حسین سلاح‌ورزی، فعال اقتصادی و رییس دوره دهم اتاق بازرگانی روز چهارشنبه 5 شهریور 1404 در توییتی نوشت «اگر مکانیزم ماشه فعال شود، صادرات پتروشیمی ایران 5 تا 8 میلیون تن کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه اعمال تخفیف‌های 5 تا 10 درصد روی متانول و اوره اجتناب‌ناپذیر به نظر خواهد رسید و 3 تا 5 میلیارد دلار درآمد ارزی از دست خواهد رفت». فعال شدن مکانیزم ماشه علاوه بر صادرات نفت و پتروشیمی، بخش‌های بانکی، صنعت، کشاورزی، حمل‌ونقل و خدمات را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد که در نتیجه آنها باید منتظر کاهش درآمد ارزی، افزایش هزینه‌ها، کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و رشد اقتصادی پایین‌تر باشیم. اگر قرار به شمردن باشد، می‌توان به توییت حسین سلاح‌ورزی، حداقل 34 مورد دیگر اضافه کرد.

فعالیت‌های نفتی و پتروشیمی یکی از اصلی‌ترین منابع درآمد ارزی ایران هستند. فعال شدن مکانیزم ماشه باعث ایجاد محدودیت‌های جدی در صادرات این محصولات خواهد شد.

1- صادرات نفت ایران بین 500 تا 700 هزار بشکه در روز کاهش پیدا می‌کند و این مسئله به از دست رفتن 10 تا 15 میلیارد دلار درآمد سالانه منجر می‌شود.

2- صادرات میعانات گازی تا 50 درصد افت می‌کند و 5 میلیارد دلار از درآمد ارزی کشور از دست می‌رود.

3- تخفیف‌های اجباری روی فروش نفت و پتروشیمی (5 تا 15 دلار به ازای هر بشکه یا محصول) افزایش پیدا خواهد کرد.

4- بیمه نفتکش‌ها گران می‌شود و هزینه حمل بین 20 تا 30 درصد بالا می‌رود. با اعمال تحریم و محدودیت، همچنین تعداد شرکت‌های بیمه که حاضر به پوشش نفتکش‌های ایرانی هستند کاهش پیدا می‌کند.

5- پروژه‌های پتروپالایشی و توسعه میادین مشترک گازی نیمه‌کاره می‌مانند.

6- هزینه نگهداری و تعمیرات چاه‌های نفت به دلیل کمبود قطعات 2 تا 3 میلیارد دلار بالا می‌رود.

مکانیزم ماشه محدودیت‌های جدی برای فعالیت‌های بانکی ایران ایجاد می‌کند که اثرات آن در سراسر اقتصاد احساس می‌شود.

7- دسترسی ایران به سوییفت و سیستم بانکی بین‌المللی تقریباً صفر می‌شود.

8- انتقال پول از طریق واسطه‌ها 5 تا 10 درصد گران‌تر می‌شود.

9- خطوط اعتباری بانک‌های ایرانی در کشور‌های همسایه مسدود خواهد شد.

10- اوراق بدهی دولت با نرخ سود بالاتر فروخته می‌شوند و فشار بر بودجه شدت پیدا می‌کند.

11- خروج سرمایه سرعت می‌گیرد؛ سالانه 5 تا 10 میلیارد دلار فرار سرمایه رخ می‌دهد.

12- ذخایر ارزی بانک مرکزی افت می‌کند و توان مداخله در بازار ارز ضعیف می‌شود.

مکانیزم ماشه یا اسنپ‌بک، سازوکاری حقوقی است که در قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل گنجانده شده و به طرف‌های توافق هسته‌ای اجازه می‌دهد در صورت رعایت نکردن تعهدات توسط ایران، تحریم‌های بین‌المللی را به صورت خودکار و سریع بازگردانند. این سازوکار به گونه‌ای طراحی شده که بازگشت تحریم‌ها نیازی به رأی‌گیری مجدد در شورای امنیت ندارد و از این رو، حق وتوی اعضای دائم را نادیده می‌گیرد

شعبه بانک صف عابربانکمکانیزم ماشه محدودیت‌های جدی برای فعالیت‌های بانکی ایران ایجاد می‌کند که اثرات آن در سراسر اقتصاد احساس می‌شود

صنایع داخلی ایران به ویژه فولاد، مس، خودروسازی و ماشین‌آلات صنعتی با محدودیت‌های جدی مواجه خواهند شد.

