مهم ترین رویداد نجومی تابستان 1404 وقوع ماه گرفتگی کلی است که شانزدهم شهریور روی می دهد.

به گزارش باشگاه خبرنگاران، سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران در تشریح رویدادهای نجومی پیش رو گفت: مهم ترین رویداد نجومی تابستان 1404 که شانزدهم شهریور روی می دهد، وقوع ماه گرفتگی کلی است. همچنین مقارنه دو سیاره زهره و مشتری در بامداد 21 مرداد فرصت خوبی برای رصد این اجرام درخشان در آسمان خواهد بود.

کاظم کوکرم افزود: ماه گرفتگی 16 شهریور، اولین خسوف کلی بعد از 7 سال است که تمام مراحل آن از ایران قابل مشاهده است.

وی ادامه داد: ماه گرفتگی 16 شهریور به این شکل رخ می هد که در مرحله اول ماه گرفتگی نیم سایه ای به شکل ورود قرص ماه به نیم سایه زمین از حدود ساعت 18 و 58 دقیقه در ایران شروع می شود. در این مرحله قرص ماه وارد نیم سایه زمین می شود که تشخیص آن با چشم غیرمسلح چندان آسان نیست. شروع ماه گرفتگی جزیی در مرحله بعد رخ می دهد که قرص ماه حوالی ساعت 19:57 دقیقه وارد سایه زمین می شود. در گام بعد خسوف کلی آغاز می شود که در جریان آن، قرص ماه کامل در ساعت 21 وارد سایه زمین می شود. اوج ماه گرفتگی یا وسط خسوف کلی ساعت 21 و 41 دقیقه و 46 ثانیه شانزدهم شهریور و پایان خسوف کلی هم ساعت 22:23 دقیقه اتفاق می افتد.

سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران افزود: پایان خسوف جزیی در ساعت 23:27 و خروج ماه از نیمسایه زمین نیز در ساعت 00:25 بامداد هفدهم شهریور رخ خواهد داد. تمام مراحل این ماه گرفتگی از ایران، کشورهای غرب آسیا و به طور کلی در آسیا، ژاپن و کره جنوبی، استرالیا، اقیانوسیه تا شرق قاره آفریقا و شرق اروپا دیده می شود؛ اما غرب اروپا، غرب آفریقا بخش هایی از این ماه گرفتگی را می بینند و در قاره آمریکا تقریباً این پدیده دیده نخواهد شد.

وی در توضیح چیستی پدیده ماه گرفتگی نیز گفت: در جریان ماه گرفتگی، ماه از دل سایه زمین در فضا عبور می کند و قرص ماه تاریک می شود و به سرخی میل می کند. گاهی نیز شاهد هستیم که قرص ماه نارنجی رنگ، مسی رنگ ئ حتی خیلی جگری رنگ یا تیره و بنفش می شود. بطور کلی شدت تیرگی رنگ ماه در زمان ماه گرفتگی به وضعیت جو زمین در زمان خسوف و اینکه میزان غبارآلودگی و ابرآلودگی جو زمین در آن لحظه چقدر باشد بستگی دارد.

کوکرم تأکید کرد: ماه گرفتگی کلی 16 شهریور مهم ترین رویداد نجومی است که پیش رو داریم و تمام مراحل آن نیز از ایران دیده می شود.

وی در مورد دیگر رویدادهای نجومی پیش رو نیز اظهار داشت: سحرگاه سه شنبه بیست و یکم مرداد ماه (حوالی ساعت 4 بامداد) شاهد مقارنه بسیار نزدیک دو سیاره درخشان یعنی زهره و مشتری در افق مشرق در آسمان صبحگاهی هستیم؛ به این ترتیب که ساعتی پیش از طلوع خورشید می بینیم در برج جوزا، دو جرم خیلی درخشان کنار هم دیده می شوند.

کوکرم توضیح داد: جرم درخشانی که سمت راست خواهیم دید سیاره زهره و جرم سمت چپ، سیاره مشتری خواهد بود. این دو در فاصله زاویه ای کمتر از یک درجه یعنی اندکی بیشتر از اندازه قرص ماه با یکدیگر فاصله خواهند داشت و در آسمان نزدیک به هم دیده می شوند و همنشین همدیگر خواند بود؛ به این پدیده مقارنه زهره و مشتری می گوییم که فرصت خوبی برای عکاسی از آن است و این دو سیاره منظومه شمسی را می توانیم به راحتی با چشم غیرمسلح در آسمان تشخیص یا به کودکان این دو جرم زیبا را در آسمان نشان بدهیم.

این مدرس نجوم در مورد بقیه رویدادهای نجومی پیش رو اظهار داشت: بیست و یکم و بیست و دوم مرداد امسال، بارش شهابی برساوشی به اوج هم می رسد؛ ولی همزمان با این پدیده، قرص روشن ماه نیز ساعتی پس از تاریکی آسمان، خیلی زود طلوع می کند.

وی افزود: در بیشتر نقاط کشور این مسئله باعث می شود نتوانیم بارش برساوشی را امسال پرفروغ و با تعداد شهاب بالا ببینیم. در شب های بعدی یعنی بیست و سوم، بیست چهارم و بیست پنجم مرداد نیز با اینکه ماه دیرتر طلوع می کند؛ به همین نسبت از زمان اوج این بارش که در بیست و یکم و بیست و دوم مرداد ارخ می دهد دورتر می شویم و با اینکه طلوع دیرتر ماه، فرصت بیشتری برای تاریکی آسمان و دیدن شهاب ها می دهد، همزمان با دور شدن از زمان اوج بارش شهابی برساوشی فرصت را برای رصد شهاب ها از دست می دهیم.

به گفته کوکرم اگر کسی علاقه مند به رصد این بارش است، باید در مناطق تاریک دور از شهرها و روستاها، جایی با آسمان کم غبار و به عبارتی دور از آلودگی نوری فقط ساعات ابتدایی شب، پیش از طول ماه به امید دیدن شهاب ها به آسمان نگاه کند.

وی تصریح کرد: به طور کلی انتظار داریم حتی در زمان اوج این بارش؛ یعنی بیست و یکم و بیست و دوم مرداد مثلاً در بامداد حوالی ساعت دو یا سه بامداد شاید ده پانزده شهاب درخشان در طول یک ساعت در آسمان تاریک و عاری از غبار قابل مشاهده باشد؛ اما این تعداد با انتظار کلی از دیدن بارش شهابی که معمولاً در یک ساعت بیش از 70 تا 100 تا شهاب در آسمان دیده می شود؛ فاصله زیاد داردی دارد.