براساس تصمیم مجلس و با 100 امضا عباس علی آبادی، وزیر نیرو دومین وزیر دولت چهاردهم است که در مسیر استیضاح قراردارد و شواهد و قرائن مبنی بر این است که نمایندگان قصد دارند رای اعتماد خود را از او پس بگیرند و احتمالاً دولت مجبور به انتخاب یک وزیر دیگر خواهد شد. برخی از نمایندگان معتقدند؛ علی آبادی برنامه‎هایی به مجلس ارائه کرده و به پشتوانه آن توانسته اعتماد نمایندگان را جلب کند که حالا اجرا نشده است.

به گزارش هم میهن، حتی به جلسات متعدد کمیسیون های مختلف دعوت شده اما نتوانسته سوالات آن ها را به طوری پاسخ دهد که قانع شوند. از سوی دیگر نمایندگان در حوزه های انتخابیه از سوی مردم تحت فشار قرار گرفته اند و مطالبات اولیه و حداقلی آن ها در دفاتر بی پاسخ مانده است.

لذا نمایندگان بر آن شدند که وزیر را پای میز استیضاح بکشانند و اگر پاسخ های کلیشه ای و همیشگی را شنیدند، به خروجش از سکانداری وزارت نیرو رای مثبت دهند، شاید فردی شایسته جای او را بگیرد. علی آبادی تنها زمانی موفق می شود که از دل استیضاح به سلامت عبور کند که برنامه کوتاه مدتی که منجر به کاهش حداقلی بحران می شود را به مجلس ارائه کند. از سوی دیگر برنامه های بلندمدت اما پرسرعت خود را تشریح کند. در غیراین صورت او نیز دچار سرنوشت عبدالناصر همتی شده و باید پس از 4 سال هیئت دولت را ترک کند تا شخص دیگری سکان وزارت نیرو را به دست گیرد.

دلیل اصلی و عمده استیضاح علی آبادی ناترازی برق در ایران است که دیگر یک اصطلاح خشک مهندسی یا دغدغه محدود به تابستان های داغ نیست؛ به یک بحران ساختاری و چندلایه تبدیل شده که آثارش از اتاق های کنترل نیروگاه ها تا چراغ های خاموش خانه ها و کارخانه ها امتداد دارد. طی دو دهه اخیر، رشد جمعیت شهری، افزایش بی سابقه استفاده از لوازم برقی و گسترش صنایع انرژی بر اعم از فولاد و سیمان تا پتروشیمی در حالی رخ داده که سرمایه گذاری در توسعه و نوسازی شبکه تولید و انتقال برق، متناسب با این رشد نبوده است.

بخش عمده ای از ظرفیت نیروگاهی کشور بر پایه سوخت های فسیلی و فناوری های قدیمی بنا شده و راندمان پایین، اتلاف انرژی بالا و وابستگی به منابع محدود گاز طبیعی، عملاً حاشیه امنیت شبکه را به حداقل رسانده است. از سوی دیگر فرسودگی وعدم به روزرسانی این نیروگاه ها نیز از جمله موضوعاتی است که نمی توان آن را نادیده گرفت و به راحتی قابل چشم پوشی نیست.

در فصول گرم سال، جهش مصرف ناشی از استفاده گسترده از کولرهای گازی و سرمایش صنعتی، پیک مصرف را از سقف تولید می گذراند و خاموشی های برنامه ریزی شده یا ناگهانی، چرخ بسیاری از کسب وکارها و خطوط تولید را از حرکت بازمی دارد. ناترازی آب نیز به بحران عجیبی در تابستان تبدیل شده و در حال حاضر دولت نه تنها با قطعی برق، بلکه قطعی آب و بحران آن دست به گریبان است.

