صفحه اصلی     اقتصادی     اجتماعی     سیاسی     ورزشی     بین الملل     RSS     تماس با ما  
پنجشنبه، 16 مرداد 1404 - 01:36   
 آخرین خبرها
  چرا باید هر روز صبح قبل از مسواک زدن آب بنوشید؟!
  خرید 207؛ راهنمای سریع خرید پژو 207 صفر و کارکرده
  شکایت رسمی استقلال از پرسپولیس + جزییات
  تصاویر؛ شهر انجیرهای ایران
  «سال عاشقانه من در آکسفورد» (My Oxford Year)؛ ملودرامی شکست خورده از نتفلیکس
 
- اندازه متن: + -  کد خبر: 27944صفحه نخست » اخبار مهمچهارشنبه، 15 مرداد 1404 - 08:25

مفهوم ایران در مشروطیت


احمد کسروی با استناد به نامه محمد طباطبایی درباره مشروطه می‌گوید: این عالِم بهتر از دیگران معنی مشروطه را فهمیده است. ایده ایران در دوره مشروطه در این نامه کاملا پیداست و جرات و شجاعت طباطبایی در بیان بی‌پرده حقایق ستودنی است.

احمد مسجد جامعی طی یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: از نامه های مهم دوره مشروطه نامه کوتاه اما پرمعنی سید محمد طباطبایی سنگلجی، از روحانیان بنام پایتخت، درباره پیگیری جنبش مردمی مشروطه است که پیش از امضای سند مشروطه به دست مظفرالدین شاه، به وی نوشته است؛ نامه ای که بازتابی چشمگیر داشت.

متن نامه و پاسخ کوتاه مظفرالدین شاه به آن مبنی بر سپردن خواسته های طباطبایی به اتابک و التماس دعا و درخواست خواباندن شورش از جانب ایشان در بیشتر منابع و نوشته های آن دوره آمده است. احمد کسروی با استناد به آن می گوید: این عالِم بهتر از دیگران معنی مشروطه را فهمیده است.

ایده ایران در دوره مشروطه در این نامه کاملا پیداست و جرات و شجاعت طباطبایی در بیان بی پرده حقایق ستودنی است. شاید بتوان گفت که چکیده جنبش مشروطه از دیدگاه نظری و عملی در این نامه جلوه یافته است. موضوع نامه ضرورت تشکل یابی اجتماعی در قالب مجلس عدالت است؛ یعنی انجمنی مرکب از تمام اصناف مردم که در آن انجمن، به داد عامه برسند و قدرت را متعلق حاکیمتی بدانند که متکی و برآمده از مردم است؛ همچنین، در آن مجلس، شاه و گدا در برابر قانون مساوی باشند. او در ادامه، حفظ کشور را از هر حیث، در گروی تشکیل چنین مجلسی اعلام می کند و به صراحت، آن را سبب جلوگیری از طمع قدرت های بزرگ به این مملکت می داند و برای آن مصداق ذکر می کند!

مثلا، می گوید به واسطه حضور نمایندگان ملت در جایگاه شان، سیستان و بلوچستان را انگلیس نخواهد برد. می دانیم که بریتانیا در آن عهد به هندوستان اهمیتی خاص می داد و می کوشید تا حد امکان میان ایران و هند منطقه ای حایل وجود داشته باشد. انفصال هرات از ایران براساس همین سیاست صورت گرفت و سیستان و بلوچستان هم که در همسایگی پاکستان امروز و هند آن روز قرار داشت، به همین سبب هدف تهدید انگلستان بود. او ادامه می دهد: فلان محل را روس نخواهد خورد. سابقه روسیه در بلعیدن مناطقی گسترده از ایران، به ویژه در حوزه قفقاز خون به دل همه ایرانیان کرده بود.

طباطبایی در آغاز نامه به نابسامانی گسترده اقتصادی و معیشتی مردم مناطق هم جوار روسیه اشاره می کند و نشانه هایی به دست می دهد. هزار رعیت قوچانی از ظلم به خاک روسیه فرار کرده اند؛ اما وضع بیش از آن آشفته است؛ زیرا هزارها رعیت ایران از ظلم حکام و مامورین به ممالک خارجه هجرت کردند و به حمالی و فعلگی گذران می کنند! مرگ ایرانیان در خارجه در ذلت و خواری دل او را به درد آورده است.

