در تحولی مهم و بی سابقه، قرار است روز جمعه دونالد ترامپ میزبان رهبران ارمنستان و جمهوری آذربایجان در کاخ سفید باشد؛ نشستی که به احتمال زیاد با امضای توافق صلحی تاریخی بر سر قره باغ همراه خواهد بود.

به گزارش تسنیم به نقل از واشنگتن پست، در ادامه تلاش های واشنگتن برای ایفای نقش در حل یکی از قدیمی ترین بحران های قفقاز جنوبی، قرار است روز جمعه آینده رییس جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، میزبان رهبران ارمنستان و جمهوری آذربایجان در کاخ سفید باشد؛ نشستی که بنا بر گزارش منابع دیپلماتیک، احتمال دارد با اعلام رسمی توافق صلح میان دو کشور همراه شود.

این دیدار سه جانبه قرار است میان ترامپ، الهام علی اف رییس جمهور جمهوری آذربایجان و نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان برگزار شود. هدف اصلی این دیدار، نهایی سازی و اعلام عمومی توافق صلحی است که مذاکرات آن از ماه ها پیش در جریان بوده و به گفته منابع مطلع، متن اولیه آن از ماه مارس 2025 آماده شده است.

این دیدار در شرایطی برگزار می شود که جمهوری آذربایجان در سپتامبر 2023 موفق شد کنترل کامل منطقه قره باغ را به دست گیرد و عملاً به دهه ها منازعه نظامی بر سر این منطقه پایان دهد. در پی آن، بیش از 100 هزار ارمنی ساکن قره باغ به ارمنستان گریختند که در داخل و خارج از منطقه، واکنش های گسترده ای را برانگیخت.

بر اساس گزارش روزنامه آمریکایی، پیش نویس توافق صلح، با حمایت آمریکا و تحت میانجی گری مستقیم ترامپ تدوین شده و دو طرف از مارس گذشته بر اصول کلی آن به تفاهم رسیده اند. با این حال، برخی اختلافات باقی مانده و ملاحظات سیاسی باعث شده اند اعلام رسمی توافق به تعویق بیفتد. نشست اخیر در ابوظبی نیز نتوانست آن را نهایی کند.

نشست واشنگتن ادامه ای بر رایزنی هایی است که در میانه ماه ژوییه در ابوظبی برگزار شد. در آن دیدار، دو طرف از ایجاد زمینه های مشترک برای توافق سخن گفتند و تأکید کردند که می توان در طی چند ماه آینده، اصول توافق را نهایی کرد و پس از آن، به امضای رسمی دست یافت.

این نخستین بار نیست که واشنگتن در منازعه قفقاز میانجی گری می کند، اما نقش شخصی دونالد ترامپ در این دور از مذاکرات بسیار برجسته شده است. ترامپ تلاش دارد این توافق را به عنوان بخشی از ابتکار خود برای تقویت جایگاه بین المللی اش بهره گیرد.

ترامپ در هفته های اخیر بارها اعلام کرده است که در مسیر تحقق چند توافق صلح بزرگ قرار دارد و حتی مدعی شده که باید به دلیل این تلاش ها نامزد جایزه نوبل صلح شود. او در سخنانی، به صلح میان هند و پاکستان، توافق های منطقه ای در آفریقا و حالا نیز حل مناقشه قره باغ اشاره کرده است.

همچنین، ترامپ از عملکرد دولت دموکرات آمریکا به شدت انتقاد کرده و گفته است که دولت قبلی در برابر پاک سازی قومی ارامنه مسیحی در قره باغ سکوت کرده، در حالی که او اکنون در حال احیای صلح و بازگرداندن توازن است.

در همین حال، منابع نزدیک به دو هیئت مذاکره کننده اعلام کرده اند که در صورت رفع برخی ملاحظات جزیی، احتمال دارد توافقنامه صلح روز جمعه به صورت رسمی امضا و اعلام شود. به نوشته واشنگتن پست این توافق می تواند مسیر عادی سازی روابط دیپلماتیک میان باکو و ایروان را هموار سازد و احتمال بازگشایی مرزها و اتصال ریلی میان دو کشور را نیز فراهم آورد.

واشنگتن پست در ادامه نوشت: بر اساس برخی تحلیل ها، امضای چنین توافقی در کاخ سفید، نه تنها یک پیروزی سیاسی برای ترامپ خواهد بود، بلکه می تواند زمینه ساز بازتر شدن فضای سیاسی در قفقاز جنوبی، کاهش نفوذ روسیه در منطقه و افزایش حضور آمریکا باشد؛ حضوری که از نظر ژئوپلیتیکی برای واشنگتن بسیار مهم تلقی می شود.

طبق این گزارش در صورت امضای توافق، ارمنستان برای نخستین بار به طور رسمی از ادعاهای تاریخی خود درباره قره باغ عقب نشینی خواهد کرد، و جمهوری آذربایجان نیز متعهد خواهد شد حقوق ارامنه باقیمانده در مناطق تحت کنترلش را رعایت کند. با این حال، هنوز مشخص نیست واکنش جامعه ارمنی و گروه های مخالف در ایروان به این توافق چه خواهد بود.

با همه این تفاسیر به گزارش Azernews، روزنامه دولتی جمهوری آذربایجان، دو طرف ممکن است در دیدار روز جمعه در کاخ سفید، تفاهم نامه اولیه ای را امضا کنند که مسیر را برای دستیابی به توافق نهایی صلح هموار می کند.