فرارو پس از امضای توافق صلح میان ارمنستان و آذربایجان در حضور رییس جمهور آمریکا، موضوع ورود ناتو به مرزهای شمالغرب ایران در افکار عمومی و رسانه ها پررنگ شد. موضوعی که ریشه در اجاره 99 ساله محورهای مواصلاتی میان سرزمین اصلی آذربایجان با جمهوری نخجوان و عبور از خاک ارمنستان دارد.

به گزارش فرارو، آنچه روز جمعه در واشنگتن دی .سی میان نیکول، پاشینیان نخست وزیر ارمنستان، الهام علی اف، رییس جمهور آذربایجان با حضور دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا امضا شد، چارچوبی برای صلح میان ایروان و باکوست. توافقی که پیش از این میان وزاری خارجه دو کشور به امضا رسیده بود.

جزییات این توافق برای تبدیل به قرارداد، همانطور که اخیراً از سوی آذربایجان اعلام شد، میان دو کشور بررسی خواهد شد. اما موضوع ناتو، با توجه به این که در توافق واشنگتن و اظهارات مقامات ایروان و آذربایجان وجود ندارد، نیازمند تامل بیشتر است. ناتو مرزهای ایران را ترک نکرده بود که بخواهد بازگردد.

ایران با یکی از قدیمی ترین اعضای ناتو، 534 کیلومتر مرز مشترک دارد. ترکیه در سال 1952 در دوران ریاست جمهوری جلال بایار، همراه یونان به عضویت این پیمان درآمدند. در واقع ترکیه و یونان نخستین کشورهایی بودند که به 12 عضو رسمی و ابتدایی ناتو اضافه شدند.

در طول 73 سال گذشته، روابط ایران و ترکیه فرازونشیب زیادی داشته است. گاهی رقابت ها به خصومت کشیده شده و گاه همکاری و منافع مشترک در روابط دو کشور به اختلافات چیره شده است. 22 اسفند 1403، سفیر ایران در ترکیه اعلام کرد که حجم تجارت دو کشور در بهمن ماه این سال از 17.5 میلیارد دلار عبور کرده است. بنابراین، عوامل مختلفی در این موضوع تاثیرگذار هستند.

ارتش ایالات متحده آمریکا محور پیمان آتلانتیک شمالی یا ناتو را تشکیل می دهد. در کنار آمریکا، کشورهای فرانسه و انگلستان نیز دو قدرت دیگر در این پیمان هستند که در کنار هم سه عضو هسته ای ناتو محسوب می شوند. ناتو به صورت رسمی پایگاهی ذیل این عنوان در دیگر مناطق جهان ندارد. بلکه کشورها بر اساس توافقات نظامی، در مناطق دیگر از جمله دیگر کشورهای عضو ناتو، پایگاه نظامی دایر می کنند.

در صورتی که این سه کشور را مد نظر قرار بدهیم، حضور عناصر موثر ناتو در اطراف ایران از این قرار است:

آمریکا در کشورهای بحرین، عمان، امارات، قطر، عربستان، کویت، عراق، اردن، مصر و ترکیه پایگاه و سایت های نظامی در اختیار دارد که در چهار حوزه دریایی، هوایی، زمینی و اطلاعاتی فعال هستند.

انگلستان در کشورهای عمان، امارات، قطر، بحرین، کویت، عربستان سعودی، اردن و عراق پایگاه و تاسیساتی در اختیار دارند که مانند آمریکا، در چهار حوزه فعال هستند.

فرانسه نیز پایگاه هایی در منطقه دارد که نزدیک ترین آن ها به ایران پایگاه هوایی و دریایی مستقر در امارات است. بعد از آن پایگاه زمینی فرانسه در جیبوتی (تنگه باب المندب) مورد توجه قرار می گیرد.

ترکیه نیز به عنوان یک کشور دیگر ناتو، در قطر دارای تاسیسات نظامی است. به غیر از این پایگاه ها، باید به این مورد نیز اشاره کرد که کشور عراق در غرب ایران به صورت از 2003 تا 2011 و افغانستان از 2001 تا 2021 تحت اشغال آمریکا و کشورهای ناتو تحت عنوان مختلف های بود. این حضورهای نظامی بخشی از معادلات است و نه تمام آن ها.