مهرداد خدیر در هم میهن نوشت: بعد از پایان مذاکرات دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین سران ایالات متحده و فدراسیون روسیه در آلاسکای آمریکا در خبرها و شبه تحلیل های صداوسیما نوعی ذوق زدگی و شعف و تلاش برای القای پیروزی رهبر روسیه دیده و شنیده می شود.

فارغ از اینکه چنین تحلیلی چقدر دقیق است و به جز هم زمانی عملیات روسیه در خاک اوکراین چه مستنداتی دارد از درون آن می توان 5 فقره تناقض جدی به نسبت رویکرد جاری و ماضیِ رسانه رسمی و دیدگاه سیاسیِ جناح متبوع مدیران سازمان استنباط یا استخراج کرد:

1- اصول گرایان رادیکال در رد مذاکره مستقیم با آمریکا یا شخص ترامپ همواره نوع گفت و گوی تحقیر آمیز او با ولودیمیر زلنسکی رییس جمهوری اوکراین را شاهد یا مثال می آوردند واز سر دل سوزی ابراز نگرانی می کردند چنین سرنوشتی در انتظار رییس جمهور ما مسعود پزشکیان هم باشد. اکنون اما همان ها ادعا می کنند ترامپ از پس پوتین برنیامده و مذاکره را باخته و طرف روس برده است.

درون این ذوق اما می توان به این تناقض پرداخت که اگر این گزاره درست باشد فرض قبلی خودشان دایر بر تبدیل هر مذاکره به مدل گفت و گوی ترامپ با زلنسکی را باطل می کند و اگر پوتین تسلیم نشده چرا پزشکیان را پیشاپیش تسلیم شده تصور یا تصویر می کردند؟

2- بارها از حسن روحانی رییس جمهوری پیشین ایران انتقاد کرده بودند که چرا قبل از برجام گفته بود به جای مذاکره با اروپا باید سراغ کدخدای آنها برویم که همانا آمریکاست؟ حتی جمله او را وارونه نقل و ادعا می کردند که گفته است: آمریکا کدخدای دنیاست. در حالی که گفته بود مذاکره با آمریکا بهتر از مذاکره با اروپاست (که کدخدای آنهاست). در این مذاکرات هم دیدیم با این که درباره اوکراین با حساسیت ویژه اروپایی ها بود نه تنها خبری از نماینده اوکراین نبود که ترامپ اروپا را هم به بازی نگرفت. صداوسیما به همین خاطر ذوق می کند و آن را نشانه تخفیف اروپا می داند درحالی که عملاً ناخواسته بر سخن روحانی هم صحه می گذارند و این دومین تناقضی است که از درون این ذوق بیرون می زند.

3- اگر خدای ناخواسته ترامپ و پوتین معامله کرده باشند تا مثلاً اولی چشم خود را به روی دست درازی در اوکراین ببندد و متقابلاً دومی به روی جنگی دیگر در ایران چه جای خوش حالی دارد که صداو سیما ذوق و اصرار کند پوتین برنده شده است؟ این احتمال البته بسیاراندک است و در جنگ 12روزه اخیر هم روسیه از ایران حمایت نکرد ولی به هر رو این فرض نباید جای ذوقی برای سازمان جلیلی جبلی باقی بگذارد.

4- در موضوعات بین المللی که بحث جدایی بخش هایی از خاک کشوری در میان باشد ایران بسیار محتاطانه و منفی برخورد می کند و معمولاً به رسمیت نمی شناسد. این سیاست هم مختص عصر جمهوری اسلامی نیست و در رژیم پهلوی نیز این گونه بوده است و دلیل آن هم کاملاً روشن و قابل درک است. چون میهن عزیز خود ما هم در معرض خواب هایی از این دست است و ایران سعی می کند این مورد در جاهای دیگر را به رسمیت نشناسد تا قبح آن در داخل نریزد. کما این که به رغم نزدیکی سیاسی تهران با مسکو استقلال مناطق جداشده در پی تجاوز روسیه به اوکراین را ایران به رسمیت نشناخته است.

در تحلیل های صداوسیما -که گاه البته طرف مصاحبه خبرنگار خودشان است که فروش آلاسکا در 158 سال پیش را به زمان اتحاد شوروی نسبت می دهد- اما شاهد تأکید بر مناطق جدا شده اوکراین و پافشاری مسکو بر تعلق آنها به روسیه هستیم؛ موضوعی که با سیاست های رسمی وزارت خارجه جمهوری اسلامی سازگاری ندارد یا سازگاری تام ندارد.

5- نهایتاً این که تحلیل گران صداوسیما در حالی به یگانه دستاورد مذاکرات آلاسکا - تعیین زمان و مکان دور بعدی - طعنه می زنند که طی 6 سالی که سعید جلیلی در جاهای مختلف با خانم اشتون یا دیگر رهبران اروپایی مذاکره می کرد نیز تعیین میزبان جدید به عنوان دستاورد معرفی می شد!

این یادداشت بر سر آن نیست که معرفی پوتین به عنوان برنده مذاکرات را زیر سؤال ببرد یا نتایج این مذاکرات را بررسد چراکه در بخش های دیگر روزنامه با دقت بیشتر و نگاه تخصصی کاویده شده بلکه چنان که از عنوان برمی آید برآن است تا نشان دهد درون این ذوق و شعف چه تناقضاتی نهفته است.

بر این اساس 5 فقره برشمرده شد و اگر مجال باشد و صداوسیما سراغ دیگر تحلیل گران هم سو برود و مثلاً باز شاهد حضور آقایان فؤاد ایزدی یا جواد لاریجانی در یکی از شبکه ها باشیم چه بسا بتوان موارد دیگری را هم یافت و بر آنها هم انگشت گذاشت.