حسین مرعشی، دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی ایران، گفت: اگر مسئولان وظایف خود را به خوبی انجام دهند، تندروها کاری از پیش نخواهند برد. رهبری برای همه گروه های کشور احترام قائل هستند، حتی برای تندروها که آن ها را به عنوان بخشی از ملت به رسمیت می شناسند. این امر اشکالی ندارد، اما اگر مقامات رسمی کشور، به ویژه دولت، مجلس و شورای عالی امنیت ملی، مصمم باشند، تندروها هیچ اقدامی نمی توانند انجام دهند؛ آن ها اساساً وزنی ندارند. امروز مهم این است که کارشناسی قوی صورت بگیرد و شجاعت لازم برای خارج کردن کشور از وضعیت نه جنگ، نه صلح وجود داشته باشد. تندروها همیشه بوده اند و همیشه خواهند بود، اما صدای بلندتری ندارند.

به گزارش جماران، مشروح گفت وگو با حسین مرعشی را در ادامه می خوانید:

با توجه به تحولات اخیر در سطوح مدیریت عالی کشور از حضور علی لاریجانی تا تشکیل شورای دفاع کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟

در سیاست، چنین تغییراتی کاملاً طبیعی است، زیرا سیاست یک پدیده ایستا نیست. حضور علی لاریجانی به عنوان جانشین سردار احمدیان برای شرایط امروز بسیار مثبت ارزیابی می شود. ضمن احترامی که برای زحمات سردار احمدیان قائلیم، باید گفت آقای لاریجانی به دلیل غیرنظامی بودن و تعلق به بخش سیاسی، طبیعتاً کارکرد متفاوتی نسبت به فردی که از بخش نظامی می آید خواهد داشت. افزون بر این، ایشان ظرفیت آن را دارد که خرد ملی کشور را دوباره در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی گرد هم آورد. امروز در شرایطی قرار داریم که سه موضوع اهمیت ویژه دارد:

موضوع اول این است که دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و خود شورا، به عنوان مهم ترین نهاد تصمیم ساز، باید بتوانند قدرتمندانه عمل کنند. به این معنا که آقای لاریجانی نباید در قامت یک سیاستمدار اصولگرا ظاهر شود، بلکه باید در جایگاه یک شخصیت سیاسی ملی ایفای نقش کند، تمام خرد ملی را در دبیرخانه متمرکز سازد و سناریوها و تصمیمات مختلف را تدوین کند.

موضوع دوم این است که آقای پزشکیان اهتمام بیشتری نسبت به سال اول دولت خود در حوزه امنیت ملی داشته باشد. همکاری نزدیک تر آقای پزشکیان، به عنوان رییس شورای عالی امنیت ملی، با آقای لاریجانی، به عنوان دبیر شورا، باید منجر به تهیه سناریوهای مختلف تصمیم گیری و ارائه آن ها به رهبری شود. از میان این سناریوها، هرکدام که رهبری با آن مخالفت کمتری داشته باشند، رییس جمهور باید قاطعانه از آن حمایت و اجرای آن را تضمین کند. این نکته را بر اساس تجربه طولانی خود می گویم؛ همان تجربه ای که در مقابله با مصوبه حجاب مجلس شاهد بودیم. اگر آقای پزشکیان به عنوان رییس جمهور منتخب مردم مصمم باشد، رهبری از او حمایت خواهند کرد یا حداقل اجازه خواهند داد که منویات ایشان اجرا شود.

موضوع سوم این است که آقای لاریجانی باید در قامت یک شخصیت ملی ظاهر شود، تمام ظرفیت های کشور را به کار گیرد، خرد ملی را در دبیرخانه جمع کند و با هماهنگی کامل با رییس شورا، راهکارهای مختلف برای خروج کشور از وضعیت نه جنگ، نه صلح و رسیدن به یک شرایط صلح پایدار را تهیه کرده و خدمت رهبری ارائه دهد. در نهایت، رییس جمهور به عنوان منتخب مردم باید قاطعانه بر اجرای این راهکارها ایستادگی کرده و از رهبری بخواهد که کشور به تحول نیاز دارد و شرایط باید تغییر کند.

در مورد شورای دفاع زیرمجموعه شورای عالی امنیت ملی، مسأله خاصی وجود ندارد؛ تنها مقداری احترام بیشتر به نیروهای مسلح لحاظ شده که نقش تخصصی آنان را رسمیت بخشیده و این امر مفید نیز هست.

