اوایل مردادماه بود که کاربران در شبکه های اجتماعی اعلام کردند که تلویزیون هایی با برند اسنوا (Snowa) و دوو (Daewoo) بدون هیچ نشانه ای از خرابی سخت افزاری، پس از دریافت پیامی مبنی بر به روزرسانی نرم افزار، با اختلال روبرو شده است.

به گزارش ایرنا، پس از آن بود که گمانه زنی ها بالا گرفت؛ عده ای احتمال هک یا حمله بدافزاری، عده ای دیگر موضوع اختلافات مالی بین شرکت ایرانی عرضه کننده این تلویزیون ها (گروه صنعتی انتخاب) با شرکت طرف قرارداد چینی و عده ای دیگر جایگزینی سامانه مدیریت نرم افزارها (CMS) از سرورهای چین به سرورهای داخلی را مطرح کردند.

اما آنچه سوال اصلی بود، اینکه صنعتی که در نزدیک دو دهه گذشته از انواع حمایت های معنوی و مادی سیاست گذاران برای رشد و توسعه برخوردار بوده و حتی واردات کالاهای مشابه آنها ممنوع شده، چرا نتوانسته در فضای گلخانه ای و انحصاری رشد کنند و به خودکفایی کامل برسد و تا این اندازه به شرکت های خارجی وابسته بماند که با فشردن یک دکمه دهها هزار تلویزیون از کار بیفتد و هزینه بالایی را هم به مردم و هم شرکت سازنده تحمیل کند.

البته نباید دور از نظر داشت که صنعت لوازم خانگی در دو دهه گذشته گام هایی را برای حرکت به سمت نوآوری و فناوری با همکاری شرکت های دانش بنیان برداشته، اما فاصله همچنان بسیار است و همانطور که صنعت خودروسازی نتوانسته با وجود انواع و اقسام حمایت های دولتی، به خودکفایی و بالندگی برسد، صنعت لوازم خانگی نیز در این مسیر هموار نتوانسته خود را به جایگاه مورد انتظار برساند.

پس از آنکه برخی تلویزیون های تولیدی گروه انتخاب دچار مشکل شد، این شرکت در اطلاعیه ای اعلام کرد که بروز این اختلال فنی که ناشی از برخی ناهماهنگی و اختلالات بسترهای ارتباطی است، توسط کارشناسان فنی در حال بررسی و رفع است و همچنین تاکید که هیچ مشکلی به لحاظ کیفی و سخت افزاری متوجه تلویزیون های دچار مشکل نیست و پس از رفع اختلال و اعلام این مجموعه، در صورت هرگونه نیاز به پشتیبانی نرم افزاری و فنی، به روزرسانی نرم افزارهای سیستم عامل تلویزیون های دچار اختلال براساس پروتکل های شرکت انتخاب سرویس در اسرع زمان به صورت رایگان انجام می شود.

غلامحسین کسایی مدیرعامل این گروه تولیدی درباره علت بروز این اختلال به خبرنگار اقتصادی ایرنا اینگونه توضیح داد: اقدام تأمین کننده چینی در نحوه به روزرسانی نرم افزار تلویزیون ها، غیرحرفه ای و غیراخلاقی بود اما اکنون کنترل کامل نرم افزار اکنون در اختیار این گروه است و تمام دستگاه های آسیب دیده به طور رایگان تعمیر یا تعویض شدند.

وی با بررسی وضعیت صنعت لوازم خانگی و تولید تلویزیون در ایران و جهان چنین می گوید: دسته بندی های لوازم خانگی بر اساس زیرساخت های صنعتی شامل سه دسته اصلی از جمله صنعت آزمایش های کوچک مانند یخچال، لباسشویی و ظرفشویی، حوزه دیجیتال و تلویزیون و حوزه تولید پنل های نمایشگر است که بخش سوم به صور عمده در چین و تایوان انجام می شود.

کسایی اضافه می کند: تولید پنل های LCD و LED نیازمند سرمایه گذاری بالایی است و تعداد تولیدکنندگان آن در جهان بسیار محدود است، به طوری که بیشتر نشان های تجاری پنل ها را از تولیدکنندگان اصلی خریداری می کنند و طراحی سخت افزار را انجام می دهند.

وی بیان می کند: تلویزیون های هوشمند یا اسمارت که در حوزه فناوری صنایع لوازم خانگی قرار می گیرند، باید گفت این فناوری به تازگی یعنی کمتر از یک دهه (حدود چهار سال پیش) وارد بازار شده اند؛ ترکیبی از سخت افزار و نرم افزار هستند. این تلویزیون ها تعامل پذیر و مبتنی بر سیستم عامل هایی هستند که یا توسط شرکت های بزرگ توسعه یافته یا از نرم افزارهای متن باز (Open Source) مانند اندروید بهره می برند.

این فعال صنعت لوازم خانگی ادامه داد: در حال حاضر، برخی شرکت ها، پلتفرم های ملی یا داخلی توسعه داده اند که محتوای فرهنگی و ملی را پوشش می دهند و روی تلویزیون های هوشمند نصب می شوند.

این مقام صنفی با بیان اینکه بازار تلویزیون در ایران زیر 2.5 میلیون دستگاه در سال است، می گوید: این تلویزیون ها در سایزهای مختلف از 40 تا سایزهای بزرگ تر عرضه می شود.

کسایی با یادآوری اینکه این شرکت بیش از 2.5 میلیون تلویزیون فروخته که یک میلیون و 200 هزار دستگاه آن هوشمند بوده است، اظهار داشت: پس از بروز مشکل، 126 هزار مشتری با مرکز خدمات تماس گرفتند که نشان دهنده اختلال در حدود پنج درصد محصولات بود؛ از این رو تیم فنی و شرکت دانش بنیان همکار به صورت شبانه روزی وارد عمل شدند و کنترل کامل نرم افزار را پس گرفتند. نتیجه این تلاش، انتشار به روز رسانی پایدار و کاملاً داخلی بود.

