دکتر زهرا قربانی، سرپرست دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت نسبت به شیوع گسترده پوسیدگی دندان‎ در همه گروه‎های سنی هشدار می‎دهد: مادران باردار به طور متوسط 7 دندان پوسیده دارند و هنگامی که نوزاد متولد می‎شود، متأسفانه میکروب پوسیدگی‎زا را هنگام غذا دادن به نوزادشان منتقل می‎کنند. مادران زمانی که می خواهند گرمای شیشه شیر نوزاد را اندازه بگیرند، مزه می‎کنند یا وقتی می‎خواهند قاشق غذا را دهان نوزاد بگذارند، تست می‎کنند که همین موضوع باعث می‎شود میکروب‎های دهان مادر به فرزندشان منتقل شود.

به گزارش ایران ، وی افزود: زمانی که دندان‎های کودک شروع به رویش می‎کند، از همان ابتدا میکروب پوسیدگی‎زا در دهان کودک وجود دارد، حالا این مورد را کنار تمیز نکردن دندان‎های کودکان و دادن خوراکی‎های شیرین به آنها بگذارید. همین موضوع زمینه پیشرفت پوسیدگی در دندان کودکان را افزایش می‎دهد.

6 سالگی و 12 سالگی دو شاخصه سنی است که‎ در همه کشورها برای سلامت دهان و دندان کودکان مورد ارزیابی و سنجش قرار می‎گیرد که براساس پیمایش‎های انجام شده، شرایط خوبی در این دو شاخص نداریم. دکتر قربانی با اشاره به اینکه بیش از 85 درصد کودکان شش ساله پوسیدگی دندان دارند، توضیح می‎دهد: براساس آمار هر کودک سه ساله ایرانی 2.5 دندان پوسیده در دهان دارد و زمانی که به شش سالگی می‎رسند این آمار به حدود 5 دندان پوسیده شیری افزایش پیدا می‎کند. براساس آخرین آمارها، بچه‎های 12 ساله ایرانی حدود دو دندان دائمی پوسیده دارند و متأسفانه آمار پر کردن دندان در کودکان بسیار پایین است.

با عبور از نوجوانی و رسیدن به جوانی این پوسیدگی هم بیشتر و بیشتر می‎شود؛ سرپرست دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت می گوید: آمارها نشان می‎دهد 35 تا 44 ساله‎های ایرانی حدود 13 دندان شامل پوسیده، پرشده و کشیده شده دارند که از این 13 درصد، 40 درصدش مربوط به دندان کشیده شده است. حالا اگر به بازه سنی 65 سال به بالا نگاهی بیندازیم، متأسفانه 50 درصد سالمندان ایرانی هیچ دندان طبیعی در دهان شان ندارند.

دندان ارتباط مستقیمی با تغذیه، کیفیت زندگی و طول عمر دارد. او می‎گوید: بی‎دندانی کامل، تنوع غذایی که افراد می‎توانند بخورند را کاهش می‎دهد؛ به همین دلیل مجبور می‎شوند سراغ غذاهای نرم که مواد مغذی کمتری دارند، بروند. این گونه تغذیه منجر به بیماری‎های دیگر می‎شود.

پوسیدگی دندان، شایع‎ترین بیماری غیرواگیر در دنیاست، اما قابل پیشگیری است. دکتر قربانی در این‎باره می‎گوید: کشورهای اروپایی با یکسری از اقدامات توانسته‎اند میزان پوسیدگی دندان را تا حد زیادی کاهش بدهند. شش ساله‎های ما 85 درصد پوسیدگی دندان دارند، اما این آمار برای شش ساله های برخی کشورهای اروپایی 20 درصد است. این ارقام نشان می‎دهد پوسیدگی دندان کاملاً قابل پیشگیری است. کشورهایی مثل آمریکا، کانادا، استرالیا و... بیش از 50 سال است به آب آشامیدنی‎شان فلوراید اضافه کردند. یعنی زمانی که مردم آب می‎نوشند، میزان مشخصی فلوراید می‎خورند. هنگامی که فلوراید جذب ساختار دندان شود، دندان رشد کرده، بلورهای فلورآپاتیت دارد که در مقابل حمله‎های اسیدی داخل دهان قوی‎تر عمل می‎کند. فلوراید را به شکل موضعی هم می‎توان روی دندان زد. شایع‎ترین فرم آن استفاده از خمیردندان‎های حاوی فلوراید است. دنیا از این محصول برای تقویت ساختار دندان‎ها استفاده می‎کند. نوع دیگر بهره‎مندی از فلوراید، به شکل ژل یا وارنیش است که در دندانپزشکی‎ انجام می‎شود.

مطالعات نشان می‎دهد استفاده از فلوراید تا 40 درصد از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند. سرپرست دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت با اشاره به اقدامات پیشگیرانه این وزارتخانه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‎ها توضیح می‎دهد: برای کودکان از سه تا 12 سالگی، در سال دو بار، وارنیش‎ فلوراید در مراکز جامع خدمات سلامت و مدارس به صورت رایگان انجام می‎شود. اگر افراد بخواهند در مطب ها اقدام به وارنیش تراپی کنند، هزینه بالای یک میلیون تومان باید پرداخت کنند.

