حکم دبیرکلی علی لاریجانی صادر شد. این گزاره تایید گزارشی است که 4روز قبل ذیل تیتری با عنوان فرود و فراز لاریجانی از آن خبر داده بود. تصمیمی که تحلیلگران آن را به معنای تلاش حاکمیت برای اعمال نوع خاصی از اصلاحات در شوون مختلف ارزیابی می کنند. اساسا یکی از گزاره هایی که طی روزهای اخیر به تناوب در فضای سیاسی کشور به طرق مختلف تکرار شده، تلاش نظام حکمرانی ایران برای تغییر و تحول است! اما هر قدر بیشتر درباره ضرورت اصلاحات و تحول صحبت می شود، کمتر درباره شکل و شمایل این اصلاحات بحث و تبادل نظر شده است.

به گزارش اعتماد، آیا این تغییرات قرار است از پایین به بالا به صورت مویرگی اعمال شود یا تنها برخی بخش ها در معرض این اصلاحات قرار خواهند گرفت؟ برای یافتن پاسخی برای این پرسش چاره ای نیست جز آنکه داده های موجود را در کنار احتمالات و مسیرهای ممکن قرار دهیم و از مجموعه این تحلیل ها و ممکنات برداشتی ارایه کنیم. به نظر می رسد، نظام حکمرانی راهی میانبر را برای اعمال تغییرات مدنظرش انتخاب کرده باشد.

در واقع سیستم پس از ارزیابی های گوناگون به نتیجه رسیده که با چند تغییر ساده در یکی از شوراهای بالادستی (شعام) و ایجاد یک شورای تازه نفس (شورای عالی دفاع) از یک طرف می تواند اقدام به بازآفرینی و به روزرسانی سیستم کند و از طرف دیگر به مطالبات مردم و تحقق اصلاحات ضروری پاسخ دهد. چگونه؟ حضور علی لاریجانی در شعام و ایجاد شورای عالی دفاع، اکثریت را در اختیار دولت قرار می دهد تا پازل تغییرات را تکمیل کرده و اصلاحات را از بالا به پایین برای کوتاه مدت ممکن سازد. حاکمیت ایران به درستی دریافته که هر متغیر به ظاهر کوچکی در بخشی از سیستم مثل بال زدن پروانه ای است که در روزهای پیش رو می تواند باعث تکانه های بزرگ در بخش های دیگر اکوسیستم سیاسی و اجتماعی کشور شود.

به همین دلیل به دنبال آن است که اصلاحات و تغییرات را از بالا و از طریق شعام و شورای عالی دفاع اعمال کند. از این طریق شعام با مصوباتش می تواند نهادهایی مانند مجلس، صدا و سیما، نهادهای انتظامی و امنیتی و…را در راستای یک هدف کلی هدایت کند و از سوی دیگر با اعمال تدریجی اصلاحات مورد نظر مردم، امکان پراکندگی و تشویش در تصمیم سازی ها را از میان ببرد. این گونه است که به نظر می رسد 2شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی دفاع، وظیفه یافته اند تا تغییر و تحول مورد نظر را به صورت قطره چکانی در راستای منافع ملی اعمال کنند تا انسجام ایجاد شده تداوم پیدا کرده و بخشی از مطالبات مردم محقق شود.

به همین دلیل است که چهره هایی مانند حمید رسایی در واکنش به تشکیل شورای عالی دفاع برآشفته شده و از خانه ملت برون می تازد که با شکل گیری شورای عالی دفاع ما محدود می شویم! اغلب تحلیلگران و فعالان سیاسی مانند ابراهیم اصغرزاده، مهاجری، شریعتی و… به دلیل همین قرابت میان تصمیمات شورای عالی دفاع و حضور لاریجانی در شعام با اصلاحات ضروری است که از آن حمایت کرده اند.

