شهروندان خراسان شمالی این روزها در میان گردوغبار و آسمانی خاکستری، با بیماری های تنفسی و هوای آلوده دست وپنجه نرم می کنند.

به گزارش مهر، ماسک هایی که دیگر تاب مقاومت در برابر گردوغبار ندارند، سرفه های ممتدی که لحظه ای رها نمی کند، خانه هایی که هر روز باید غبارزدایی شوند و آسمانی که آبی اش به خاکستری بدل شده است؛ این ها روایت زندگی مردم خراسان شمالی در روزهای اخیر است.

از سالمندان گرفته تا بیماران تنفسی، همه گرفتار شرایطی هستند که کارشناسان آن را پیامد مستقیم تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی و ضعف پوشش گیاهی می دانند.

حالا آمارهای رسمی هم مهر تأیید بر این وضعیت زده اند؛ تنها 16 روز هوای پاک در سال جاری، شاخص کیفیت هوا عمدتاً در وضعیت های قرمز، بنفش و قهوه ای است.

ماسک سبز رنگی بر صورت دارد، اما دیگر توان مقابله با گردوغبار را ندارد. عطاالله زمردی، شهروند بجنوردی، با عصا در دست، نفس های بریده اش را با زحمت به راه می اندازد. هر بار ماسک را برای لحظه ای پایین می زند تا جرعه ای هوا ببلعد، اما سرفه های پیاپی او را وادار می کند دوباره ماسک را روی صورت بکشد.

او می گوید: ریه های من خیلی حساس است. مدت هاست برای مراقبت از خودم در خانه مانده ام، اما مجبور بودم برای مراجعه به پزشک بیرون بیایم. متأسفانه در این هوای گرم و آلوده، ماسک هم دیگر کارساز نیست.

مونا ظهیری، شهروند دیگری که از مشکلات تنفسی رنج می برد، روایت می کند: هر روز مجبورم در خانه گردگیری و تی کشی کنم، انگار این آلودگی به بخشی دائمی از زندگی مان بدل شده است.

او معتقد است که مسئولان باید به جای وعده های تکراری، راهکاری اساسی برای مهار کانون های گردوغبار پیدا کنند، با دست روی دست گذاشتن، فقط بیماری ها بیشتر می شود. دست کم باید جلوی ساخت وسازهای بی رویه و انتشار گردوخاک گرفته شود تا مردم فرصت نفس کشیدن داشته باشند. اگر حال یکدیگر را رعایت نکنیم، آینده ای نزدیک در انتظارمان است که در آن نه تنها سالمندان بلکه کودکان هم گرفتار بیماری های تنفسی می شوند.

مهدی کمالی، معاون توسعه و پیش بینی اداره کل هواشناسی خراسان شمالی، وضعیت بارش ها را نگران کننده می داند و می گوید: میانگین بارندگی بلندمدت استان 250 میلی متر است، اما امسال تنها 130 میلی متر باران داشتیم. یعنی نصف بارش های سالانه از دست رفته است.

به گفته او، کاهش رطوبت خاک و ضعف پوشش گیاهی سبب شده تا کانون های گردوغبار به سرعت فعال شوند، خراسان شمالی در حاشیه کویر قرار دارد و به همین دلیل نه تنها از کانون های داخلی بلکه از کانون های فعال کشورهای همسایه مانند ترکمنستان و افغانستان نیز متأثر می شود.

کمالی اضافه می کند: با هر وزش باد، خاک و ریزگردها در هوا پخش می شوند. هفته گذشته بخش زیادی از آلودگی ناشی از کانون های داخلی استان بود، اما بخشی هم از مرزها وارد شد. هر زمان بارندگی داریم، وضعیت بهبود می یابد اما بلافاصله با افزایش دما، دوباره کانون های خاکی فعال می شوند.

او این شرایط را پیامد مستقیم تغییر اقلیم می داند و هشدار می دهد: مردم باید خاطره هوای پاک خراسان شمالی را فراموش کنند. این داستان تلخی است که نشأت گرفته از تغییرات اقلیمی است.

حسین هراتی، معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی، هم وضعیت نگران کننده ای ترسیم می کند: از ابتدای امسال تاکنون فقط 16 روز هوای پاک در استان داشتیم، در حالی که پارسال این رقم 27 روز بود. در فروردین 8 روز، اردیبهشت 6 روز و مرداد تنها 2 روز هوای پاک ثبت شد.

او می افزاید: شاخص کیفیت هوا صفر تا 50 نشان دهنده هوای پاک است، 50 تا 100 سالم، 100 تا 150 ناسالم برای گروه های حساس، 150 تا 200 ناسالم برای همه، 200 تا 250 بسیار ناسالم و بالاتر از آن خطرناک محسوب می شود. اکنون شاخص آلودگی هوای بجنورد روی عدد 178 ایستاده که نشان دهنده شرایط قرمز و ناسالم است.

این روایت ها، چه از زبان شهروندان باشد و چه کارشناسان، یک پیام مشترک دارد: خراسان شمالی در بحران نفس می کشد. اگر چاره ای جدی اندیشیده نشود، نفس های به شماره افتاده امروز، فردا به بیماری های مزمن و بحران های گسترده تر بدل خواهد شد. این بار ماسک، خانه نشینی یا حتی امید به باران هم کافی نیست؛ نیاز به تصمیمی جدی و اقدام فوری است.