فرارو- رابین دیکسون رییس دفتر مسکو در روزنامه واشینگتن پست

به نقل از روزنامه واشینگتن پست، روز دوشنبه، کرملین نسبت به آنچه ادبیات هسته ای خواند، هشدار داد؛ واکنشی مستقیم به تصمیم دونالد ترامپ برای اعزام دو زیردریایی هسته ای آمریکایی؛ اقدامی که او در پاسخ به اظهارات دیمیتری مدودف، رییس جمهور پیشین روسیه اتخاذ کرد. مدودف در یک پست طولانی در شبکه های اجتماعی، تهدیدات ضمنی ای را مطرح کرد و به طور غیرمستقیم به سامانه موسوم به دست مرده مسکو اشاره کرد؛ سامانه ای که در صورت حمله به رهبران روسیه و ناتوانی آنان در صدور فرمان، می تواند به طور خودکار حمله هسته ای علیه ایالات متحده را آغاز کند.

دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، روز دوشنبه در نشست خبری خود با خبرنگاران تأکید کرد: روسیه در موضوع عدم اشاعه هسته ای بسیار محتاط است و ما معتقدیم که همه طرف ها باید در استفاده از ادبیات هسته ای نهایت احتیاط را به خرج دهند. او به صراحت نسبت به هرگونه تشدید تنش های هسته ای هشدار داد. این نخستین واکنش رسمی مسکو به تصمیم دونالد ترامپ برای اعزام زیردریایی های هسته ای آمریکا بود؛ واکنشی که نشان می دهد کرملین تا حدی در تلاش است از مواضع جنجالی دمیتری مدودف، رییس جمهور پیشین و نخست وزیر سال های طولانی ولادیمیر پوتین که اکنون به عنوان معاون شورای امنیت روسیه فعالیت می کند، فاصله بگیرد.

در ادامه واکنش ها به تنش لفظی میان واشینگتن و مسکو، دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، در پاسخ به پرسشی درباره تصمیم ترامپ برای جابه جایی زیردریایی های هسته ای تأکید کرد: در مجموع، قطعاً تمایلی به ورود به این جدل ها نداریم و نمی خواهیم به هیچ نحوی آن را تفسیر یا درباره اش اظهار نظر کنیم. پسکوف با اشاره به خط قرمز مسکو تاکید کرد: در یک جنگ هسته ای هیچ برنده ای وجود ندارد. این احتمالاً اصلی ترین فرضی است که ما بر اساس آن عمل می کنیم.

از زمان آغاز حمله روسیه به اوکراین در سال 2022، ولادیمیر پوتین بارها به طور تلویحی تهدید کرده که مسکو ممکن است به تسلیحات هسته ای متوسل شود؛ موضعی که همزمان با تهدیدات اغراق آمیز مقاماتی مانند دیمیتری مدودف و تحلیل گران نزدیک به کرملین درباره بزرگ ترین زرادخانه هسته ای جهان، بارها در فضای رسانه ای جهان بازتاب داشته است.

در چنین شرایطی، به ویژه با سفر استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ به مسکو، تلاش دمیتری پسکوف برای کاهش تنش ها و فاصله گذاری از ادبیات هسته ای تند، معنایی مضاعف می یابد. استیو ویتکاف که پیش از اعمال تحریم های جدید علیه روسیه بنا به دعوت کرملین راهی مسکو شده، تاکنون چهار بار با پوتین دیدار داشته، اما نتوانسته به توقف جنگ روسیه و اوکراین دست یابد.

دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا، روز یکشنبه در جمع خبرنگاران تأیید کرد که زیردریایی های هسته ای ایالات متحده در منطقه حضور دارند. او با اشاره به اظهارات اخیر دمیتری مدودف در شبکه های اجتماعی، سخنان رییس جمهور پیشین روسیه را بسیار تحریک آمیز توصیف کرد و تأکید داشت که همین لفاظی ها، او را به اعزام زیردریایی ها واداشته است: تا اگر این حرف های احمقانه و آتش افروزانه فراتر از تهدید لفظی باشد، آمادگی لازم را داشته باشیم ترامپ همچنین هشدار داد: کلمات بسیار مهم اند و اغلب می توانند به پیامدهای ناخواسته منجر شوند. امیدوارم این یکی از آن موارد نباشد.

دیمیتری مدودف که پس از ترک نخست وزیری در سال 2020 تا حد زیادی از نقش تأثیرگذار خود در سیاست روسیه فاصله گرفته، اکنون بیش از هر زمان دیگری به چهره ای جنجالی و تحریک کننده در فضای مجازی تبدیل شده است. در این میان، زرادخانه هسته ای روسیه نه تنها در مرکز نمایش قدرت جهانی ولادیمیر پوتین قرار دارد، بلکه ریشه باور عمیقی است که هم رییس جمهور و هم بسیاری از شهروندان روسیه به آن معتقدند: اینکه روسیه هیچ گاه در جنگ شکست نخواهد خورد.

دونالد ترامپ روز یکشنبه اعلام کرد که احتمالاً به درخواست مسکو، استیو ویتکاف را چهارشنبه یا پنج شنبه به روسیه اعزام خواهد کرد؛ سفری که پیش از اعمال بسته جدید تحریم ها علیه روسیه انجام خواهد شد. با این حال ترامپ هشدار داد که این تحریم های تازه، احتمالاً تأثیر بازدارنده ای بر ماشین جنگی روسیه نخواهد داشت.