محمدصادق جوادی حصار، سخنگوی حزب اعتماد ملی در خصوص شدت گرفتن تحرکات تندروها همزمان با تلاش نظام حکمرانی برای انجام برخی تغییرات و تحولات اصلاحی می گوید: سال ها و دهه هاست جریانی با اسامی گوناگون در عرصه سیاسی و مدیریتی کشورمان حضور دارد و مقابل اصلاحات، مردم و توسعه کشور ایستاده است. این جریان تندرو با اسامی گوناگون فعالیت می کند و آخرین نامی که برای خود برگزیده، جریان پایداری است. این طیف سیاسی رادیکال از هر امری که در راستای تحقق توسعه فردی و اجتماعی ایران باشد، ناخشنود و ناخرسند است. پس از اینکه دولت لایحه مقابله با انتشار خلاف واقع در فضای مجازی را پس گرفت، این جریان تندرو به شدت عصبانی شده و اهداف خود را بر باد رفته دیدند.

آن ها تصور می کردندعدم اجرای طرح صیانت با لایحه جدید جبران می شود. در ادامه آن ها سوار خر مراد می شوند و از قانون برای مسدودسازی و محدودسازی فضای رسانه ای و مجازی سوءاستفاده می کنند. جوادی حصار ادامه می دهد: اهمیت چنین لوایحی برای تندروها در این است که با استفاده از آن می توانند جلوی فعالیت منتقدان خود را گرفته و زمینه بازسازی بدنه خود را که پس از حضور دولت پزشکیان به شدت آسیب دیده، فراهم کنند. در نهایت نیز امکان بسیجِ بخشی از گروه های سمپات خود و امکانات قابل توجه حاکمیتی برای مقابله با دولت را فراهم سازند. این دولت به هیچ وجه خوشایند تندروها نبوده و نیست و از هر فرصتی برای فشار به دولت استفاده می کنند.

در نقطه مقابل اما فعالان مدنی، اهالی رسانه و تحلیلگران مستقل باید از طریق روشنگری و آگاه بخشی و افشا و باز کردن مچ تندروها و نشان دادن دست خالی تندروها به مردم، از تحقق مطالبات مردم و توسعه کشور حفاظت کنیم.

جوادی حصار می گوید: از هر اهرم دیگری غیر از اطلاع رسانی و آگاهی بخشی که بخواهیم استفاده کنیم تا جلوی تندروها را سد کنیم امکانی تازه در اختیار تندروها قرار داده ایم که با مظلوم نمایی و داد و فریاد، حضور خود را استمرار بخشند. زمانی رییس دولت اصلاحات می گفت زنده باد مخالف من، امروز هم دولت آقای پزشکیان از طریق وفاق همین رویکرد را ادامه می دهد.

بهترین گزینه اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به مردم است تا مردم بدانند دولت به دنبال حل مشکلات اقتصادی، رفع تحریم ها، به رسمیت شناختن سبک زندگی مردم و…است، اما تندروها درست در مسیر مخالف این ایده ها تلاش می کنند فضای مجازی و رسانه ای را محدود سازند، جلوی توافق و مذاکرات را بگیرند و در مسیر توسعه کشور مانع تراشی و سنگ اندازی کنند. این فعال سیاسی اصلاح طلب با اشاره به انتخاب علی لاریجانی به عنوان دبیر شورای عالی فضای مجازی می گوید: به نظرم انتخاب آقای لاریجانی به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی در کنار تشکیل شورای عالی دفاع این فرصت را در اختیار دولت و جامعه مدنی قرار می دهد تا دایره اثرگذاری رادیکال ها را محدود سازند.

هماهنگی شعام، دولت و شورای عالی دفاع این امکان را ایجاد می کند که مثلا صدا و سیما تمایل بیشتری به برنامه های دولت، مطالبات مردم و مصوبات شورای عالی امنیت نشان داده و فضا را یکسره در اختیار رادیکال ها قرار ندهند. جریانات مزور و شایعه ساز را با هیچ راهکار دیگری جز آگاهی بخشی به مردم نمی توان کنترل کرد. مردم باید بدانند هر کدام از گفتمان ها چه نسبتی با مطالبات مردم دارند و باید از کدام رویکرد و… دیدگاه دفاع کنند. این گونه است که اقلیت تندروها نمی توانند هر عمل نادرستی را دنبال کرده و در مسیر برنامه های دولت مانع تراشی کنند.