کسایی با اشاره به همکاری با شرکت دانش بنیان در راستای بومی سازی سیستم عامل می گوید: در زمینه نرم افزار و پلت فرم، یک شرکت دانش بنیان در سال 1400 با هدف تبدیل تلویزیون های معمولی به هوشمند، پلتفرمی ملی به نام هما راه اندازی کرد که محتوای فرهنگی ایرانی را ارائه می دهد. این پلتفرم، که بر پایه فناوری های داخلی استوار است، توانسته است در سال 1402 به توسعه و تعمیق فناوری برسد و اکنون بالغ بر یک میلیارد و 200 میلیون تومان سرمایه گذاری و بهره برداری شده است.

این فعال صنعت لوازم خانگی اظهار داشت: در سال های اخیر، مشکلاتی در اثر حملات سایبری و سوء استفاده های خارجی برای پلتفرم های نرم افزاری پیش آمده است. به عنوان نمونه، یک حمله توسط یک شرکت چینی باعث شد حدود 12 هزار تلویزیون دچار مشکل شوند که پس از رفع مشکل، حدود 20 تا 30 هزار دستگاه دیگر نیازمند بروزرسانی هستند. این مشکلات نشان دهنده اهمیت امنیت و کنترل داخلی است که در نتیجه، تیم های داخلی تقویت شده اند و برنامه هایی برای توسعه پلتفرم ملی و داخلی در آینده در نظر گرفته شده است.

کسایی تأکید بر اهمیت امنیت، کنترل داخلی، و توسعه فناوری های بومی برای کاهش وابستگی به شرکت های خارجی و جلوگیری از آسیب پذیری های احتمالی را از جمله مهمترین موضوع مطرح کرده و می گوید: این اقدامات، علاوه بر افزایش اعتماد کاربران، فرصت هایی برای تولید محتوا و خدمات فرهنگی داخلی فراهم می آورد و نشان می دهد که توان فنی و دانش داخلی در این حوزه به خوبی توسعه یافته است.

وی به اهمیت و نقش شرکت های دانش بنیان در توسعه صنعت و اقتصاد کشور تأکید کرده و می گوید: سرمایه گذاری های انجام شده در این حوزه، هدفشان تقویت صنایع داخلی و ارتقاء فناوری های بومی است. این شرکت ها با اتصال به بازارهای مربوطه، می توانند نقش موثری در رشد و توسعه صنعت ایفا کنند و اعتماد عمومی را نسبت به توانمندی های داخلی افزایش دهند.

کسایی اضافه می کند: تمرکز بر شرکت های دانش بنیان و فناوری های نوین، راهکاری قوی برای جلب اعتماد و اطمینان سازی فعالان اقتصادی و جوانان است. این رویکرد، منجر به نتایج مثبت و بازخوردهای رضایت بخشی شده است، به طوری که حتی در مواجهه با بحران ها و چالش ها، اثرات مثبت آن دیده شده است ضمن اینکه این اقدامات، به ویژه در حوزه فناوری و صنعت، می تواند مسیر توسعه پایدار و مستقل کشور را هموار سازد و فرصت های بیشتری برای رشد و پیشرفت فراهم آورد.

مجید راعی کارشناس صنعت لوازم خانگی نیز در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، تحلیل جامعی درباره وضعیت صنعت لوازم خانگی در ایران ارائه و بر اهمیت توسعه صنعتی، سیاست گذاری صحیح و چالش های موجود تأکید کرد.

وی عنوان می کند که فرآیند توسعه صنعتی در جهان از مرحله مونتاژ آغاز می شود و پس از آن به طراحی اصلاحی، طراحی پایه و نوآوری می رسد. در کشور ما، نمونه ای از این روند با خروج برندهای خارجی که سهم بازارشان بین 75 تا 90 درصد بود، بررسی شده است.

این کارشناس صنعت، اضافه می کند: برندهای خارجی در زمانی سرمایه گذاری کردند که قیمت ها در بازارهای موازی مانند ارز و سکه در سال 1400 بالا رفته بود و در پی آن، در سال های بعد، تلاش هایی برای بازگشت این برندها صورت گرفت اما با امضای نامه هایی توسط چند شرکت داخلی تولیدکننده حضور برندهای خارجی ممنوع شد.

وی با اشاره به اینکه نبود درک صحیح از توسعه صنعتی و حمایت های نادرست، منجر به تله مونتاژکاری شده در صنعت لوازم خانگی شده است می گوید: وضع مجوزهای بی رویه و بدون نظارت که تنها 20 درصد ظرفیت های مجوز داده شده فعال است، باعث کوچک تر شدن بنگاه ها و کاهش مقیاس اقتصادی شده، این در حالی است که در دنیا مدل های اقتصادی و سیاست های پیشنهادی با تمرکز بر مقیاس اقتصادی، ادغام شرکت ها و سیاست های حمایتی برای ایجاد بنگاه های بزرگ تر است.

راعی عنوان می کند: این وضعیت، توجیه اقتصادی تولید را مختل کرده و منجر به واردات قطعات منفصل و مونتاژکاری صرف شده است که نتیجه آن تضعیف صنعت داخلی است.

وی بر این باور است که سیاست های حمایتی بیشتر به سمت مجوزهای پراکنده و بدون نظارت سوق یافته است که این امر صنعت را در تله مونتاژکاری نگه داشته است نمونه ای از این وضعیت، مجوزهای بهره برداری است که بدون نظارت کافی صادر شده و ظرفیت عملیاتی بنگاه ها بسیار پایین است.