در مقابل در چند وقت اخیر ما با انتقادات بسیاری از سوی تندروها روبرو بودیم، حال با این وجود علی لاریجانی و مسعود پزشکیان چه راهی را باید در پیش بگیرند؟

اگر مسئولان وظایف خود را به خوبی انجام دهند، تندروها کاری از پیش نخواهند برد. رهبری برای همه گروه های کشور احترام قائل هستند، حتی برای تندروها که آن ها را به عنوان بخشی از ملت به رسمیت می شناسند. این امر اشکالی ندارد، اما اگر مقامات رسمی کشور، به ویژه دولت، مجلس و شورای عالی امنیت ملی، مصمم باشند، تندروها هیچ اقدامی نمی توانند انجام دهند؛ آن ها اساساً وزنی ندارند. امروز مهم این است که کارشناسی قوی صورت بگیرد و شجاعت لازم برای خارج کردن کشور از وضعیت نه جنگ، نه صلح وجود داشته باشد. تندروها همیشه بوده اند و همیشه خواهند بود، اما صدای بلندتری ندارند.

آیا آن ها صدای بلندتری ندارند؟

خیر. ادعای آن ها زیاد است، اما وقتی مردم با آن ها همراهی نکنند، نظام هم با آن ها همراهی نمی کند. خیالتان راحت باشد.

در شرایط کنونی چه نقشی برای احزاب سیاسی و صنفی در پیشبرد تغییرات در ایران قائل هستید؟

امروز کشور ما فاقد احزاب تأثیرگذار است، اما جبهه های سیاسی واقعی وجود دارد. برای مثال، جبهه اصلاح طلبان که هرچند کلاسیک نیست، اما به عنوان یک نحله فکری با پایگاه اجتماعی و نفوذ سیاسی قابل توجه مطرح است. در مقابل، جبهه اصولگرایان قرار دارد که به دو بخش کلی تقسیم می شود:

بخش اول، جبهه پایداری و نیروهای رادیکال.

بخش دوم، اصولگرایان با تجربه و متین که خرد جمعی آن ها پذیرفتنی است و مسائل کشور را به خوبی درک می کنند.

اما نمی شود که در یک دوره طولانی، تحزب را به عنوان بخشی از سیاست کشور به رسمیت نشناسیم و وقتی دچار بحران می شویم، تازه بپرسیم احزاب چه کنند! وقتی مقامات کشور نسبت به احزاب اهتمام لازم را ندارند و رییس جمهور هم هیچ توجهی به احزاب نداشته و ندارد، این وضعیت اصلاح نمی شود.

از سوی دیگر، در کشور حدود 140 حزب ثبت شده داریم، اما در واقع هیچ حزب واقعی نداریم. چون وقتی تعداد احزاب به این حد برسد، یعنی هیچ کدام کارکرد واقعی ندارند. اگر بخواهیم کشور به خوبی اداره شود، بدون وجود حزب قدرتمند این امکان وجود ندارد. در ایران معمولاً کارکرد احزاب را محدود به کمپین های انتخاباتی می کنیم، در حالی که این ضعیف ترین کارکرد حزب است. مهم ترین وظایف حزب عبارت اند از:

تدوین برنامه برای اداره کشور

تربیت کادر متخصص

تحقق برنامه ها

کمپین انتخاباتی، در نهایت، ابزار کسب قدرت برای اجرای برنامه ها است.

تصور کنید جمهوری اسلامی اعلام کند که فقط یک حزب وجود دارد و رهبر یا رییس جمهور، رییس آن حزب باشد. مگر چین با یک حزب اداره نمی شود؟ اما آن حزب کلان برنامه دارد؛ می داند درباره تایوان چه موضعی بگیرد، چگونه هنگ کنگ را اداره کند، روابط با آمریکا را چطور تنظیم کند، چه سیاستی در قبال روسیه و کشورهای عربی داشته باشد.

کشوری که بدون برنامه و بدون تربیت نیروی انسانی مناسب بخواهد اداره شود، موفق نمی شود. امروز کشور پر از باندهای قدرت شده است؛ هر چند نفر که دور هم جمع می شوند، یک باند تشکیل می دهند و علیه دیگران حرف می زنند. این وضعیت تبدیل به فضایی شبیه شبکه های اجتماعی شده؛ همه فقط حرف می زنند و هیچ کس مسئولیت نمی پذیرد.

این گونه نمی شود کشور را اداره کرد. کشور یا باید بر پایه نظام تک حزبی اداره شود یا نظام چندحزبی محدود، مثلاً دو یا سه حزب قدرتمند. اگر قوانین و مقررات به گونه ای اصلاح شود که احزاب نقش واقعی در اداره کشور پیدا کنند، آنگاه می توان از آن ها انتظار داشت. اما در شرایط فعلی، هیچ توقعی از هیچ حزبی نمی توان داشت.

