سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در گفتگویی با اشاره به سفر امروز مسعود پزشکیان، رییس جمهور کشورمان به ارمنستان در خصوص این سفر گفت: روابط ما با ارمنستان یک رابطه بسیار قدیمی و با علقه های بسیار نزدیک است؛ هم هموطنان ارمنی ما در ایران یک نقطه اتصال قوی با ارمنستان بودند، هم به هر حال ارتباطات فرهنگی و ارتباطات تاریخی بسیار نزدیکی میان دو کشور وجود دارد. علاوه بر این، منافع مهم هم ژئوپلیتیک و هم منافع اقتصادی، دو کشور را به هم نزدیک کرده و به همین دلیل رابطه ما در سال های اخیر رشد بسیار ملاحظه ای داشته است. شرکت های ایرانی در پروژه های سنگین در ارمنستان فعالیت می کنند و پروژه های دیگری هم در دست انجام است.

به گزارش ایرنا، وی افزود: زبان فارسی در سطح گسترده ای در ارمنستان تدریس می شود؛ البته علتش را باید بگویم: دولت ارمنستان قانونی گذاشته که همه دانش آموزان موظف اند زبان یکی از کشورهای همسایه را به عنوان زبان دوم حتماً مسلط باشند. جالب است که براسا آمار سفارت ما در ایروان که به من داده شده بیش از 300 دانش آموز زبان فارسی داریم که بی نظیر است؛ در هیچ کدام از کشورهای منطقه این تعداد دانش آموز زبان فارسی نداریم. میزان ارتباطات و همکاری های ما و به خصوص دیدگاه مثبتی که هر دو طرف نسبت به همدیگر دارند، گسترده است.

عراقچی ادامه داد: در این بین ما با یک موضوع حساس مواجهیم و آن بحث اتصال نخجوان به سرزمین اصلی جمهوری آذربایجان است و این موضوع، بحث بسیار راهبردی و حساسی را در سال های گذشته ایجاد کرده که باعث نگرانی های زیادی شده، هم در سمت ما و هم در سمت بقیه کشورهای منطقه چرا که احتمال تغییرات ژئوپلیتیک در منطقه وجود دارد.

وی تصریح کرد: آنچه که نگرانی اصلی ما است، این است که به خاطر این موضوع، تغییرات ژئوپلیتیک در منطقه صورت بگیرد. تغییرات ژئوپلیتیک منظورمان چیست؟ تغییر مرزهای شناخته شده بین المللی، جابجایی مرزها، به اصطلاح خدشه وارد شدن به حاکمیت هر یک از کشورهای منطقه و تمامیت ارضی کشورهای منطقه؛ یعنی مثلاً بخشی از ارمنستان به این منظور به گونه ای استفاده شود که منجر به اشغالگری، تغییر یا تضعیف حاکمیت ها شود.

وزیر امور خارجه اظهار داشت: ما خیلی روشن از قبل گفته ایم که چنین چیزی را برنمی تابیم و سیاست ما از قدیم روشن بوده و اقداماتی هم در این جهت انجام داده ایم که جدیت خودمان را نشان دهیم که همه مطلع هستند. الان هم سیاست ما همین است؛ تغییرات ژئوپلیتیک را در منطقه نمی پذیریم. آنچه که الان اتفاق افتاده این است که بین ارمنستان و آذربایجان بیانیه ای امضا شد، در این بیانیه به صراحت آمده که دو طرف تغییرناپذیری مرزهای منطقه را قبول دارند، به حاکمیت و تمامیت ارضی همه کشورهای منطقه احترام می گذارند و قصدی برای تغییر در این وجود ندارد. از این جهت برای ما نگرانی ژئوپلیتیک در مقطع فعلی ظاهراً رفع شده است.

وی در ادامه گفت: اما به لحاظ اقتصادی، چرا ممکن است برای ما خسارت هایی داشته باشد و به لحاظ سیاسی مسائلی هم هست که به آن اشاره خواهم کرد. به لحاظ اقتصادی ممکن است آن راه ترانزیتی که از ایران می گذرد را کمی کمرنگ تر بکند، که البته این بستگی به خودمان دارد که چطور جذابیت های این جاده را بالا ببریم که حرکت و حمل و نقل بیشتری از این مسیر صورت بگیرد.

ولی به هرحال ممکن است که این راه تحت تاثیر این تحولات قرار بگیرد، اما خب اینجا جاهایی است که ما دیگر نمی توانیم یک کشوری را منع کنیم که در کشور خودش حق ندارد جاده ای بکشد؛ تا وقتی که این جاده تحت حاکمیت کامل و تحت قوانین و صلاحیت قضایی ارمنستان است، از این جهت به لحاظ حقوق بین الملل ایرادی به آن نمی توانیم وارد کنیم.

عراقچی خاطرنشان کرد: یک نگرانی دیگر وجود دارد که این جاده بهانه ای شود برای حضور نیروهای آمریکایی در منطقه، که این را هم در تماس هایی که در چند روز گذشته مقامات ارمنی با ما داشتند، هم آقای پاشینیان با رییس جمهور تماس گرفت، هم وزیر خارجه با من تماس گرفت، هم معاون وزیر خارجه تماس گرفت، هم به ایران آمد و توضیحات کامل داد.

