تابستان سال 1313، نه کلاس آموزشی بود، نه مربی، نه استخر استاندارد. در محله تجریش استخری بود که بچه های محل برای آب تنی آنجا جمع می شدند.

به گزارش ایران، تقی عسگری، آن روزها پسری 10ساله بود که شنا را با دقتی مثال زدنی و نگاهی تیزبین به افرادی که شنا می کردند، یاد گرفت و مسیرش را به سوی قهرمانی آغاز کرد. در تاریخ ورزش های آبی ایران، نام او به عنوان چهره ای پیشگام و تأثیرگذار در رشته شیرجه، جایگاهی ویژه دارد.

عسگری نه تنها در مقام ورزشکار، بلکه در جایگاه مربی، داور، مدیر و طراح زیرساخت های ورزشی، نقش بی بدیلی در توسعه این رشته ایفا کرده است. او با بیش از هفت دهه فعالیت در عرصه شیرجه، لقب پدر شیرجه ایران را از آن خود کرده است. شناخته شدن او با این عنوان، نه تنها ادای احترام به تلاش های فردی اوست، بلکه نمادی از رشد و بلوغ ورزش های آبی در کشور به شمار می رود.

در سال هایی که ورزش شیرجه هنوز در ایران شناخته شده نبود، عسگری با ورود به این عرصه، مسیر تازه ای را گشود. او با شرکت در مسابقات داخلی و بین المللی و کسب افتخارات متعدد، توانست توجه مسئولان ورزشی را به ظرفیت های این رشته جلب کند.

او می گوید: بچه تجریش هستم، توی باغ و مزرعه بزرگ شدم. چون روستازاده بودم، بدنم با همان کارها ساخته شد. نه نرمش داشتم، نه ژیمناستیک بلد بودم. اما کار باغداری پرتحرک بود و بدنم ورزیده شد. این سبک زندگی، پایه ای شد برای ورود به ورزش شیرجه؛ ورزشی که نیاز به انعطاف، قدرت و زیبایی بدن دارد.

عسگری درباره اینکه چطور شنا یاد گرفت و وارد رشته شیرجه شد، می گوید: در محله ما استخری بود که بچه های محل تابستان ها برای آب تنی آنجا دور هم جمع می شدیم. اولین بار در 10 سالگی، شنا را به صورت تجربی یاد گرفتم. یک چوب تبریزی سبک، به طول یک متر بریده بودم و زیر بغلم می گرفتم داخل آب پا می زدم. آن چوب سبک کمکم می کرد روی آب بمانم. هیچ کدام مان مربی نداشتیم و هر حرکتی را با نگاه کردن از هم یاد می گرفتیم.

کم کم وقتی کمی شنا یاد گرفتم به جای استخر محل که هیچ استانداردی نداشت به استخر منظریه رفتم. آنجا یک دایو چهارمتری داشت با تخته ای به ارتفاع یک متر و بیست سانتی متر. اولین بار که آن را دیدم، با خودم گفتم: چه چیز جالبی! می ایستادم و با دقت نگاه می کردم که افراد چطور شیرجه می زنند.

چون ارتفاع زیاد بود، اول یک چرخ در هوا می زدند و بعد با سر می رفتند توی آب. از بعضی ها خواهش می کردم حرکت شان را دوباره اجرا کنند. با یک و نیم پشتک شیرجه می زدند و من با دقت همه حرکات شان را زیر نظر داشتم.

با خودم حساب وکتاب کردم که اگر از لبه استخر که یک متر ارتفاع دارد شیرجه بزنم، می توانم مثل آن ها حرکت را اجرا کنم. همین کار را هم کردم. مدیر استخر، آقای امیر علایی بود، شیرجه ام را که دید، آمد و پرسید: کجا تمرین کردی؟ گفتم: من تا حالا مربی نداشتم. پرسید: پس شیرجه زدن را چطور یاد گرفتی؟ گفتم: امروز با نگاه کردن به بقیه که این کار را انجام می دادند، یاد گرفتم. همان جا دستور داد برایم کارت عضویت رایگان صادر کنند تا بتوانم هر وقت خواستم به استخر بیایم.

او با تواضع به افتخاراتی که در این رشته کسب کرده اشاره می کند و می گوید: سال 1323 اولین بار در مسابقات قهرمانی کشور شرکت کردم. آن زمان کسی شیرجه را جدی نمی گرفت، اما من باور داشتم که می توانم کاری کنم. در بازی های آسیایی 1951 دهلی نو، اولین مدال های تاریخ ایران را در شیرجه گرفتم؛ نقره از سکوی 10 متر و برنز از تخته 3 متر. باورم نمی شد، اما وقتی پرچم ایران بالا رفت، فهمیدم همه سختی ها ارزشش را داشت. در مجموع، 9 بار قهرمان کشور شدم و 2 بار نایب قهرمان. حتی در 41 سالگی، آخرین مسابقه ام را بردم و با قهرمانی خداحافظی کردم.

اما هیچ وقت از ورزش جدا نشدم. از سال 1349 مربی تیم ملی شدم و تا سال ها بعد در فدراسیون شیرجه فعالیت داشتم. در بهمن 1402، وقتی در آستانه 100 سالگی بودم، از من دعوت شد که به عنوان سفیر ورزش های آبی در مسابقات جهانی FINA 2024 شرکت کنم. وقتی روی تخته ایستادم، همه گفتند: ممکنه خطرناک باشه!