در زمستان نیز، بحران گاز و اولویت تأمین گرمایش خانگی، سوخت نیروگاه ها را در تنگنا قرار می دهد و سوزاندن مازوت جهت تامین سوخت مورد نیاز نیز به مشکلات بسیار زیست محیطی و آلودگی هوا دامن زده و شرایط را به جایی رسانده که نمی توان به راحتی از آن عبور کرد. ناترازی برق آنقدر فزونی گرفته که دیگر به فصلی خاص محدود نمی شود. در کنار این عوامل، ضعف مدیریت مصرف، یارانه های سنگین انرژی که انگیزه صرفه جویی را از میان برده و کم توجهی به توسعه انرژی های تجدیدپذیر، شکاف میان تولید و تقاضا را هر سال عمیق تر کرده است.

کارشناسان هشدار می دهند ادامه این روند، نه تنها خسارت های اقتصادی سنگینی به بخش تولید، صادرات و اشتغال وارد خواهد کرد، بلکه امنیت انرژی کشور را نیز در معرض تهدید قرار می دهد؛ تهدیدی که مهارش نیازمند برنامه ریزی بلندمدت، اصلاح ساختار یارانه ها، سرمایه گذاری در فناوری های نوین و تغییر فرهنگ مصرف در مقیاسی ملی است.

در این میان محاسبات اشتباه علی آبادی به عنوان وزیر نیرو کم به بحران ها دامن نزده است. وزیری که از دولت سیزدهم باقی مانده است و به واسطه تحصیلاتش (مکانیک گرایش تبدیل انرژی) بر مسند وزارت نیرو تکیه زده، اما نتوانسته این وزارتخانه را به سرمنزل مقصود برساند و حالا بر لبه تیغ استیضاح ایستاده است.

رییس جمهوری در بهمن ماه سال گذشته در جلسه با استانداران گفته بود: به هر حال هزینه ای برای آن پرداخت کردیم، دلمان نمی خواست مازوت بسوزانیم و وزیر نیرو گفته بود اگر دو ساعت خاموشی بدهیم مشکل حل می شود، اما محاسبه درست نبود و متوجه شدیم که حتی اگر یک روز هم خاموشی می دادیم، مشکل حل نمی شد.

همین هم سند دیگری بر عملکرد ضعیف علی آبادی بود که نه تنها جایی برای دفاع باقی نگذاشت، بلکه به نارضایتی های گسترده در کشور و در برخی شهرها منجر شد. این نارضایتی تا حدی پیش رفته که حتی طیف اصولگرا و حامیان دولت سیزدهم نیز یارای همراهی با علی آبادی را از کف داده اند. در این میان برخی از اصلاح طلبان به هشدارهای خود زمان انتخاب علی آبادی به عنوان وزیر پیشین و انتقاد به حضور او در لیست کابینه پیشنهادی به مجلس را یادآوری می کنند.

درست زمانی که تیغ استیضاح زیر گلوی وزیر قرار گرفته، مشخص است که عملکردش آنقدر ضعیف بوده که هیچ طیف و جناحی برای برداشتن این تیغ اقدام و تلاشی نمی کند و به نظر می رسد تقریباً جامعه با این استیضاح موافق است حتی اگر دولت با مشکل روبه رو شود. درباره استیضاح وزیر نیرو و نگاه بهارستان نشینان با رضا سپهوند عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت وگو کردیم.

نمایندگان چه اصراری بر استیضاح آقای علی آبادی دارند درحالی که دولت هنوز یک سال از عمر خود را سپری نکرده است؟

نمایندگان با مسائل مختلفی در این زمینه چالش دارند. از جمله این چالش ها قطع برق مصرف خانگی، کشاورزان و حوزه صنعت است که موجب نارضایتی بسیاری در بین نمایندگان شده که پیگیر مطالبات مردم هستند.

