یارانه نقدی که هر ماه به حساب سرپرستان خانوار واریز می شود، در سال 1404 با تغییرات جدی همراه شده است. دولت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از ابتدای سال چندین بار بر لزوم حذف خانوارهای پردرآمد تأکید کردند. حالا با اجرای مصوبه مجلس در تبصره (13) قانون بودجه، این سیاست در مردادماه آغاز شده و به نظر می رسد شهریور 1404 نقطه عطف اجرای گسترده تر آن باشد. حذف دهک های پردرآمد؛ از هشتم تا دهم به گزارش اکو ایران، احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اخیراً اعلام کرده است که پایگاه رفاه ایرانیان بررسی و سنجش درآمد خانوارها را انجام داده و در صورت موافقت دولت، حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی (دهک های هشتم، نهم و دهم) اجرایی می شود. این موضوع به نوعی در مردادماه کلید خورد؛ چرا که آمارها نشان می دهد تعداد یارانه بگیران دهک های چهارم تا نهم حدود 3 میلیون نفر کاهش یافته است. در پیام سامانه حمایت به خانوارهای حذف شده آمده است: بر اساس مصوبه مجلس و بررسی شاخص های بانکی، درآمدی و دارایی شما، سرانه درآمد ماهانه خانوار بیش از 10 میلیون تومان برآورد شده است؛ بنابراین واجد شرایط دریافت یارانه نیستید. اظهارات رسمی درباره قطع یارانه خانوارهای پردرآمد احد رستمی، رییس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاهی ایرانیان، نیز با تأکید بر اجرای بند (پ) تبصره (13) قانون بودجه گفت: وزارت تعاون مکلف است از مرداد 1404 حذف یارانه حدود یک میلیون خانوار پردرآمد را آغاز کند. شاخص انتخاب این خانوارها، سرانه درآمد بیش از 10 میلیون تومان پس از کسر هزینه مسکن بوده است. این رقم بر اساس داده های مرکز آمار ایران از بودجه خانوار در پایان سال 1403 محاسبه شده است. او اضافه کرد: از ابتدای شهریورماه 1404، سرپرستان خانوار 20 روز فرصت دارند به سامانه hemayat.sfara.ir مراجعه کرده و اعتراض یا درخواست بازنگری ثبت کنند. اطلاعات اظهاری آنها در حوزه درآمد، تراکنش بانکی و محل سکونت مجدداً صحت سنجی خواهد شد. ابهامات و نقدهای کارشناسی حذف یارانه هرچند دولت حذف یارانه را به منظور حمایت بیشتر از دهک های پایین و تخصیص منابع به محرومان توجیه می کند، اما کارشناسان به چند نکته انتقادی اشاره دارند: استاندارد جهانی سنجش فقر و رفاه در این مدل شفاف نیست و نیاز به بررسی علمی بیشتری دارد. در شرایطی که بیش از 50 درصد درآمد کارگران صرف اجاره مسکن می شود، حذف برخی خانوارهای کارگری از فهرست یارانه بگیران با ابهام جدی روبه روست. حق مسکن کارگران بیش از سه سال است که در رقم 900 هزار تومان ثابت مانده و در تعیین حداقل دستمزد 1404 هم تغییری نداشته است؛ در حالی که همین شاخص می تواند در دهک بندی مؤثر باشد. منابع آزادشده صرف چه می شود؟ به گفته رستمی، دولت موظف است منابع حاصل از حذف یارانه سه دهک بالا را به حمایت از اقشار محروم اختصاص دهد. طبق قانون باید حداقل 400 هزار میلیارد ریال باید به عنوان بسته حمایت معیشتی برای محرومان صرف شود. این منابع برای خانوارهای فقیرِ فاقد پوشش حمایتی، افزایش اعتبار کالابرگ دهک های پایین و حمایت ویژه از اقشار نیازمند هزینه خواهد شد. در اولین مرحله، حدود 25 همت کالابرگ به خانوارهای دهک اول تا هفتم اختصاص یافته است. حذف یارانه شهریور 1404 به این ترتیب، یارانه شهریور 1404 با تغییرات مهمی همراه خواهد بود: خانوارهایی با سرانه درآمد ماهانه بیش از 10 میلیون تومان (بعد از کسر اجاره مسکن) از لیست یارانه بگیران حذف می شوند. سرپرستان خانوار حذف شده امکان ثبت اعتراض در سامانه حمایت را دارند. منابع حاصل از این حذف، طبق قانون باید صرف تقویت معیشت اقشار محروم و گسترش کالابرگ شود. با وجود این، ابهام در شاخص های دهک بندی و فشار هزینه های مسکن بر خانوارهای کارگری، اجرای این طرح را با چالش های جدی مواجه کرده است. |