فرارو - علی لاریجانی ، سیاستمدار شناخته شده اصولگرا به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی منصوب شد؛ انتصابی مهم از سوی مسعود پزشکیان، رییس جمهور که واکنش هایی متفاوت را به دنبال داشت. از زمانی که گمانه زنی های مربوط به این انتصاب آغاز شد تا زمانی که خبر رسمی آن انتشار یافت، سوال اصلی این است که حضور لاریجانی در شعام (شورای عالی امنیت ملی) قرار است چه تغییری را رقم بزند.

به گزارش فرارو، دبیری شعام جایگاهی مهم است که همکاری نزدیکی نیز با رییس جمهور دارد و با نظر مقام معظم رهبری انتخاب می شود؛ چرا که علاوه بر اهمیت این جایگاه، معمولاً دبیر به عنوان یکی از دو نماینده مقام رهبری در شعام نیز منصوب می شود.

لاریجانی پیش از این یک دوره دو ساله از 1384 تا 1386 دبیر شعام بود و 18 سال بعد بار دیگر به این نقطه باز می گردد. سوال اصلی که تحلیلگران همچنان می پرسند این است که حضور او در این جایگاه قرار است چه نتیجه ای به دنبال داشته باشد و آیا پرونده هسته ای قرار است پس از دو دهه به نتیجه ای برسد؟ یا قرار است در بازنگری سیاست ها اتفاقی بیافتد؟ و آیا جریانی که گفته می شود در دبیرخانه شکل گرفته بود و توان تصمیم گیری داشت را کنار بگذارد؟ این سوال ها باعث شد که واکنش هایی به ذوق زدگی واقعی یا ساختگی از این انتصاب نشان داده شود. لاریجانی در مجموع تجربه 25 سال حضور در شورایعالی امنیت ملی را تحت سه عنوان نماینده مقام معظم رهبری، دبیر و رییس مجلس داشته است.

میانگین واکنش های مجازی و تحلیل ها درباره حضور لاریجانی در این نهاد بالادستی، از این قرار بود:

1. این حضور در صورتی موثر است که همراه با تغییر استراتژی و بازنگری در برخی سیاست ها باشد. همچنین دو نکته بعدی نیز شامل این بود که تفکر تندرو از این شورا حذف و برخی مشکلات ساختاری و موازی کاری هایی که مقامات کشور درباره آن صحبت کرده اند، اصلاح شود.

2. لاریجانی با توجه به مشی میانه، مورد اعتماد بودن از سوی مقام معظم رهبری، تجربه طولانی حضور در حکمرانی و مرزبندی با جریان تندرو، می تواند در جایگاه دبیر شورا مفید باشد؛ حتی بدون این که تغییری در ترکیب نمایندگان مقام رهبری در شعام رخ دهد. برخی از عبارت بازگشت عقلانیت استفاده کردند.

3. انتصاب لاریجانی صرفاً یک تغییر مدیریتی است که قرار نیست تغییر راهبردی یا عملکردی خاصی را رقم بزند.

4. او همان حسن روحانی است که با حضور در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، سیاست های پیشین را ادامه خواهد داد.

5. لاریجانی کنار مسعود پزشکیان قرار گرفته است تا ضعف های او و دولتش را جبران کند. امیرحسین ثابتی، نماینده تهران در مجلس از عبارت رییس دولت سایه برای این انتصاب استفاده کرد.

6. حضور لاریجانی در شورا تغییر خاصی را رقم نخواهد زد.

7. او که دو بار در انتخابات 1400 و 1403 رد صلاحیت و دلایلی جنجالی برای آن مطرح شد، چرا حالا در این شکل برمی گردد؟ کدامیک از آن دلایل مرتفع شده است؟

شورایعالی امنیت ملی را می توان مهم ترین تشکیلات فراقوه ای و حاکمیتی در ساختار جمهوری اسلامی ایران دانست. بر اساس اصل 176 قانون اساسی این شورا به منظور تأمین منافع ملی و پاسداری از انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی و حاکمیت ملی تشکیل شده و سه وظیفه اصلی دارد:

1. تعیین سیاست های دفاعی - امنیتی کشور در محدوده سیاستهای کلی تعیین شده از طرف مقام رهبری .

‎‎‎‎2. هماهنگ کردن فعالیت های سیاسی ، اطلاعاتی ، اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی در ارتباط با تدابیر کلی دفاعی - امنیتی .

3. بهره گیری از امکانات مادی و معنوی کشور برای مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی .

پروژه ها و پرونده های ذیل این سه وظیفه، اهمیت زیادی برای شورا ایجاد کرده که نگاه غالب بر آن و همچنین شخص دبیر در آن تاثیرگذار است. برای مثال پرونده مذاکرات هسته ای تا سال 1392 توسط دبیرخانه این نهاد بالادستی پیگیری می شد و در نهایت با آغاز دولت یازدهم به وزارت امور خارجه رفت و همان جا ماند. حسن روحانی، علی لاریجانی و سعید جلیلی هر سه دبیران شعام بودند؛ اما عملکرد و مسیر یکسانی در پیش نگرفته بودند. هنوز مشخص نیست که فعالان رسانه ای موافق و مخالف حضور لاریجانی در این ترکیب، انتظار چه عملکردی را از او دارند.