محمدتقی فاضل میبدی در خصوص برخی تحرکات تندروها از یک طرف و تلاش نظام حکمرانی برای تغییر و تحول در کشور که در جریان انتخاب علی لاریجانی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز ظهور و بروز پیدا کرد، می گوید: واقع آن است که کشور در شرایط حساسی به سر می برد و ایران بیشتر از هر زمان دیگری به مردم برای بالا بردن ضریب امنیتی خود نیاز دارد. برای حضور و مشارکت مردم باید مطالبات آن ها جدی گرفته شود و از رفتارهای تند و افراطی که مخل مطالبات مردم است، پرهیز شود.

به نظر می رسد، نظام سیاسی به دنبال آن است تا از دل هماهنگی و همراهی شورای عالی دفاع با شورای عالی امنیت ملی شرایطی را فراهم کند که تندروها نتوانند کشور را با حاشیه های جبران ناپذیر مواجه کنند. از سوی دیگر با استفاده از این ظرفیت می توان جهت گیری های نهادی مانند صدا و سیما را به جای منافع یک گروه اقلیت و محدود در راستای منافع ملی و مصالح عمومی قرار داد.

فاضل میبدی می گوید: انتخاب آقای علی لاریجانی به عنوان دبیری شورای عالی امنیت ملی را باید به فال نیک گرفت. ایشان یک شخصیت سیاسی معتدل و معقول است و ممکن است بتوانند اثرات مطلوبی در بهبود وضعیت کشور داشته باشند. ولی متاسفانه گروه های تندرو که در مجلس و بیرون از مجلس هستند، بیکار نمی نشینند و تحرکات خود را ادامه می دهند. البته نمی توان انکار کرد که این طیف ها ریزش کرده و حرارت سابق را نخواهند داشت. امیدوارم از مقام محترم رهبری گرفته تا سایر مسوولان این طیف های تندرو را مهار کنند تا دیگر در برابر شورای عالی امنیت ملی قد علم نکنند.

او یادآور می شود: ما خاطرات تلخی از تحرکات تندروها در ماجرای برجام داریم. اگر گروه های تندرو اجازه می دادند برجام ظرفیت های بسیاری به نفع کشور ایجاد می کرد. این اقلیت 4الی 5درصدی به اندازه ای حاشیه سازی و مانع تراشی کردند که برجام به اهدافش نرسید. امیدوارم حاکمیت به این درجه از درک سیاسی رسیده باشد که متوجه باشد، تندروی ها در شرایط فعلی برای کشور خطرناک است.

دولت، شخص آقای رییس جمهور به عنوان رییس شورای عالی امنیت ملی و دبیر ایشان علی لاریجانی در شورا باید نهایت تلاش خود را انجام دهند تا سایه شوم جنگ از سر ملت ایران کم شود. برای این منظور باید ابتدا رفتارهای مدبرانه و رویکرد تنش زدایی با جهان در پیش گرفته شود و سپس در داخل هم تلاش شود مطالبات مردم تحقق پیدا کند. تنها از طریق توافق سازی در داخل و خارج کشور است که می توان سایه جنگ را از سر ایران برداشت و وضعیت اقتصادی و امنیتی و فرهنگی مردم را بهبود بخشید.

محمدصادق جوادی حصار:

پس از اینکه دولت لایحه مقابله با انتشار خلاف واقع در فضای مجازی را پس گرفت، این جریان تندرو به شدت عصبانی شده و اهداف خود را بر باد رفته دیدند. آن ها تصور می کردندعدم اجرای طرح صیانت با لایحه جدید جبران می شود. در ادامه آن ها سوار خر مراد می شوند و از قانون برای مسدودسازی و محدودسازی فضای رسانه ای و مجازی سوءاستفاده می کنند

محمدتقی فاضل میبدی:

انتخاب آقای علی لاریجانی به عنوان دبیری شورای عالی امنیت ملی را باید به فال نیک گرفت. ایشان یک شخصیت سیاسی معتدل و معقول است و ممکن است بتوانند اثرات مطلوبی در بهبود وضعیت کشور داشته باشند. ولی متاسفانه گروه های تندرو که در مجلس و بیرون از مجلس هستند، بیکار نمی نشینند