پس از آن که دونالد ترامپ هفته گذشته ضرب الاجل برای توافق آتش بس میان روسیه و اوکراین را تا هشتم اوت کاهش داد، دمیتری مدودف، رییس جمهور پیشین روسیه، در شبکه های اجتماعی هشدار داد که هر ضرب الاجل جدید ترامپ، یک گام دیگر به سوی جنگ میان آمریکا و روسیه است. ترامپ نیز در واکنش، مدودف را به احتیاط در سخنانش فراخواند و هشدار داد حواسش به حرف هایش باشد. در پاسخ، مدودف روز پنج شنبه با انتشار یک ایموجی خنده با اشک و تهدید غیرمستقیم هسته ای، مجدداً بر خطرات سامانه دست مرده روسیه تأکید کرد؛ سیستمی که حتی در غیاب فرماندهی می تواند حمله هسته ای به آمریکا را آغاز کند.

دونالد ترامپ جمعه بعدازظهر اعلام کرد که به دنبال این تهدیدات، تصمیم به جابه جایی دو زیردریایی هسته ای آمریکا گرفته است. او گفت: تهدیدی مطرح شد ... پس باید خیلی مراقب باشیم. رییس جمهور آمریکا تاکید کرد: ما قرار است از مردم مان محافظت کنیم.

در واکنش به جدل های اخیر و لحن تند دمیتری مدودف، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، روز دوشنبه تأکید کرد که مردم باید سیاست خارجی روسیه را در مواضع رییس جمهور ولادیمیر پوتین جست وجو کنند نه در سخنان رییس جمهور پیشین. او گفت: در کشور ما، سیاست خارجی توسط رییس دولت یعنی رییس جمهور پوتین تدوین می شود. پسکوف از اظهار نظر درباره این که آیا کرملین از مدودف خواهد خواست لحن خود را ملایم تر کند یا نه، خودداری کرد.

این اظهارات در شرایطی مطرح می شود که در هفته های اخیر، لحن روسیه نسبت به دونالد ترامپ تندتر شده است؛ به ویژه پس از آنکه مقامات آمریکایی آشکارا ابراز کردند ترامپ از عدم تمایل پوتین به مصالحه و اصرار او بر شرایط حداکثری برای پایان دادن به جنگ خسته شده است. این در حالی است که واشنگتن امتیازات مهمی را از جمله کنار گذاشتن عضویت اوکراین در ناتو و اجازه به مسکو برای حفظ مناطق اشغالی الحاق شده به خاک خود، پیشنهاد داده است؛ با این وجود، روسیه همچنان بر مواضع خود ایستاده است.

در برخی دیدارهای استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ، با ولادیمیر پوتین و مقامات ارشد روس، نشانه هایی دیده می شود که او به درستی خواسته های واقعی کرملین را درک نکرده است. استیو ویتکاف بارها حفظ سرزمین های اشغالی توسط روسیه را کلید حل بحران جنگ معرفی کرده، اما ولادیمیر پوتین فراتر از این مطالبه حرکت می کند و خواستار سلطه و نفوذی بسیار گسترده تر بر اوکراین است از جمله اصرار بر کاهش قابل توجه قدرت ارتش اوکراین؛ خواسته ای که به طور عملی به معنای تضعیف حاکمیت ملی این کشور است.

ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، روز جمعه در اظهاراتی که به نظر می رسید پاسخی غیرمستقیم به دونالد ترامپ باشد، تأکید کرد که شرایط مسکو برای پایان جنگ اوکراین هیچ تغییری نکرده است و هرگونه ناامیدی نسبت به روند صلح را ناشی از انتظارات بیش از حد خواند. پوتین در حالی بر مواضع سرسختانه خود پافشاری می کند که طبق ارزیابی مرکز مطالعات استراتژیک و بین الملل (CSIS)، شمار کشته ها و زخمی های روسیه در جنگ اوکراین تا تابستان امسال احتمالاً از مرز یک میلیون نفر فراتر خواهد رفت؛ آماری تکان دهنده که ابعاد خسارت انسانی این جنگ را برجسته می کند. با این حال، پوتین پس از بازدید از یک صومعه در جزیره والام در شمال غربی روسیه به خبرنگاران گفت: ما حتی یک قربانی بیهوده نداشته ایم.

از زمان آغاز تهاجم نظامی روسیه به اوکراین در سال 2022، کرملین تهدیدات هسته ای خود را به دقت تنظیم کرده تا از شدت حمایت غرب به ویژه ارسال موشک های دوربردی که می توانند عمق خاک روسیه را هدف قرار دهند بکاهد؛ هرچند غرب هنوز تحویل این تسلیحات را به کی یف محدود کرده، اوکراین با تکیه بر حملات پهپادی، اهدافی در اعماق خاک روسیه را هدف قرار داده است. این تهدیدات گاه مستقیماً از زبان ولادیمیر پوتین مطرح می شود و گاه با واسطه مقامات ارشد و چهره هایی مانند دیمیتری مدودف بیان می گردد؛ رویکردی که امکان انکارپذیری را برای مسکو فراهم می کند.

در این میان، سرگیی مارکوف، تحلیلگر نزدیک به کرملین، روز یکشنبه در تلگرام نوشت که سفر احتمالی استیو ویتکاف به مسکو را می توان آخرین فرصت برای دستیابی به توافق میان روسیه و آمریکا پیش از پایان ضرب الاجل آتش بس ترامپ در هشتم اوت تلقی کرد. مارکوف تاکید کرد که پوتین شاید در این مذاکرات، پیشنهاد یک آتش بس جزیی از جمله توقف حملات موشکی و پهپادی را مطرح کند.