تغذیه مناسب از دیگر عوامل پیشگیری کننده در پوسیدگی دندان محسوب می‎شود. او با تأیید این موضوع می‎گوید: هر چه تغذیه ما حاوی قند باشد، روند پوسیدگی دندان‎ها افزایش پیدا می‎کند. از طرف دیگر هرچه مایعات بدون قند مثل آب بنوشیم جلوی سرعت پوسیدگی دندان‎ها را می‎گیریم. نکته مهم مراقبت‎های فردی مثل استفاده از حداقل دو مرتبه از مسواک به مدت دو دقیقه و استفاده از نخ دندان است، این اقدام سبب پاک کردن میکروب‎های پوسیدگی‎زا از روی دندان‎ها می‎شود.

پوسیدگی دندان خود به خود درمان نمی‎شود. دکتر قربانی با بیان این مطب می‎گوید: مراجعه سالانه یکبار به دندان پزشک سبب می‎شود پوسیدگی دندان در هر مرحله‎ای که هست کنترل و درمان شود. اگر افراد مرتب چکاپ شوند، دندانی که با پرکردن ساده بهبود پیدا می‎کند، کارش به عصب‎کشی و هزینه‎های بیشتر نمی‎رسد. اگر فرهنگ تغذیه سالم، استفاده مرتب از مسواک و نخ دندان، فلورایدتراپی و چکاپ مرتب میان مردم جا بیفتند، می‎توانیم گام بزرگی به سمت پیشگیری برداریم.

مردم مشکلات دندانی‎شان را پیگیری نمی‎کنند، چون خدمات دندانپزشکی در ایران گران قیمت است و بیمه‎ها پوشش مناسبی ندارند. به گفته متخصصان، حدود 80 درصد هزینه‎های دندان پزشکی توسط افراد پرداخت می‎شود که هزینه بالایی را روی دست خانواده می‎گذارد. دکتر قربانی با اشاره به اینکه گرانی خدمات دندانپزشکی فقط مختص ما ایرانیان نیست، بیان می‎کند: هم تجهیزات دندانپزشکی و هم مواد مصرفی در این حوزه بسیار گران هستند. این طور نیست که هر کشوری بتواند این تجهیزات و مواد را بسازد و باید وارد شوند. با اینکه هزینه‎های پرداختی مردم برای دریافت خدمات دندان پزشکی بسیار بالاست اما اگر با دیگر کشورها مقایسه کنیم، ارزان قیمت محسوب می‎شود. حالا چرا بیمه‎ها پوشش نمی‎دهند؟! بیمه در شرایطی می‎تواند پوشش داشته باشد که با خطر نسبی مواجه باشد. مثلاً اگر 100 ماشین بیمه می‎شوند یکی دچار تصادف شده و خدمات بیمه استفاده می‎کند. اما در مورد دهان و دندان با خطر صد درصدی در کشور روبه رو هستیم، یعنی همه افراد نیازمند دریافت خدمات گران قیمت هستند؛ در اینجا بیمه نمی‎تواند ساز و کار لازم را داشته باشد.

او در مورد پوشش بیمه‎های پایه برای افراد خاص جامعه توضیح می‎دهد: بیمه سلامت برای کودکان خدماتی مثل ترمیم، جرمگیری، فلورایدتراپی و کشیدن دندان را پوشش می‎دهد. بیمه تأمین اجتماعی و سلامت برای بزرگسالان جرم‎گیری و کشیدن دندان را پوشش می‎دهد. گروه هدف کودکان برای وزارت بهداشت اهمیت بالایی دارد به همین دلیل باید از تأمین اجتماعی بخواهیم خدماتش را برای این گروه از جامعه افزایش دهد. به طور کلی پوشش بیمه های پایه و تکمیلی پاسخگوی نیاز جامعه ایرانی نیست.

وزارت بهداشت در مراکز جامعه خدمات سلامت حدود 2 هزار و 500 دندانپزشک دارد که در مناطق مختلف کشور اعم از روستایی و شهری به مردم خدمات ارائه می‎دهد. سرپرست دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت در مورد ارائه این خدمات با تعرفه‎های بسیار پایین می‎گوید: در این مراکز، خدمات اولیه مثل پرکردن،کشیدن، جرم‎گیری و... با تعرفه‎های پایین‎تر از دولتی انجام می‎شود. معاون بهداشت وزارت بهداشت در ابلاغ جدیدی که صادر کردند، 35 درصد از تعرفه‎های دولتی را کاهش دادند. یعنی افرادی که به این مراکز مراجعه می‎کنند، مبلغ پایینی می پردازند. البته در مناطق روستایی کودکان و مادران باردار هیچ هزینه‎ای را پرداخت نمی‎کنند و با بیمه سلامتی که دارند، رایگان از خدمات استفاده می‎کنند.