طباطبایی همچنین، به نکته ای خاص نیز اشاره می کند که در علل بروز جنبش مشروطه چندان بدان نپرداخته اند و آن اینکه پارسال دخترهای قوچانی را که در عوض سه ری گندم مالیات که نداشتند، بدهند به ترکمن ها و ارامنه عشق آباد به قیمت گزاف فروختند. پیداست همه این فجایع در کنار همسایه شمالی، یعنی امپراتوری روسیه می گذشت. طباطبایی در همین نامه به تاثیر ضعف داخلی بر مناسبات خارجی می پردازد و شاهد مثالی دیگر به دست می دهد که جنس آن متفاوت است؛ درباره کشوری که همسایه غربی ما بود و بر جهان عرب نیز تسلط داشت و داعیه دار خلافت اسلامی بود: عثمانی!

او عثمانی را در ردیف دو قدرت پیشین می گذارد و می نویسد اگر مجلس عدالت باشد، عثمانی نمی تواند به ایران تعدی بکند. این مطلب را کنار دیدگاه های دیگر بگذارید که عثمانی را کعبه آمال می دیدند و حتی معتقد بودند که اتحاد اسلامی با محوریت خلافت عثمانی راهگشای نجات ایران و جهان اسلام است! آن هایی که درواقع، منفعت بیگانه را بر منافع ملی ترجیح می دادند؛ شاید بدین سبب بود که تهران را دارالخلافه خواندند تا بگویند ایران در حاشیه خلافت نیست.

طباطبایی از این هم پیش تر می رود و به شاه می گوید اگر به این کار تن دهد، خاندان پادشاهی در جایگاه خود محفوظ می ماند. این شیوه چندان بی سابقه هم نبوده است؛ خواجه نظام الملک در سیاست نامه، به ملکشاه سلجوقی می گوید برای بقای حکمرانی نخستین کسی باش که بر منصب دادخواهی تکیه می زنی.

آنچه در این نامه برجسته است، نام ایران و ایده ایران است؛ آن هم به منزله مملکتی یکپارچه و آباد با تنوع دینی و مذهبی. درواقع، او همان قدر نگران اهالی سیستان و بلوچستان و ترکمن ها که اهل سنت کشورمان اند و حتی شاید بیشتر، زیرا محور مثال های او در آن مناطق است؛ درواقع، فاصله گذاری او با عثمانی از موضع بحث شیعه و سنی نیست؛ بلکه این قضیه را با نگاه ملی می نگرد و همه ایرانیان را برای برخورداری از عدالت، یکسان و هماهنگ می بیند و دوست ندارد که ایران جزو ممالک خارجه شود ؛ درعین حال، پیشنهادات او برای اصلاح امور عملیاتی بود نه آنکه برای حفظ ایران با این و آن نزاع کنیم یا در خلافت اسلامی مضمحل شویم و ایران را به پای آن فدا کنیم؛ بلکه با تقویت بنیاد عدالت و با مشورت، به تدبیر امور بپردازیم. در نامه طباطبایی ابعاد اجتماعی و معیشتی مهم است. او می گوید: جمعی و از طریق راه اندازی مجلس و حتی حفظ حدود و ثغور سلطنت به دنبال ایران مقتدر و متحد باشیم. اوضاع نان و گوشت که قوت غالب مردم است، بسیار مغشوش و بد است.

او اشاره می کند که بیشتر مردم از آن محروم اند. طبیعی است که یک شخصیت ملی نمی تواند درباره گرسنگی و بی پناهی مردم بی اعتنا باشد. او به شاه چنین می گوید: این امارات و مبل ها و وجوهات و املاک در اندک زمان از کجا تحصیل شده؟ و منشا آن را ناشی از بی عدالتی می داند و ادامه می دهد: تمام رعیت بیچاره اند و این ثروت همان فقرای بی مکنت است که اعلی حضرت بر حالشان مطلع اند. نویسنده این نامه از مجتهدان تراز اول تهران است و پدرش هم در زمره علمای بزرگ دوره ناصری در پایتخت بوده است.

