روزنامه هم میهن در سرمقاله خود نوشت: آقای اژه ای در جلسه اخیری که خبرش منتشر شد، گفته اند: برخی گفتند زندانیان سیاسی را آزاد کن؛ گفتم اسم بدهید ولی تا به امروز هیچ کس هیچ اسمی به من نداده است .

ما نمی دانیم که چه کسانی مستقیماً از ایشان درخواست آزادی زندانیان را داشته اند و به این درخواست ایشان هم چه پاسخی داده اند؛ ولی حدس می زنیم اغلب آنان گمان کرده اند که منظور خود را نتوانسته اند بیان کنند یا ایشان متوجه منظورشان نشده است که در پاسخ به پیشنهاد آنان، درخواست چند نام را داده اند.

از آنجا که چند بار در گزارش ها و یادداشت های خود به این مسئله اشاره شده، می خواهیم پاسخ خود را تقدیم کنیم. البته، از نظر ما درخواست آزادی زندانیان نه در ابتدای لیست پیشنهادها، بلکه در ردیف های انتهایی است. نه به این علت که این مسئله مهم نیست؛ بلکه به این علت که آزادی زندانیان باید نتیجه اقدامات اصلاحی دیگر باشد و نه مقدمه آن ها.

اکنون می خواهیم تأکید کنیم پیشنهادهایی که به عنوان اصلاح امور مطرح کرده ایم، از جمله آزادی زندانیان، هیچ کدام در مقام مطالبه و درخواست یک شهروند یا روزنامه نبوده، فقط در مقام تحلیل بوده است.

اگر حکومت خواست انجام دهد و اگر هم نخواست، انجام ندهد. حتی اگر صلاح دانست تعداد زندانیان را بیشتر کند، ما کاری نمی توانیم انجام دهیم. این پیشنهادها ناظر به یک تحلیل روشن است که خلاصه آن را تکرار می کنیم.

وضعیت ایران در تجاوز اخیر، نیازمند یک بازنگری نسبت به سیاست های گذشته بود. اتفاقی بسیار مهم رخ داد که هنوز هم تمام نشده است. خسارات سنگینی وارد شد، پاسخ هایی هم داده شد. پرسش این بود که اگر رسیدن به این نقطه مطلوب است و حکومت هم می تواند با همین دست فرمان ادامه دهد، پس ادامه دهید. در این صورت، نه سیاست خارجی و نه سیاست داخلی نیازمند تغییر نیست.

اگر لازم دانستید می توانید شدت آن ها را بیشتر هم بکنید. سیاست مواجهه با منتقدین نیز مشمول همین قاعده است. ولی اگر گمان می کنید که ادامه این راه ممکن و مطلوب نیست، پس باید از جایی آغاز و سیاست گذشته را اصلاح کرد.

ما به عنوان ناظر بیرونی و خیرخواه حکومت وظیفه خود می دانیم که نظرمان را بگوییم. مواردی را پیشنهاد کرده ایم که یکی از آن ها نیز در مورد زندانیان است. اگر حکومت پذیرفت، مصادیق و حد و حدود آن را خودش تعیین می کند، به ما ربطی ندارد. ما به صفت ناظر و تحلیلگر دنبال آزادی فرد خاصی نیستیم که نام او را پیشنهاد دهیم. دنبال بهبود رویکرد و سیاست ها هستیم.

اگر آزادی افراد ناشی از تغییر رویکرد و سیاست نباشد، اهمیتی ندارد، و اگر باشد، تعیین مصداق آن با خود حکومت و دستگاه قضایی است. مطمئن باشید که اگر صد نفر هم به دلیل پیشنهاد این و آن آزاد شوند، ولی تغییر رویکرد حاصل نشود؛ هیچ مشکلی حل نخواهد شد، همچنان که تاکنون حل نشده است. و اگر یک نفر براساس تغییر رویکرد آزاد شود، مهم و اثرگذار است.

بنابراین، ریش و قیچی دست حکومت است. تا حالا خودش تصمیم می گرفته و از این به بعد هم چنین خواهد بود. ضمن احترام به همکارانی که دنبال تهیه نام هستند تا پیشنهاد کنند، متذکر می شویم که این کار بی فایده است و ایده کلی را خراب نباید کرد. اگر همه آن ها هم آزاد شوند، هیچ اثری ندارد، بلکه بدتر می شود.