روز شنبه نیز دبیر شورای امنیت ملی آن ها با آقای دکتر لاریجانی تماس گرفت و به ما اطمینان داد که خطوط قرمز جمهوری اسلامی را رعایت می کنند، با این خطوط آشنا هستند و در آینده هم این خطوط را رعایت می کنند و اطمینان دادند که به هیچ وجه نیروی آمریکایی به خاطر این جاده در ارمنستان حضور پیدا نخواهد کرد، حتی به ما اطمینان دادند که شرکت های امنیتی خصوصی آمریکایی که می دانید در بعضی از کشورهای منطقه ما این شرکت ها حضور پیدا کرده اند به بهانه این جاده در ارمنستان حضور نخواهند داشت.

وی با بیان اینکه البته ما این را با دقت دنبال می کنیم، گفت: در سفر رییس جمهور که روز دوشنبه 27 مرداد ماه انجام می شود، این نکته حتماً مورد بحث قرار خواهد گرفت. ما نگرانی های خودمان را که البته دوستان ارمنی در جریان آن هستند، تکرار خواهیم کرد و تلاش می کنیم که ضمناً به یک سازوکار اطمینان بخش هم در این خصوص برسیم. این موضوع بحث ما خواهد بود.

عراقچی افزود: لذا می خواهم عرض کنم که به این قضیه یک نگاه واقعی داشته باشیم؛ نگرانی های ما سر جای خود است، اینکه هیچ تغییری در ژئوپلیتیک منطقه صورت نگیرد، اینکه هیچ نیروی خارجی در منطقه حضور پیدا نکند. همان طور که ما نگران هستیم که مثلاً فرض کنید رژیم صهیونیستی در بعضی از این کشورها حضور داشته باشد یا تلاش هایی که مثلاً اتحادیه اروپا برای حضور در این منطقه داشته باشد.

وزیر امور خارجه ادامه داد: سیاست ما در آن چارچوب سه به علاوه سه شکل گرفته، یعنی سه کشور منطقه قفقاز به شمول ارمنستان، آذربایجان و گرجستان، به اضافه سه کشوری که اطراف منطقه هستند و صاحب منافع در منطقه اند و به هر حال نگرانی های مشترک هم دارند؛ ایران، ترکیه و روسیه.

عراقچی در خصوص فرمت 3+3 و کارکرد آن گفت: این ترکیب تا الان دو بار یا سه بار تشکیل جلسه داده؛ البته به خاطر اختلافاتی که گرجستان با روسیه دارد در این نشست ها شرکت نمی کند، ولی آن قدر این چارچوب برای کشورهای منطقه اهمیت داشته که حتی باعدم شرکت گرجستان، تصمیم گرفته اند که این جلسات را تشکیل بدهند و همچنان عنوان آن را هم سه به علاوه سه نگاه دارند.

وی تاکید کرد: این چارچوب هنوز به نقطه ای نرسیده که بتواند مشکلات منطقه را حل کند، ولی سیاست ما این است و سیاست روسیه هم همین است و فکر می کنم سیاست ترکیه و دوستان دیگر هم همین است؛ همه معتقدند که مشکلات منطقه باید در منطقه توسط کشورهای منطقه حل شود.

عراقچی افزود: مشکل بین آذربایجان و ارمنستان البته یک مشکل دیرینه است؛ تا مدت ها یعنی از ابتدا گروه مینسک تشکیل شد که یک مقدار زیادی اروپا محور است. این گروه الان سال هاست که نتوانسته اختلاف بین دو طرف را حل کند و الان تصمیم گرفته اند که درخواست انحلال آن را مطرح کنند، یعنی سازمان امنیت و همکاری اروپا این گروه را منحل کند که به نظر من نشان دهنده کمرنگ شدن نقش اروپا در منطقه قفقاز است.

وی تصریح کرد: سیاست ما روشن است؛ باید سازوکارهای منطقه ای تقویت شود. ما در این جهت حرکت می کنیم. صلح بین ارمنستان و آذربایجان همیشه مورد حمایت ما و همه کشورهای منطقه است.

این دیپلمات ایرانی در پاسخ به این سوال در جریان سفر پزشکیان به ارمنستان آیا این به دنبال سازوکاری برای رفع نگرانی های خود خواهد بود یا خیر، گفت: امیدواریم که این کار صورت بگیرد. بحث های در این خصوص در ایروان خواهیم داشت. ارمنستان با خطوط قرمز ما آشنایی دارد و در این چند روزه نیز مواضع خود را بارها تکرار کرده ایم. یکی از نگرانی ها، حضور بلندمدت آمریکا در منطقه است که این را هیچ کدام از کشورهای منطقه نمی پذیرند. نماینده ویژه وزارت خارجه روسیه در امور قفقاز هم همین چند روز به تهران آمد و ملاقات با من داشت. ما و روسیه در این خصوص مواضع مشابه داریم. این که این مسیر بهانه ای شود برای حضور نیروهای خارجی مورد پذیرش هیچ کس نیست.

وی خاطرنشان کرد: جالب است بدانید که ارمنی ها اصرار دارند که به هیچ وجه از کلمه کریدور برای تعریف این خط، که اسمش را در توافق مسیر گذاشته اند، حالا road است، البته احتمالاً خط راه آهن هم در آن تعریف شده، استفاده نشود. در متن بیانیه توافق هم از کلمه کریدور استفاده نشده است. چون کریدور وقتی مطرح می شود، یک مشخصات خاص خودش را دارد که به نوعی با حاکمیت کشورها سروکار دارد، یعنی ممکن است حاکمیت را تضعیف کند. اسم کریدور به کار نرفته و اصرار دارند که به هیچ وجه به کار نرود. یک جاده ای هست که یک کنسرسیوم آمریکایی-ارمنی بانی آن شده که در ارمنستان احداث کند.