در این نامه، هر چه آمده درباره دشمنان ایران معیشت ایرانیان اقوام ایرانی، عظمت ایران، یکپارچگی ایران، برابری ایرانیان و تعدی به ایرانیان است و نویسنده آن جز یکی، دو بار از واژه اسلام و مسلمین بهره نبرده و نگاهی واقع گرایانه به قدرت متمرکز و قدرت توزیع شده آحاد ملت و نسبت میان آن دو داشته است؛ بی آنکه ادبیات و واژگان مدرن را به کار گیرد.

ذکر همه فضایل این نامه در این مختصر ممکن نیست یادداشت را با سخنی از مرحوم سیدحسن مدرس، نماینده شجاع مردم تهران در مجلس شورای ملی، به پایان می بریم که در مجلس ششم در دفاع از کابینه مستوفی الممالک درباره ظهور جنبش مشروطه گفت: اگر منورالفکرهای خودمان بر این خیال (مشروطه) افتادند که خوب کردند اگر هم دست غیبی به این خیالشان انداخت خوب خواهد بود چیز خوب از هر کس برسد خوب است.

روز مشروطیت مبارک باد.

   
  

نظر شما:
نام:
پست الکترونیکی:
آدرس وب:
عنوان:
نظر
  قبل از ارسال نظر آنرا ویرایش کرده و قواعد نگارش را در آن رعایت کنید.
لطفاً در مطالب خود اخلاق اسلامی و قوانین کشور را مد نظر داشته باشید.
نمایش نظرات کاربران در خبرها به معنای تایید آنها توسط سایت نیست.

  کد امنیتی:
 
