روزنامه اعتماد در یادداشتی به بررسی پرونده خلع سلاح حزب الله پرداخته است.

در این یادداتش آمده است: در شرایط کنونی، طرحی چهار مرحله ای از سوی دولت مطرح شده که شامل: تحویل سلاح ها، دوم عقب نشینی و سوم تبادل اسرا و درنهایت نیز تنظیم مرزهاست. با این حال، حزب الله در بیانیه ای تاکید کرده است که تا زمانی که اسراییل در خاک لبنان حضور دارد، هیچ گونه خلع سلاح واقعی قابل تصور نیست. این موضع، بازتاب دهنده نگاه حزب الله به خلع سلاح نه به عنوان یک تصمیم صرفا داخلی، بلکه به عنوان بخشی از معادله بزرگ تر امنیت و مقاومت در برابر اسراییل است.

در مجموع، مجموعه ای از تحولات داخلی و خارجی، فشارهای سیاسی و نظامی و تغییرات در رهبری حزب الله، بار دیگر پرونده خلع سلاح را به صدر دستور کار دولت لبنان آورده است. با این حال، باتوجه به موازنه قدرت در لبنان و ماهیت چندلایه این موضوع، به نظر می رسد راه این پرونده همچنان طولانی و پرچالش خواهد بود.

پیش تر گفته شده که طرح مطرح شده برای خلع سلاح حزب الله، بیشتر کلیات موضوع است و هنوز مشخص نیست جزییات آن مورد تایید قرار گیرد یا خیر. آنچه مسلم است اینکه حزب الله علاوه بر حضور در دولت، در پارلمان، شهرداری ها و دیگر نهادهای عمومی نماینده دارد و جریان های همسو مانند جنبش امل و حتی برخی گروه های مسیحی، بخشی از یک جریان سیاسی بزرگ و تاثیرگذار محسوب می شوند.

بنابراین، نه دولت لبنان و نه بازیگران خارجی همچون امریکا، فرانسه، عربستان و دیگر کشورهای عربی، نمی توانند بدون ملاحظه حساسیت های داخلی، وارد اجرای فوری این طرح شوند. از سوی دیگر، حزب الله بارها اعلام کرده که فلسفه وجودی سلاح هایش مقابله با اسراییل است و این سلاح ها هرگز علیه مردم لبنان یا گروه های داخلی به کار گرفته نشده اند.

در طرحی که از سوی تام باراک مطرح شده، سه مرحله برای تحویل سلاح ها در نظر گرفته شده است؛ از سلاح های سبک تا تجهیزات سنگین، پهپادها و سایر ادوات. با این حال، تجربه گذشته نشان می دهد که خلع سلاح حزب الله بدون تامین تضمین های امنیتی جدی در برابر تجاوزات اسراییل، بعید است تحقق یابد. حزب الله و حامیانش بر این باورند که سلاح مقاومت، امنیت ملی لبنان را تضمین کرده و در برابر تجاوزات مکرر اسراییل ایستادگی کرده است.

جریان های مخالف در قالب 14 مارس نیز با وجود انتقاد از نقش نظامی حزب الله، به این واقعیت واقف اند که ارتش و نیروهای مسلح لبنان به تنهایی قادر به مقابله با اسراییل نبوده اند. از همین رو، هر طرحی برای خلع سلاح، ناگزیر باید شامل تضمین های عملی و معتبر برای توقف تجاوزات اسراییل باشد. با این حال به نظر می رسد آنچه امروز مورد وفاق نسبی است، حفظ توان دفاعی حزب الله تا زمان دستیابی به چنین تضمین هایی است. این مساله احتمالا در دستور کار مذاکرات آتی قرار خواهد گرفت و مسیر آن، همان طور که تجربه گذشته نشان داده، طولانی و پرچالش خواهد بود.

در باب پیامدهای احتمالی اقدامات اخیر دولت لبنان باید خاطرنشان کرد: اگر جناح های مخالف حزب الله بر اجرای فوری خلع سلاح اصرار کنند و این روند با استفاده از زور، مثلا از طریق اقدام مستقیم ارتش، دنبال شود، احتمال بروز درگیری اجتناب ناپذیر خواهد بود. با این حال، تاکنون هم ارتش و هم هواداران حزب الله و عموم مردم، از سوی رهبران سیاسی به آرامش دعوت شده اند و نشانه هایی وجود دارد که دولت به دنبال یافتن راه حلی مرضی الطرفین است تا از گسترش تنش جلوگیری شود.

در اجرای طرحی به اهمیت خلع سلاح، بی تردید ملاحظات گروه های مختلف در نظر گرفته خواهد شد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که با وجود فشارهای امریکا، فرانسه و برخی کشورهای عربی، دولت لبنان ناگزیر است جایگاهی مناسب برای حزب الله در ساختار امنیتی کشور درنظر بگیرد. دلیل این رویکرد آن است که حزب الله طی سال های گذشته، در غیاب یک ارتش قدرتمند و مجهز، نقش مهمی در دفاع از لبنان ایفا کرده است.

بر همین اساس، برخی بر این باورند که راه حل منطقی و پایدار، ادغام نیروهای نظامی حزب الله در ارتش لبنان است؛ اقدامی که می تواند ضمن حفظ تمامیت ارضی و مرزهای کشور، جایگاه حزب الله را نیز در چارچوب رسمی حاکمیت تثبیت کند. چنین راهکاری، اگر با عقلانیت سیاسی و توافق همه طرف ها همراه باشد، می تواند بحران خلع سلاح را به نقطه ای آرام و باثبات برساند.