بحران کمبود آب در تهران حالا بیشتر از هر وقت دیگری جدی شده است و در برخی مناطق مردم یا فشار بسیار کم آب و حتی گاهی قطعی آب مواجه هستند؛ مسئولان تصمیمات مختلفی را برای عبور از این بحران می گیرند و انتقال آب از طالقان به تهران یکی از راهکارهایی است که قرار است به زودی اجرایی شود.

به گزارش خبرآنلاین، روز گذشته وزیر نیرو از فعالیت شبانه روزی بیش از 1000 نفر از کارگران و مهندسان صنعت آب در خط انتقال از سد طالقان به تهران و کرج خبر داد. به گفته علی آبادی در این طرح سهمی از انتقال آب طالقان به هر یک از استان های تهران، البرز و قزوین تعلق می گیرد، سهم تهران در دو فاز هر یک 2.5 متر مکعب در ثانیه به استثنای فاز قدیمی است.

البته صدیقه ترابی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست هم درباره این طرح گفته است: تا زمانی که در کشور مدیریت درست مصرف آب نداشته باشیم، پروژه هایی ازجمله انتقال آب طالقان به تهران، ریختن آب در ظرف سوراخ است.

مهدی فصیحی هرندی، پژوهشگر حکمرانی و دیپلماسی آب، نیز همین اظهار نظر را تایید می کند و درباره انتقال آب از طالقان به تهران، می گوید: انتقال آب از طالقان به تهران، در شرایط فعلی و هدررفتی که در آب تهران وجود دارد، عملا ریختن آب روی زمین یا همان تعبیر ریختن آب در ظرف سوراخ است؛ ضمن اینکه انتقال آب از طالقان، تعارضات کشاورزی و اجتماعی هم به دنبال دارد.

گفت وگو با این پژوهشگر حکمرانی و دیپلماسی آب در ادامه بخوانید:

انتقال آب از طالقان به تهران، بحران آب پایتخت را پایان می بخشد؟

با توجه به اینکه در حال حاضر هدررفت آب شبکه فعلی تهران اینقدر زیاد است، نمی توان توقع داشت که با انتقال آب از طالقان، مشکل آب تهران و بحرانی که درگیر آن است، حل شود. اینطور نیست که با انتقال آب از طالقان به تهران مشکل آب در همه مناطق پایتخت مرتفع شود و بتواند به همه جای تهران سرویس بدهد؛ چون لوپ های آب تهران مستقل است؛ یعنی ممکن است این اقدام فقط بتواند به شمال غرب تهران آبرسانی کند و به جنوب یا شمال تهران نتواند آبی برساند چون شبکه به هم وصل نیست.

هدررفت فعلی شبکه آب تهران چقدر است؟

در برخی موارد هدر رفت آب در شبکه آب در بعضی مناطق تهران گاهی اوقات به طور متوسط به 30 تا 35 درصد می رسد و البته این هدررفت فقط مختص تهران نیست و در بقیه شهرها نیز این مشکل وجود دارد منت ها عدد و رقم هدررفت آب متفاوت است.

عقل حکم می کند در این شرایط بی آبی حداقل به زور همزمان که کار انتقال آب را مثلا از طالقان به تهران انجام می دهیم، کار مدیریت مصرف و تقاضا و رفع نواقصی که موجب هدررفت آب می شود، را هم در دستور کار داشته باشیم و انجام دهیم.

شرکت آب و فاضلاب برای جلوگیری از هدررفت آب باید چه اقداماتی را اجرا کند؟

شرکت آب و فاضلاب برای جلوگیری از هدررفت بسیار زیاد آب باید موضوع فرسودگی تجهیزات و هدررفت فیزیکی در شبکه را مدنظر داشته باشد و از طرفی در حال حاضر در شرایطی هستیم که هیچ توجهی به مدیریت مصرف نداریم. حرف آب و فاضلاب این است که برای کاهش هدررفت هزینه بسیار زیادی نیاز است و انجام 1 درصد اقدامات کاهش هدررفت ممکن است 21 هزار میلیارد تومان هزینه داشته باشد که ما می گوییم به فرض که این هم درست باشد اما باید یک سری راهکارهای خلاقانه ای برای مدیریت مصرف اجرا شود که با بودجه دولتی وزارت نیرو نمی توان این کارها را انجام داد و باید از ساز و کارهای دیگری مثل مسئولیت اجتماعی شرکت ها یا مثلا از قراردادهای تهاتر آب و مکانیزم های این چنینی استفاده کرد.

با علم به اینکه بودجه اینکار وجود ندارد، باید از مسئولان آب و فاضلاب بپرسیم که چرا از راهکارهای خلاقانه استفاده نمی شود؛ متاسفانه ما می بینیم که بودجه برای انتقال آب وجود دارد اما برای مسئله کاهش هدررفت آب وجود ندارد.

تبعات انتقال آب از طالقان به تهران چیست؟

طبیعی است که انتقال آب از یک حوزه به حوزه ای دیگر خودش باعث ایجاد چالش می شود؛ یک حرف معروف است که می گوید هر قطره آبی که از یک حوزه به یک حوزه دیگر انتقال پیدا می کند، مسائل و چالش های آن نقطه (مسائل اجتماعی، سیاسی و…) را هم به جایی که آب منتقل می شود، منتقل می کند. طبیعتا آب مورد انتقال یک حق آبه ای است، یک مالکی دارد، سهم آبه ای دارد و با انتقال این آب به نقطه ای دیگر، مسائل اجتماعی و سیاسی آن باقی می ماند و حتی ممکن است مسائل امنیتی را هم به دنبال داشته باشد.

وقتی جلوی هدررفت گرفته نمی شود و انتقال آب به لحاظ هزینه منطقی نیست، آیا بازچرخانی آب می تواند کمک کننده باشد؟

مصوبات قانونی از مجلس و دولت درباره بازچرخانی و بهینه سازی آب وجود دارد که از سال 95 به تصویب رسیده است منت ها همه این ها مستلزم تامین هزینه است. مشکل این است که تا وقتی که آب و فاضلاب ما طبق سیستم هزینه_درآمد واقعی نشود، امکان سرمایه گذاری بخش خصوصی و غیردولتی در آن وجود ندارد و همین وضعیت ادامه خواهد داشت.

منظورم این نیست که هزینه ها را به یکباره بالا ببرند ولی به هر حال باید یک مکانیزم هایی بگذارند که قیمت و هزینه تولید و تصفیه آب دربیاید. من عدد و رقم رسمی ندارم که بگویم از بین این 3 گزینه بازچرخانی، انتقال یا جلوگیری از هدررفت آب کدامیک به صرفه تر است؛ به فرض اینکه انتقال آب یک اجبار است اما چرا در کنار انتقال کار جلوگیری از هدررفت آب اجرایی نمی شود و این سوال بسیار مهمی است. اگر برای انتقال آب پول هست، برای مدیریت مصرف و جلوگیری از هدررفت نیز باید پول باشد.

در وضعیت فعلی که آب تهران شرایط بحرانی دارد، هر قطره آب که بازچرخانی شود حتما ارزش دارد؛ وقتی آبی نباشد که به تهران منتقل شود باید سایر راهکارها مورد بررسی قرار بگیرند. ما در زمان وفور آبی ارزش آب را نمی دانیم و به فکر مدیریت مصرف نیستیم و در زمان کمبود و بحران به دنبال راه حل می گردیم.