فرارو- افزایش مداوم قیمت کاغذ و کمبود آن، زنگ خطری است که در حوزه های فرهنگی کشور به صدا درآورده اند. این مسئله مدتی است که باعث تعطیلی و یا اختلال در کار بسیاری از افراد در حوزه فرهنگ شده است.

به گزارش فرارو، با گران شدن کاغذ، کتاب، در حال حذف شدن از سبد کالاهای فرهنگی مردم است. علاوه بر این، بحران کمبود کاغذ، به ساز و کارهای بانکی و آموزشی و اقتصادی کشور نیز ضربه سنگینی وارد خواهد کرد.

در سال های گذشته، تاکیداتی بر لزوم خودکفایی در حوزه تولید کاغذ از سوی نهادهای مختلف وجود داشته است.

در همین راستا، کارخانه چوب و کاغذ مازندران، با هدف مرتفع ساختن نیاز آموزش و پرورش وارد عمل شد. سید عباس صالحی در مصاحبه ای که سال گذشته در این باره داشت، گفته بود: اتفاقاتی در تولید کاغذ داخلی انجام شده است، خصوصاً در کارخانه مازندران، اما باید بررسی کنیم..

داستان از این قرار بود که کارخانه چوب و کاغذ مازندران طی قراردادی موظف بود که تامین 33 هزار تن کاغذ مورد نیاز آموزش و پرورش را عهده دار شود. این در حالی بود که نیاز حقیقی آموزش پرورش به کاغذ با تولید 45 هزار تن مرتفع می شد.

امید نیک نژاد، مدیر عامل کارخانه چوب و کاغذ مازندران، در این باره اذعان کرد: کارخانه چوب و کاغذ مازندران شهریور ماه امسال قراردادی با وزارت آموزش و پرورش امضا کرد که بر طبق آن، 33 هزار تن کاغذ چاپ و تحریر تا پایان اسفند ماه برای کتاب های درسی تولید شود ، این 33 هزار تن پاسخگوی تمامی نیاز آموزش و پرورش برای کتاب های درسی نیست، نیاز آموزش و پرورش به کاغذ کتاب های درسی 45 هزار تن است.

نیک نژاد با تاکید بر اینکه به دلیل ناترازی انرژی و قطعی های مداوم برق، امکان تولید 45 هزار تن کاغذ وجود نداشته است، ضمن ابراز امیدواری برای تولید 33 هزار تن کاغذ تا اسفند ماه سال 1403، برای تولید 45 هزار تن کاغذ، تا خردادماه 1404 زمان خواست.

نیک نژاد همچنین در مورد لزوم تولید کاغذ در داخل کشور افزود: سال گذشته یک میلیون و 40 هزار دلار در مجموع برای تولید کاغذ از سامانه دریافت و 46 هزار تن کاغذ تولید کردیم، اگر این 46 هزار تن کاغذ قرار بود از طریق واردات وارد کشور شود،باید 50 میلیون دلار ارز از کشور خارج می شد، بنابراین این ادعا که برخی افراد می گویند ، برای تولید کاغذ ارز از کشور خارج می شود در مقایسه با خروج چند برابری ارز برای واردات همان میزان کاغذ ادعای کارشناسی نیست.

با وجود این ها، مشکل کمبود و گرانی کاغذ تا به امروز همچنان پا بر جا مانده است. خبرها حاکی از آن است که بسیاری از جراید و انتشارات همچنان با کمبود کاغذ مواجه هستند. روزنامه شرق از منتشرنشدن نسخه چاپی جدیدش در روزهای 15 و 16 مرداد 1404 به دلیل کمبود کاغذ خبر داد.

رضا خجسته رحیمی، سردبیر ماهنامه اندیشه پویا، نیز در این باره نوشت: 10 روز است که می خواهیم شماره جدید اندیشه پویا را منتشر کنیم، اما کاغذ نشریه (کاغذ رول وارداتی) در بازار موجود نیست. حتی حاضریم به بالاترین و غیرمنصفانه ترین قیمت ها کاغذ از بازار به ظاهر آزاد تهیه کنیم که پیش خوانندگان مجله شرمنده نباشیم و به هر دری زده ایم فقط برای چند رول کاغذ، اما به جایی نرسیده ایم؛ نه یارانه خواسته ایم، نه ارز یارانه ای و حتی مبادله ای، نه هیچ کمک پیدا و پنهانی، فقط کاغذ خواسته ایم برای انتشار مجله، اما تدبیر مسئولان و مدیران، برخورداری از کاغذ آزاد برای انتشار نشریه را نیز تبدیل به مطالبه ای زیاده خواهانه کرده است.

گزارش ها حاکی از آن است که مسئله کمبود و گرانی کاغذ، در روزهای پس از جنگ 12 روزه به اوج خودش رسیده است. گرانی و کمبود کاغذ، علاوه بر جراید دامن بسیاری از فعالان صنعت نشر کتاب را نیز گرفته است و بسیاری در مورد احتمال حذف کتاب از سبد کالاهای فرهنگی مردم ابراز نگرانی کرده اند.

محسن فرجی، مدیر نشر خزه، ضمن ابراز نگرانی از گرانی کاغذ، افزود: تقریبا صد در صد کاغذ مورد نیاز در صنعت نشر عمومی وارداتی است؛ چرا که محصولات تولید داخل کیفیت لازم را برای چاپ کتاب ندارند و برای کار های افست مناسب هستند. حتی بسیاری از چاپخانه ها به دلیل آسیبی که دستگاه های آنها از کاغذ ایرانی می بینند، این محصول را قبول نمی کنند.

او در ادامه و در مورد واکنش دولت به گرانی کاغذ، گفت: دولت در چنین شرایطی، کاغذ را کالای غیرضروری تشخیص داد و ارز نیمایی آن را حذف کرد. در حالی که انتشار محصولات مختلفی از جمله کتاب، نشریات، قبض های خدمات عمومی و رسید های بانکی به این محصول وابسته است.

فرجی در مورد موانعی که سر راه تولید کاغذ در داخل وجود دارد و همچنین اشتباه دولت در مورد تاکید بر تولید کاغذ در داخل کشور اذعان کرد: این تصمیم به دو دلیل نادرست بود. یکی از آنها، همان مساله کیفیت پایین محصولات ایرانی است. از سوی دیگر، تولید کاغذ فرایند بسیار آب بری محسوب می شود و با شرایط فعلی کشور در زمینه کمبود آب سازگار نیست.

به نظر می رسد که مسئله کمبود کاغذ به کلاف سردرگمی تبدیل شده است و نیاز به بررسی ها جدی و بنیادین در این زمینه بیشتر از همیشه احساس می شود.