه آغاز شده که امیدواریم در آن پیشرفتی حاصل شود، تا پیش از آنکه بازگشت تحریم ها قطعی شود. این سازوکار باعث می شود هیچ وتوی روسیه یا چین در شورای امنیت نتواند مانع بازگشت تحریم ها شود. در ضمن، در ماه اکتبر روسیه ریاست دوره ای شورای امنیت را هم برعهده خواهد داشت، بنابراین اروپایی ها احساس فوریت داشتند.

گروسی در پاسخ به این سوال که شما گفتید این یک تصمیم سیاسی است و می شد یا نمی شد اتخاذ کرد. یعنی راه جایگزینی هم وجود داشت؟ ، گفت: این به منطق سه کشور اروپایی بازمی گردد و من نباید وارد آن شوم. تنها چیزی که می توانم بگویم این است که برای ما در آژانس، اهمیت دارد که دوباره بتوانیم کار بازرسی مان را از سر بگیریم. این موضوع هم در واقع بخشی از شرایطی بود که سه کشور اروپایی مطرح کرده بودند.

مثلاً می گفتند اگر ایران همکاری خوبی با آژانس داشته باشد، می توانیم کمی وقت بیشتر بدهیم. یا اگر ایران گفت وگو با آمریکایی ها را از سر بگیرد، ممکن است تمدید کنیم. این ها مسائل بین کشورهاست. اما ما کار خود را ادامه می دهیم و خواهیم دید این تصمیم چه اثری بر روندی که با ایران شروع کرده ایم خواهد داشت.

رییس دیدبان هسته ای سازمان ملل در پاسخ به سوال رسانه فرانسوی درباره واکنش ایران که این تصمیم را غیرموجه و غیرقانونی توصیف کرده و گفته که همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی به شدت به خطر خواهد افتاد ، گفت: دیروز تماس هایی داشتیم. همان طور که گفتید، طبیعتاً واکنش هایی در سطوح مختلف وجود دارد. یکی موضع دولت است و مورد دیگر موضع پارلمان و جناح های سیاسی. در پارلمان ایران، صداهای محافظه کارتر بلندتر هستند. پس باید دید این روند چگونه پیش می رود.

مدیرکل آژانس درباره همکاری با ایران ادامه داد: آنچه ایران امروز می گوید این است که بازگشت تحریم ها کار ما را بسیار دشوار خواهد کرد، حتی شاید غیرممکن. ولی من تلاش می کنم مسیر خودم را حفظ کنم. اگر بخواهم به همه پیامدهای جانبی نگاه کنم، کار پیش نمی رود. هرچند بدون تردید این یک موضوع بسیار مهم است.

گروسی درباره بازگشت بازرسان آژانس به ایران نیز گفت: روشن است که پس از حملات و 12 روز درگیری، شرایط دیگر مثل قبل نیست. این را باید پذیرفت. اما آنچه تغییر نکرده، چارچوب های حقوقی است که همچنان وجود دارد یعنی تعهدات ایران به عنوان عضو معاهده عدم اشاعه و توافق پادمان ها. در ابتدا ایران می گفت که "نه، باید این ها تغییر کند یا آن ها را تعدیل کنیم". ما توضیح دادیم که توافق ها و چارچوب های قانونی تغییر نخواهند کرد و همان است که بود. در عین حال، منطقی بود که به نگرانی های ایران توجه کنیم و ببینیم در سطح عملی چه راه هایی برای تعدیل روش ها و رویه ها وجود دارد. این به معنای تغییر ماهیت بازرسی ها نیست، بلکه به معنای نوع اجرا و شیوه های عملی است.

او ادامه داد: ما وارد چنین گفت وگوهایی شده بودیم. در همین چارچوب هم بحث هایی درباره سوخت نیروگاه بوشهر و موضوعات مرتبط مطرح شد. این پیشرفت ها کم اهمیت نبود، چون خیلی ها فکر می کردند ما دیگر امکان بازگشت به ایران را نخواهیم داشت.

مدیرکل آژانس در پاسخ به این سوال که شما احتمالاً امیدوارید که به سایت های هسته ای که هدف حملات قرار گرفتند نیز دسترسی پیدا کنید.

آیا امروز در ارزیابی و درک تان از خساراتی که حملات آمریکا و اسراییل در ماه ژوئن به برنامه هسته ای ایران وارد کرده اند، پیشرفت بیشتری کرده اید؟ ، گفت: بازگشت به همه سایت ها در ایران کاملاً ضروری است. رژیم بازرسی انتخابی وجود ندارد. ایران نمی تواند بگوید که "به اینجا بیایید، اما به نطنز یا اصفهان نیایید، چون آن ها مورد حمله قرار گرفته اند". همه می دانیم این حملات جدی بود و خساراتی ایجاد کرد. ممکن است نیاز به اقدامات امنیتی و احتیاطی باشد، اما هیچ سایتی به دلیل حمله نظامی از بازرسی معاف نمی شود.

گروسی تصریح کرد: این فقط یک مسئله حقوقی نیست؛ مهم تر از آن این است که نباید فراموش کنیم در همان سایت ها اورانیوم غنی شده 60 درصد وجود دارد یعنی موادی که می تواند بالقوه برای تولید سلاح هسته ای استفاده شود. بنابراین ضروری است که بازرسان ما حضور یابند و تأیید کنند که این مواد همچنان سرجای خود هستند. از نظر فنی این کار شدنی است و این موضوع اساس تمام این فرایندهاست.

این ادعا در حالی است که سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران با بیان اینکه ورود بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران با تصمیم شورای عالی امنیت ملی و برای نظارت بر تعویض سوخت نیروگاه بوشهر انجام گرفته است ، گفت: هیچ متن توافقی درباره چارچوب همکاری جدید ایران و آژانس مورد تایید نهایی قرار نگرفته است.

مدیرکل آژانس روز پنجشنبه و در گفت وگو با شبکه آمریکایی سی ان ان گفته بود که بسیاری از این ذخایر در جایگاه قبلی خود قرار دارد و جابجا نشده اند اما به خاطر حملات صورت گرفته به تأسیسات هسته ای فردو، نطنز و اصفهان که آسیب های جدی به آن ها وارد شده است دسترسی فیزیکی به این تأسیسات دشوار است.