13- صادرات فولاد 3 تا 4 میلیون تن کاهش پیدا می‌کند و 2 تا 3 میلیارد دلار زیان ایجاد می‌شود.

14- صادرات مس و فرآورده‌های معدنی 20 درصد کاهش پیدا می‌کند و حدود 1.5 میلیارد دلار درآمد از دست می‌رود.

15- صنایع کوچک صادراتی مجبور به فروش محصولات خود در بازار سیاه می‌شوند و سودشان نصف می‌شود.

16- واردات قطعات خودروسازی 30 تا 40 درصد گران می‌شود و قیمت خودرو داخلی بالا می‌رود.

17- پروژه‌های صنعتی و ریلی که با فاینانس خارجی تأمین شده‌اند متوقف می‌شوند.

18- دسترسی به تکنولوژی‌های نوین صنعتی سخت می‌شود و در نتیجه تولید عقب می‌ماند.

فعال شدن مکانیزم ماشه می‌تواند بخش کشاورزی ایران و صادرات محصولات غذایی را تحت فشار قرار دهد.

19- صادرات پسته، زعفران و فرش دستباف محدود می‌شود و مجموعاً بیش از 700 میلیون دلار زیان ایجاد می‌کند.

20- صادرات شیلات و آبزی‌پروری به اروپا کاهش پیدا می‌کند و 300 میلیون دلار درآمد از دست می‌رود.

21- قیمت تمام شده واردات کود، سم و نهاده‌های دامی 2 تا 3 میلیارد دلار بالا می‌رود.

22- کمبود تجهیزات و نهاده‌ها بهره‌وری کشاورزی را 10 تا 15 درصد کاهش می‌دهد.

23- هزینه بیمه محصولات کشاورزی برای صادرات بالا می‌رود.

وضعیت حمل‌ونقل، لجستیک و توریسم پس از اسنپ‌بک

محدودیت‌های بین‌المللی در حمل‌ونقل و توریسم، زیان مالی و کاهش درآمد ارزی برای ایران به دنبال دارد.

24- شرکت‌های کشتیرانی ایرانی باید بنادر خارجی را ترک کنند و هزینه لجستیک 2 برابر می‌شود.

25- خطوط هوایی مسیر‌های اروپایی را از دست می‌دهند و درآمد ارزی نصف می‌شود.

26- صادرات خدمات حمل‌ونقل زمینی افت می‌کند و کشور‌های همسایه جایگزین می‌شوند.

27- ورود گردشگر به ایران 50 درصد کاهش پیدا می‌کند و 2 تا 3 میلیارد دلار درآمد از دست می‌رود.

28- بیمه بار و کالا برای صادرات و توریسم گران‌تر می‌شود.

مکانیزم ماشه و خدمات، دانش‌بنیان و اجتماعی

فعال شدن مکانیزم ماشه اثرات جدی بر خدمات، استارتاپ‌ها و بخش دانش‌بنیان ایران دارد.

29- صادرات نرم‌افزار و خدمات آی‌تی 500 میلیون دلار زیان ایجاد می‌کند.

30- استارتاپ‌ها از جذب سرمایه خارجی محروم می‌شوند.

31- همکاری‌های علمی و تحقیقاتی بین‌المللی محدود می‌شود.

32- رشد اقتصادی کشور 2 تا 3 واحد درصد کاهش پیدا می‌کند.

33- قاچاق کالا شدت پیدا می‌کند و زیان مالیاتی 5 تا 6 میلیارد دلار ایجاد می‌شود.

34- اعتبار پاسپورت ایرانی و توانایی سفر تجاری محدود می‌شود