در سال های اخیر، نگرانی ها درباره نقش تغذیه در ابتلا به بیماری های مزمن، به ویژه سرطان ها، افزایش یافته است. پژوهش تازه ای در همین زمینه انجام شده که رابطه بین رژیم غذایی و خطر ابتلا به یکی از مرگ بارترین انواع سرطان را بررسی کرده است.

به گزارش ایسنا، سرطان ریه یکی از شایع ترین و مرگبارترین انواع سرطان در جهان است. این بیماری در بین مردان، رتبه نخست شیوع را دارد و در بین زنان پس از سرطان سینه و روده بزرگ، در جایگاه سوم قرار می گیرد. در سال های اخیر، آمارها از افزایش موارد ابتلا به سرطان ریه در کشورهای مختلف، از جمله ایران خبر می دهند.

هرچند مصرف دخانیات همچنان مهم ترین عامل خطر برای این بیماری محسوب می شود، اما پژوهش های جدید نشان داده اند که عوامل محیطی، سبک زندگی و حتی تغذیه هم می توانند نقش پررنگی در افزایش یا کاهش احتمال ابتلا داشته باشند. از همین رو، بررسی دقیق تر این عوامل، به ویژه تغذیه، از اهمیت بالایی برخوردار است.

برخلاف گذشته که توجه پژوهشگران بیشتر به یک یا چند ماده غذایی خاص معطوف بود، اکنون تأکید بیشتری بر بررسی الگوهای غذایی شده است. الگوی غذایی به این معنی است که فرد به طور کلی از چه نوع غذاهایی بیشتر یا کمتر مصرف می کند و این ترکیب غذایی چگونه با هم در بدن اثر می گذارند.

برخی پژوهش ها نشان داده اند که رژیم های غذایی سرشار از میوه ها و سبزیجات می توانند از بدن در برابر ابتلا به سرطان محافظت کنند، در حالی که مصرف بالای گوشت های قرمز و فرآوری شده ممکن است به دلایلی چون افزایش التهاب در بدن، خطر ابتلا را بالا ببرد. با این حال، اغلب مطالعات در این زمینه در کشورهای غربی انجام شده اند و داده های کافی درباره جمعیت ایران وجود ندارد. از آنجا که الگوی غذایی ایرانیان با بسیاری از جوامع دیگر تفاوت دارد، انجام چنین پژوهش هایی در کشور ضروری است.

در همین رابطه، احسان حجازی از گروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به همراه سه پژوهشگر دیگر از همان دانشگاه، و با همکاری مراکز علمی از تبریز، زنجان و پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی، پژوهشی را انجام دادند. هدف آن ها بررسی ارتباط میان رژیم غذایی و احتمال ابتلا به سرطان ریه در میان ایرانیان بود. آن ها تلاش کردند تا با مطالعه ای دقیق، مشخص کنند آیا برخی الگوهای غذایی می توانند در پیشگیری یا افزایش خطر ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند یا خیر.

برای انجام این پژوهش، اطلاعات تغذیه ای افراد از طریق پرسشنامه ای شامل 147 سوال جمع آوری شد. این مطالعه در دو بیمارستان عمومی تهران انجام شد و در آن، 135 بیمار مبتلا به سرطان ریه که بیماری آن ها به طور دقیق تشخیص داده شده بود، با 237 فرد سالم از نظر رژیم غذایی مقایسه شدند. هدف، کشف الگوهایی از تغذیه بود که با افزایش یا کاهش احتمال ابتلا به سرطان ریه ارتباط داشته باشند. در این بررسی، سایر عوامل مؤثر مثل سن، جنسیت، وضعیت سلامتی و سوابق پزشکی نیز در نظر گرفته شدند تا نتایج دقیق تری به دست آید.

نتایج این تحقیق نشان دادند افرادی که رژیم غذایی ناسالم داشتند، به طور قابل توجهی در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان ریه بودند. این رژیم شامل مصرف زیاد غذاهای پرچرب، شیرین، سرخ کردنی و فرآوری شده بود. احتمال ابتلا به سرطان در این گروه چندین برابر بیشتر از کسانی بود که رژیم سالم داشتند.

در مقابل، افرادی که از رژیم غذایی سالم تری پیروی می کردند، یعنی بیشتر از میوه ها، سبزیجات، حبوبات، لبنیات کم چرب، ماهی و آجیل استفاده می کردند، خطر کمتری برای ابتلا به سرطان ریه داشتند. این نتیجه حتی پس از در نظر گرفتن دیگر عوامل تأثیرگذار نیز همچنان معتبر باقی ماند و نشان داد که تغذیه می تواند نقش محافظتی در برابر این بیماری ایفا کند.

بر این اساس، مشخص شد که مواد غذایی مانند هویج، به دلیل دارا بودن مواد ضد سرطان مانند آنتی اکسیدان ها، نقش ویژه ای در کاهش خطر ابتلا دارند، به خصوص در میان افراد غیرسیگاری. همچنین، تأکید شد که مصرف زیاد گوشت قرمز و فرآوری شده، نان و غلات تصفیه شده و تخم مرغ (در مقادیر بالا) با افزایش احتمال ابتلا به سرطان ریه مرتبط است.

در مقابل، مصرف حبوبات، ماهی و آجیل، به دلیل داشتن ترکیباتی مانند اسیدهای چرب مفید، فیبر غذایی و ویتامین ها، می تواند اثر محافظتی داشته باشد. همچنین، نحوه پخت غذا نیز مهم است. غذاهایی که با روش هایی مثل کبابی پخته می شوند، ممکن است مواد مضری تولید کنند که خطر سرطان را بالا می برند.

این یافته های پژوهشی در مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران منتشر شده اند. این مجله، وابسته به انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور است و یکی از مجلات معتبر در حوزه علوم تغذیه در ایران به شمار می آید.