یکی از موضوعاتی که مطرح شده این است که آقای علی آبادی بازمانده از دولت سیزدهم است و نمایندگان مجلس که اکثراً اصولگرا هستند با ایشان مماشات کرده اند و دیر در طرح سوال یا استیضاح از وزیر نیرو اقدام کردند. آیا موضوعات سیاسی استیضاح آقای علی آبادی را به تعویق انداخته است؟

به نظر من این تحلیل درست نیست. آقای علی آبادی در ابتدای شروع به کار برنامه هایی را ارائه کرد که در عمل نتوانست آن را به اجرا درآورد. برنامه های ایشان مبنی بر این بود که 14 مگاپروژه در حوزه برق وارد مدار می کند و باید تا مرداد این مگاپروژه ها به اتمام می رسید. همچنین درباره پروژه های انرژی خورشیدی جهت تولید برق قول هایی داد که متاسفانه هیچ کدام عملی نشد. ضمن آن که در این موضوع نیز برنامه هایی داشتند که اجرایی نشد.

البته بخشی از بحران آب به مدیریت بستگی دارد و بخش دیگر به دلیل خشکسالی است. با این حال مشکلات و تنش های آبی زیادی در مناطق مختلف کشور ایجاد شده است. هدف نمایندگان بیشتر درباره مشکلات ایجاد شده است و ربطی به مسائل سیاسی ندارد، یا اینکه ایشان از دولت قبل باقی مانده است.

با توجه به اینکه ناترازی ها به تعطیلات برخی از روزها انجامید، در کمیسیون موضوع تعطیلات به دلیل ناترازی انرژی (بیشتر آب و برق) مطرح و بررسی شده است؟

در کمیسیون موضوع تعطیلات مطرح نشده است. این تعطیلات تصمیمات دولت است که با توجه به شرایط پیش آمده آن را اعمال می کند.

نمایندگان مجلس به ویژه اعضای کمیسیون انرژی با این تعطیلی ها موافق هستند؟

دولت و مجلس با این تعطیلی ها موافق نیستند. اما به دلیل بحران آب و برق که داریم، برای مدیریت بهتر شرایط، دولت ناچار است که چنین تصمیمی بگیرد.

اعلام کردند اگر مجلس با تغییر ساعت برای استفاده بیشتر از انرژی مخالفت نمی کرد شاید شرایط بهتر از این می شد. چرا مجلس در این مورد با دولت و وزیر نیرو همراهی نکرد؟ آیا با تغییر ساعت بهبودی در شرایط ایجاد می شد؟

من از موافقان تغییر ساعت بودم. اما اکثریت مجلس با آن مخالفت کردند. تغییر ساعت می توانست 1500 مگاوات صرفه جویی برقی را به دنبال داشته باشد. اما مجلس با آن موافقت نکرد اما دولت با استفاده از اختیاری که داشت این تغییرات را ایجاد کرد. در حقیقت تغییر ساعت شکل گرفته است. اما موضوع مجلس این مسائل نیست. ما چند دهه اخیر متناسب با رشد مصرف در حوزه های کشاورزی، صنعت و بخش خانگی سرمایه گذاری در حوزه برق نکردیم. متاسفانه در حوزه آب هم پیش بینی دقیقی نداشتیم تا مدیریت مصرف و منابع را ایجاد کنیم و امروز به این چالش ها و بحران های ناترازی در انرژی رسیده ایم.

شنیده شد که مرکز پژوهش های مجلس گزارشی به مجلس ارائه و در آن مشخص کرده که برخی از اقدامات دولت مانند تغییر ساعت بیش از یک درصد تاثیرگذار نبوده است. آیا این گزارش در کمیسیون انرژی مطرح و بررسی شده است؟

چنین گزارشی در کمیسیون انرژی مطرح نشده است. آنچه که واضح است قطعی برق نسبت به سال گذشته و سال های پیش از آن بیشتر شده است. بخشی از این قطعی برق و آب به دلیل کاهش بارش ها است و به تبع آن آب پشت سدها نیز کاهش یافته است و باعث شده که بعضی از نیروگاه ها از مدار خارج شود و بر تولید و قطعی آب و برق تاثیر گذاشته است.