اما من فقط لبخند زدم و گفتم: سن فقط یک عدد است. من هنوز همان جوان بی پروا هستم که عاشق شیرجه است. الان هم با افتخار هر زمان که از کنار استخر رد می شوم، قلبم تندتر می زند. چون می دانم یک عمر با عشق شیرجه زدم.

استاد عسگری با وجود 101 سال سن همچنان با عشق و انرژی و حساسیت به ورزش شیرجه وفادار مانده و الهام بخش نسل های جدید ورزشکاران ایرانی است. این یعنی روحیه ورزشکاری، سلامت جسمی و انگیزه ای که با گذر زمان کم نشده، بلکه عمیق تر شده است.

او نمادی است از اینکه سن فقط یک عدد است. مربیان قدیمی و جدید برای برگزاری مسابقات او را دعوت می کنند، در پروژه های بازسازی از او مشورت می گیرند و از تجربیاتش بهره می برند. او از 40 سال قبل تا امروز، تجهیزات شیرجه بسیاری از استخرهای کشور را طراحی کرده است.

عسگری با حساسیت بالا درباره رعایت استانداردهای جهانی در ساخت استخرها می گوید: تا این لحظه هر کاری از دستم برمی آمد انجام داده ام. دوست داشتم جوانان شهرستان ها هم از امکانات ورزشی برخوردار باشند. با هزینه شخصی به استان ها سفر می کردم تا تجهیزات شیرجه استخرها را بررسی و اصلاح کنم. نقشه می دادم، پیمانکار می آوردم، نظارت می کردم، تحویل می دادم و برمی گشتم و هیچ انتظاری از فدراسیون نداشتم. در ساخت استخرها باید نظارت دقیق باشد، اگر طول استخر یک یا 2 سانت کم یا زیاد باشد، مسابقه رسمی در آن برگزار نمی شود. چون در رشته شنا، رکوردها با دقت هزارم ثانیه اندازه گیری می شود، بنابراین رعایت دقیق ابعاد و محل نصب تجهیزات اهمیت بسیار بالایی دارد.

او از وضعیت نابسامان استخرهای نیمه کاره در برخی استان ها گلایه می کند و می گوید: پروژه هایی که با هزینه های میلیاردی آغاز شده مثل پروژه های ساخت استخرهای استاندارد بین المللی در شهرهای زنجان، اصفهان و… مدت هاست متوقف شده اند. هرکدام از این پروژه ها حدود 50 درصد پیشرفت فیزیکی داشته اند، اما به دلایل مختلف از جمله نبود برنامه ریزی منسجم، عملاً تعطیل شده اند. فقط پروژه تبریز است که هنوز فعالیت هایی در آن جریان دارد.

عسگری با تأکید بر اهمیت رعایت استانداردهای جهانی در ساخت این استخرها هشدار می دهد و می گوید: اگر این استخرها مطابق با استانداردهای بین المللی ساخته نشوند، امکان برگزاری هیچ گونه مسابقه رسمی در آن ها وجود نخواهد داشت. در این صورت، تمام هزینه هایی که تاکنون صرف شده، عملاً بی ثمر خواهد بود. این پروژه ها نه تنها زیرساخت های حیاتی برای توسعه ورزش های آبی هستند، بلکه می توانند نقش مهمی در جذب گردشگر ورزشی و ارتقای جایگاه ایران در رقابت های بین المللی ایفا کنند. توقف آن ها به معنای فرصت سوزی بزرگ است.

او نه تنها عاشق ورزش است، بلکه عاشق ایران و جوانانش هم هست. پس از پایان دوران قهرمانی، عسگری فعالیت خود را در حوزه آموزش ادامه داد و با تربیت ورزشکاران جوان، نقش مهمی در گسترش رشته شیرجه در سطح ملی ایفا کرد. بسیاری از قهرمانان امروز، از آموزه ها و تجربیات او بهره مند شده اند.

عسگری درباره انتخاب ورزشکاران در رشته شیرجه می گوید: برای انتخاب و کشف استعدادهای این رشته نباید فقط به ظاهر توجه کرد؛ بلکه ژنتیک، فرم بدن و سبک زندگی خانواده را هم باید درنظر گرفت. چون بدن افراد در 17-16 سالگی تغییر می کند و به والدین شبیه می شود. ورزشکار شیرجه کار نباید قد بلند و شانه پهن باشد، همچنین فرم پاها بسیار مهم است، بدن شان باید مثل ژیمناست ها انعطاف پذیر باشد و…

عسگری به این نکته اشاره می کند که برخی مربیان شیرجه برای کشف استعدادهای جدید در این رشته به سراغ ژیمناست های 7-6ساله می روند، اگرچه ژیمناستیک برای افرادی که می خواهند وارد رشته شیرجه شوند بسیار مؤثر است، اما باعث از دست دادن شاگردان برای مربیان ژیمناستیک می شود. راه حل پیدا کردن افراد علاقه مند به این رشته و آموزش و تمرین حرکات ژیمناستیک به ورزشکار شیرجه کار است.