در مورد جنگ 12 روزه، مصاحبه ای داشتید. اما نکته ای که در این مدت قابل توجه است، این است که منتقدان نظام، چه در خارج از کشور و چه در داخل، همه به طور متحد از کشور دفاع کردند. نظر شما درباره حفظ این نقطه عطف چیست؟

آنچه که اتفاق افتاد، ظهور روح ملی ایرانیان بود. ایرانی ها وطن پرست هستند و کشورشان را دوست دارند. بسیاری از ایرانیانی که منتقد نظام جمهوری اسلامی بودند، برای دفاع از یک کلیت به نام ایران از خواسته های خود گذشتند تا تمامیت ارضی ایران را حفظ کنند. حضور نتانیاهو نیز به عنوان کسی که متهم به کشتار کودکانه و بهره گیری از قحطی برای سرکوب مردم غزه است، در این تصمیم ایرانی ها تأثیرگذار بوده است. نمی توان گفت که با هر تهاجم خارجی، ایرانی ها به طور یکسان منسجم ظاهر می شوند؛ اما نقش مردم در این وضعیت بسیار پررنگ است

متأسفانه، حاکمیت هیچ گامی در جهت تقویت انسجام ملی برنداشته است و انتظار نیز نمی رود که این کار را انجام دهد. من در صحبت هایم هم به این موضوع اشاره کردم و هیچ گونه احتمال نمی دهم که از سوی نهادهای حاکمیت، کوچک ترین قدمی در جهت تقویت این انسجام ملی برداشته شود. دلیل این امر روشن است: نظام های ایدئولوژیک خود را حق مطلق تلقی می کنند و دیگران را صاحب حق جدی نمی بینند. به همین دلیل، به این مسائل توجه نخواهند کرد.

آنچه برای ما مهم است، مردم و ایران است. ما به عنوان احزاب سیاسی و نیروهای تأثیرگذار اجتماعی، چاره ای جز دفاع از کلیتی به نام ایران نداریم. یک خواسته از حاکمیت داریم و بیشتر از این نمی خواهیم؛ آن هم بهبود حال ملت. اگر حال ملت برای حاکمیت هم مهم بود، حداقل باید کشور را از حالت نه جنگ، نه صلح به ثبات برسانند. در ادامه، ما نیز از خواسته های خود می گذریم.

دقیقا مردم ما در کوچه و خیابان نگران هستند و هر کسی در مورد آینده کشور تحلیل ارائه می دهد، آیا می توان منتظر تغییرات در نگرش های سیاسی حاکمیت باشیم؟

در اینجا نکته مهمی وجود دارد که برخی از شخصیت های ما به آن توجه نکرده اند. اساساً در شرایطی که دشمن ممکن است هر لحظه دست به شیطنت جدیدی بزند و کشور در وضعیت نه جنگ و نه صلح و در حالت آتش بس قرار دارد، پیشنهاد هر گونه تغییر، با واقعیت ها و مصالح کشور سازگار نیست. این دعواهای داخلی باید تا پس از استقرار کامل صلح به تعویق بیفتند. مسائل قابل بحث و بررسی وجود دارند که می توان برای آن ها کمپین هایی ایجاد کرد و با مبارزه مدنی و مسالمت آمیز برای دستیابی به اهداف مورد نظر کوشید، البته با پرهیز از خشونت و تنش ها.

آنچه امروزه اهمیت دارد، این است که همه مردم ایران، چه آن هایی که جمهوری اسلامی را قبول دارند و چه آن هایی که نمی پذیرند، به صلح نیاز دارند. مردم باید از حاکمیت حمایت کنند و حاکمیت نیز باید با تدبیر و لطف، کشور را از وضعیت نه جنگ و نه صلح به یک وضعیت امن سوق دهد. در این صورت می توان اصلاحات مورد نظر مردم را پیگیری کرد. هرچند تحقق این اصلاحات ممکن است با دشواری هایی مواجه باشد، اما در نهایت راهی جز اصلاحات وجود ندارد.