شکایت رسمی استقلال از پرسپولیس + جزییات
  شکایت رسمی استقلال از پرسپولیس + جزییات
باشگاه استقلال خوزستان به دلیل پرداخت نشدن مبلغ رضایت‌نامه تیوی بیفوما، از باشگاه پرسپولیس به کمیته وضعیت فدراسیون فوتبال شکایت کرده است شهرام هزاریان عضو هیات مدیره استقلال خوزستان ضمن تأیید خبر مذکور به خبرنگار آنا اظهار داشت:
7 خوراکی که باید برای سلامت روده کنار بگذارید
  7 خوراکی که باید برای سلامت روده کنار بگذارید
این گوشت‌ها با نیترات و نیتریت نگهداری می‌شوند که می‌توانند در روده با اسیدهای آمینه ترکیب شده و مواد سرطان‌زا تولید کنند. حتی مصرف مقدار کم آن‌ها به‌طور منظم،
جهش 35 درصدی هزینه مستاجران ظرف یک سال
  جهش 35 درصدی هزینه مستاجران ظرف یک سال
سقف افزایش اجاره‌بها در سال‌‌های اخیر به‌عنوان راهکاری برای جلوگیری از فشار به مستاجران لحاظ می‌شود اما ...
صفر تا 100 محاسبه قیمت فروش طلای دست دوم
  صفر تا 100 محاسبه قیمت فروش طلای دست دوم
نحوه محاسبه قیمت دقیق طلا را یاد بگیرید و با رازها و شگردهای فروشندگان آشنا شوید
9 اثر باستانی سرقت شده در موزه بریتانیا
  9 اثر باستانی سرقت شده در موزه بریتانیا
میلیون‌ها نفر هر ساله به موزه بریتانیا هجوم می‌آورند، اما کمتر کسی می‌داند که بسیاری از «آثار باستانی بی‌قیمت» آن در طول فتوحات استعماری به زور گرفته شده‌اند.
پارگی رباط تایید شد؛ ماشاریپوف فصل را از دست داد!
  پارگی رباط تایید شد؛ ماشاریپوف فصل را از دست داد!
دومین MRI از پای جلال‌الدین ماشاریپوف، هافبک ازبکستانی استقلال، پارگی رباط صلیبی او را تأیید کرد،
رفیق‌کشی چند روز قبل از تولد 18 سالگی
  رفیق‌کشی چند روز قبل از تولد 18 سالگی
یک سال قبل درگیری شدیدی بین دو جوان در جنوب تهران به ماموران گزارش داده شد. در تحقیقات انجام‌شده مشخص شد یکی از طرفین درگیری به نام مهرداد جانش را از دست داده است.
استقلال به دنبال نسخه مشابه مهدی قایدی/ سرمایه‌گذاری مخفیانه استقلال
  استقلال به دنبال نسخه مشابه مهدی قایدی/ سرمایه‌گذاری مخفیانه استقلال
پس از واگذاری باشگاه استقلال از «وزارت ورزش و جوانان» به «هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس» در اردیبهشت ماه سال 1403 تا امروز اتفاقات متفاوتی برای این تیم در بحث مالی و سرمایه‌گذاری رخ داده که باعث شده اغلب کارشناسان فوتبالی این مجموعه را در حال حاضر (با این ...
تیراندازی مرگبار در آمریکا مقر ارتش را تعطیل کرد
  تیراندازی مرگبار در آمریکا مقر ارتش را تعطیل کرد
مقامات اعلام کردند که ورود و خروج به یکی از بزرگترین پایگاه‌های نظامی آمریکا در جورجیا ممنوع شده است، نیروهای انتظامی در محل حاضرند و امنیت همچنان برقرار نشده است.
طرز تهیه 3 مدل سس رژیمی و خوشمزه برای غذا و سالاد
  طرز تهیه 3 مدل سس رژیمی و خوشمزه برای غذا و سالاد
در این مطلب با طرز تهیه سه مدل سس رژیمی بسیار خوشمزه و آسان آشنا می‌شوید.
حباب سورن پلاس ترکید / خریداران ضرر کردند + جدول مرداد 1404
  حباب سورن پلاس ترکید / خریداران ضرر کردند + جدول مرداد 1404
به گزارش سرویس خودرو اقتصادآنلاین، بر اساس قیمت بازار آزاد سمند سورن در مرداد 1404، سمند سورن پلاس EF7 بنزینی مدل 1404 ارتقا یافته با رینگ آلومینیومی در بازار آزاد به قیمت 940 میلیون تومان معامله می‌شود این در حالی است که این خودرو ماه قبل 50 میلیون تومان گران تر و به قیمت 890.
عراقچی: مذاکره با آمریکا تابع مصالح ملی ایران است
  عراقچی: مذاکره با آمریکا تابع مصالح ملی ایران است
تجربه اخیر نشان داد که ایران در مذاکرات، با دست پر و رویکردی عقلانی حاضر شده و از حقوق مردم ایران به‌خوبی دفاع کرده است. به‌رغم اینکه طرف مقابل پس از ناکامی در مذاکرات به گزینه‌های تهاجمی متوسل شد،
  پربیننده ترین اخبار       
  ببینید؛ گل زیبای شهاب زاهدی به کاشیما با شوت مهارنشدنی
  متلک سنگین خیابانی در جواب به حملات بیرانوند
  پرسپولیس آماده رونمایی از یک شاه ماهی جدید/ خرید شماره 10 در راه؟
  تصویری از جاسوس موساد که امروز اعدام شد
  استقلال برای قرارداد عیسی آل کثیر دست به کار شد
  عراقچی امشب به تلویزیون می‌رود
  استقلال به دنبال نسخه مشابه مهدی قایدی/ سرمایه‌گذاری مخفیانه استقلال
  انتقاد تند آملی لاریجانی از کشورهای اسلامی؛ برخی هنوز به اسراییل کمک می‌کنند
  خبر خوش برای کارمندان / کسر از حقوق ممنوع شد!
  قیمت طلا ناگهانی سقوط کرد / اعلام قیمت طلا 18 عیار امروز 15 مرداد 1404
  پایان دیدار سه ساعته پوتین و ویتکاف!
  رسمی؛ آزمون پرسپولیسی شد
  سر و دست شکستن مدعیان لیگ برتر برای جذب ستاره تراکتور!
  پرواز هواپیمای شناسایی هسته‌ای آمریکا نزدیک روسیه
  دربی امیدها؛ کسل کننده و بدون گل!
  از دروازه رئال تا لیگ ایران ؛آنتونیو آدان استقلالی شد
  وزیر دفاع: حضور لاریجانی در شورای‌عالی امنیت ملی، راه‌گشاست
  جواد امام: انتصاب لاریجانی، مهر باطلی بر رد صلاحیت‌ها بود
  شاگردان یحیی به مصاف خیبر می‌روند
  بمب استقلال در آستانه انفجار؛ نازون وارد می‌شود!
© شبکه خبری سرنویس 1404

All rights reserved