برخی اعلام می کنند که دولت نمی تواند کارشناسان این حوزه را به دلیل منع قانونی معروف به مشاغل حساس به کار بگیرد. شما این موضوع را چگونه ارزیابی می کنید؟

به نظر من حضور کارشناسان و ارائه برنامه های مدون آن ها می تواند در کاهش ناترازی انرژی تاثیر مثبت داشته باشد اما همانطور که اشاره کردم این چالش ها یک ساله به وجود نیامده که بتوانیم بگوییم به دلیل منع استفاده از کارشناسان این اتفاق افتاده و بحران ها به وجود آمده است. البته منعی وجود ندارد و به جز دوتابعیتی آن هم در مشاغل حساس، منع به کارگیری وجود ندارد و کارشناسان در حوزه های مختلف فعالیت می کنند و نمی تواند به این موضوعی که مطرح شده ربط داشته باشد.

آیا مافیای آب واقعاً وجود دارد که در مسائل و بحران های آبی و قطع برق کشور تا حدی تاثیر بگذارد که وزیر به استیضاح کشیده شود؟

اینکه اسم آن را مافیای آب بگذاریم زیاد جالب نیست. اما متاسفانه سیاست های غلط در حوزه آب در انتقال آب بین حوزه ای و در ساخت سدهایی که واقعاً نباید ساخته می شدند موجب شده آب به بعضی از مناطق که نیاز به استقرار صنایع آب بر در آنجا نبود، منتقل شود چراکه نیاز آبی این مناطق بیشتر شد. در حال حاضر آن مناطقی که آب بین حوزه ای به آنجا منتقل شده دچار چالش و بحران آبی شده اند، بلکه مناطق مبدأ آب (که آب از آن ها به جای دیگر منتقل شده) با تنش آبی بسیاری روبه رو هستند.

در واقع سیاست های غلط توسعه صنعت در مناطق کویرنشین، باعث بخشی از ناترازی ها در حوزه آب شده است. به همین سبب است که بعضی ها اسم آن را مافیا می گذارند و منظورشان کسانی است که آب را منتقل کرده اند. باید صنایع آب بر و آب دوستی کشور همچون سیما، فولاد و… را از دل کویر به سواحل خلیج فارس منتقل کنیم. چراکه به افزایش تنش های آبی دامن می زند.

به نظر شما تهدید برخی وزرا به استیضاح و استیضاح دو وزیر آن هم کمتر از یک سال از تشکیل دولت توسط مجلس درست است؟

جابه جا کردن وزرا یا استیضاح آن ها در کوتاه مدت تاثیرگذار نیست اما موضوع استیضاح علی آبادی در راستای برنامه هایی بود که به مجلس ارائه کرده بود. انتظار این بود که این برنامه ها طبق زمان بندی انجام شود اما بخش زیادی از این برنامه ها به نتیجه نرسیده است. به همین دلیل نمایندگان به این موضوع معترض هستند و بیش از 86 نفر از نمایندگان استیضاح ایشان را امضا کرده اند.

آیا نمایندگان نگران این بودند که این ناترازی ها که باعث نارضایتی شده به اعتراضات مردم در کف خیابان بینجامد؟

مردم به مسائل آگاه هستند و می دانند که بخش زیادی از این خشکسالی ها به تغییرات اقلیمی مربوط می شود. ضمن آنکه با آمدن کف خیابان که مشکل حل نمی شود. به هر جهت مسائل همچون تغییر اقلیم، سوءمدیریت و… توأمان با هم اتفاق افتاده و منجر به شرایط فعلی شده است. مردم ما هم متوجه این موضوعات هستند اما نمایندگان در مجلس تلاش می کنند از طریق تذکر، طرح سوال و استیضاح وزارت نیرو و دولت را به مسیر اصلی برگردانند.