آیا یکی از آن اصلاحات میتواند نقش آفرینی و حضور پررنگ آقای خاتمی و آقای روحانی در عرصه سیاسی باشد؟

حتماً ممکن است این افراد، آقای روحانی و آقای خاتمی، شخصیت هایی هم ردیف با بزرگان کشور از جمله آقای ناطق و آقای سید حسن خمینی باشند. آن ها باید نقش های فعالی در رأس احزاب ایفا کنند. به عبارتی دیگر، یک شخصیت سیاسی در سطح رییس جمهورهای گذشته که فاقد یک سازمان سیاسی باشد، قادر نخواهد بود اهداف خود را به پیش ببرد

اساسا پیشنهاد شما برای پاسخ به مطالبات مردم در شرایط کنونی چیست؟ امروز خواسته ی مردم و جوانان حل مشکل ناترازی انرژی، رفع گرانی، بیکاری و خصوصاً رفع فیلترینگ که یکی از وعده های مهم رییس جمهور بود، است. پیشنهاد شما در این باره چیست؟

در خصوص فضای مجازی و رفع فیلترینگ، این موضوع قطعاً از خواسته های حداقلی مردم است. در شرایطی که اکنون در آن هستیم، ملاحظات امنیتی باید قطعاً مدنظر قرار گیرد. من فکر می کنم آقای رییس جمهور، با توجه به ضرورت های امنیتی و شرایط کنونی ایران، باید مصلحت را در این ببینند که رفع فیلترینگ اتفاق بیفتد. مهم تر از این، اقتصاد ایران است؛ این موضوع اصلی مردم است. اقتصاد ایران در حال حاضر تحت فشار است؛ به گونه ای که این شرایط را می توان با جنگ 12 روزه مقایسه کرد. همچنین، وجود یک احتمال برای ایجاد تنش جدید و آتش افروزی مجدد اسراییل، اقتصاد ایران را در وضعیت انتظار قرار داده و این انتظار، فشار مضاعفی به مردم وارد می کند.

گرانی و بیکاری به قوت خود باقی است و همچنین ناترازی هایی وجود دارد که واژه ناترازی خود یک اصطلاح نامناسب است. عدم توازن در تولید و مصرف برق، گاز، بنزین و گازوییل به شدت آسیب زننده است. ما بر این باوریم که در این بحران اقتصادی، بیش از 10 میلیارد دلار برای واردات گازوییل و بنزین هزینه کرده ایم و این وضعیت کاملاً غیرقابل قبول است. گزارش ها حاکی از آن است که برخی از کارخانه های صنعتی در شهرک های صنعتی، تنها سه روز از هفت روز هفته فعالیت دارند. همچنین، در بخش کشاورزی، پمپ های آب به مدت 6 ساعت در روز خاموش می شوند. تمام این شرایط، تحت تأثیر خشکسالی سال جاری قرار دارد و به شدت بر تولیدات کشاورزی اثر گذاشته است. .

آنچه انتظار می رود این است که حاکمیت این شرایط را درک کند و کشور را از این حالت انتظار به یک وضعیت با ثبات منتقل سازد.

آیا در این مدت دکتر پزشکیان، از شما دعوت کردند که راهکارهایی در این زمینه ارائه دهید. آیا شما راهکاری برای خروج از وضعیت اقتصادی فعلی دارید؟

امروز فشار اقتصادی در ایران تنها یک جنبه سیاسی دارد و راهکار اقتصادی مشخصی برای آن وجود ندارد. اقتصاد ایران باید از حالت اقتصاد در معرض جنگ عبور کند و وارد یک فاز با ثبات شود. تا زمانی که ثبات سیاسی برقرار نشود، اقتصاد حرکت نخواهد کرد.

جمله ای که آقای پوتین بعد از دیدار با ترامپ بیان کردند این بود که دیگر نمی شود با آمریکا در تقابل بود و باید مذاکره کرد. آیا این به معنای آن نیست که ما باید شرایط مذاکره را تغییر دهیم؟

کارشناسان تقریباً متفق القول هستند که ایران باید وارد یک مرحله جدید در زندگی خود شود و راهبردها باید تغییر یابد. در این راستا، مذاکره با آمریکا، مذاکره با اروپا و همچنین مذاکره در سطح امنیت خاورمیانه با کشورهای همسایه و کشورهای عربی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مجموعه تلاش های دیپلماتیک یکی از نیازهای مهم امروز ایران به شمار می رود.

نقش رسانه ها و به ویژه صدا و سیما را تا امروز چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا باید منتظر تغییرات باشیم؟

متأسفانه باید بگویم که نباید منتظر هیچ تغییری باشید.

نظر شما در مورد بحث آزادی زندانیان سیاسی چیست، اخیرا آقای اژه ای گفتند افراد را در لیستی ارائه دهید، آیا آزادی منتقدی چون تاجزاده و رفع حصر رخ می دهد؟

این موضوع کاملاً یک خواسته حداقلی است که نیروهای سیاسی، حداقل، دنبال می کنند. اگر چه ممکن است همه مردم این خواسته را نداشته باشند، اما حداقل نیروهای سیاسی این دغدغه را دارند. امیدواریم آقای اژه ای، که اختیارات کافی نیز دارند، ان شاءالله اقداماتی در این زمینه انجام دهند.