نماینده سابق ایران نزد سازمان همکاری اسلامی، عملکرد وزارت امور خارجه در یکسال پرتلاطم و به ویژه دوران جنگ تحمیلی را مثبت ارزیابی کرد و گفت: دستگاه دیپلماسی نقش خود را ایفا کرده و در بسیاری از کشورهای همسایه و حتی فراتر از آن توانسته فضایی ایجاد کند که اسراییل از همراهی این کشورها محروم بماند.

به گزارش ایرنا، نخسین سال مسئولیت دولت چهاردهمین به سبب تعدد و اهمیت رویدادها در آن، یکی از چالش برانگیزترین سال های قوه مجریه و به ویژه برای دستگاه دیپلماسی بود. سالی که با ترور اسماعیل هینه رییس دفتر سیاسی جنبش حماس پس از روز تحلیف آغاز شد و جمهوری اسلامی ایران در دو مقطع یک و 12 روزه دفاع از تمامیت ارضی خود در برابر تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا را تجربه کرد.

این میان وزارت امور خارجه به عنوان یکی از مهمترین نهادهای مسئول در دفاع از حقوق کشور و تبدیل دستاوردهای دفاعی و نظامی به دستاوردهای دیپلماتیک، نقش ویژه ای در ناکامی طرح های رژیم اسراییل و آمریکا در ایران ایفا کرد. نقشی که ایفای آن در چند صحنه مختلف رقم خورد و دستگاه دیپلماسی از همان نخستین ساعات آغاز تجاوز نظامی رژیم اسراییل علیه ایران، اقدامات خود را در این زمینه آغاز کرد.

یکی از مهمترین و البته موثرترین صحنه هایی که وزارت امور خارجه در یک سال گذشته به صورت کلی و در دوران جنگ تحمیلی 12 روزه به صورت خاص و جزیی در آن اقدامات موثری انجام داد؛ منطقه غرب جنوب غرب آسیا بود؛ جایی که همسایگان ایران، کشورهای حاشیه خلیج فارس، شورای همکاری خلیج فارس، کشورهای قفقاز جنوبی و شرق مدیترانه در اقدامی کم سابقه کنار ایستادند و بسیاری از دولت ها و سازمان های منطقه ای حمله به ایران را محکوم کردند. به منظور ارزیابی سیاست های منطقه ای دستگاه دیپلماسی، در دو مقطع پیش از آغاز جنگ تحمیلی اسراییل و پس از آن با صباح زنگنه نماینده سابق ایران نزد سازمان همکاری اسلامی و تحلیلگر مسائل منطقه به گفت وگو پرداختیم.

نماینده سابق ایران در سازمان همکاری اسلامی در تحلیل عملکرد وزارت امور خارجه پیش از تجاوز نظامی به ایران در ارتباط با منطقه گفت: اقدامات و عملکرد وزارت امور خارجه را باید در چارچوب ابزارهایی که در اختیار دارد مانند گفت وگو، رفت وآمد و دیپلماسی ارزیابی کرد. واقعیت آن است که وزارت خارجه ابزارهای دیگری در اختیار ندارد تا عملکرد ملموس تری از خود نشان دهد.

زنگنه با اشاره به اینکه در حوزه روابط با همسایگان، اقدامات پیگیرانه و نسبتاً مثبتی از سوی وزارت امور خارجه انجام شده است، گفت: وقتی کشوری مورد تعرض یک نیروی قدار با حمایت قدرت بزرگی مانند آمریکا قرار می گیرد، طبعاً باید زمینه ها و مقدماتی برای جلب همراهی و همدلی کشورهای همسایه فراهم کند و همچنین ضروری است که وزارت خارجه مانع از آن شود که کشورهای منطقه به ابزاری در خدمت عملیات دشمنانی مانند اسراییل و آمریکا تبدیل شوند. در این زمینه، وزارت خارجه نقش خود را ایفا کرده و در بسیاری از کشورهای همسایه و حتی فراتر از آن توانسته فضایی ایجاد کند که اسراییل از همراهی این کشورها محروم بماند.

وی گفت: در ارزیابی میزان همراهی کشورها با ایران نیازمند محاسبه ای دقیق تر هستیم و برخی از نتایج این تلاش ها ممکن است در زمان حال خود را نشان ندهد، اما با گذشت زمان قابل سنجش خواهد بود.

تحلیلگر مسائل منطقه در ارزیابی برنامه ها و اولویت های دستگاه دیپلماسی برای دوران پساجنگ به منظور ارتقا و تثبیت سیاست منطقه ای هم گفت: این دستگاه باید همواره، هوشیاری خود را حفظ کند. زیرا دشمنی که با آن مواجه هستیم، دارای ویژگی اقدامات ضدبشری و برخوردار از حمایت قدرت های بزرگ است. بنابراین، باید این مهم را که منافع رژیم اسراییل بر منافع ملی آمریکا غلبه یافته است؛ برای کشورهای منطقه روشن سازد.

زنگنه با اشاره به اینکه باید از طریق مذاکرات غیرمستقیم این پیام به آمریکا تفهیم شود، گفت: آمریکا باید بداند که در فضای مذاکراتی باید درپی منافع و امنیت خود باشد، نه آنکه صرفاً از منافع اسراییل حمایت کند. چرا که چنین حمایت هایی، هم اعتبار و هم جایگاه آمریکا را در منطقه و جهان مخدوش کرده است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر وزارت امور خارجه باید بتواند در فضا و سازمان های بین المللی، در میان همسایگان و سایر کشورهای غربی، اهمیت داشتن روابط سالم با ایران را تبیین و جایگاه ایران را در معادلات منطقه ای و بین المللی تبیین کند. این نهاد همچنین می تواند ضمن دعوت منطقه به همگرایی و دفاع از اصول بنیادین حق حاکمیت، از منافع ملی و امکانات کشور حفاظت کند.

نماینده سابق ایران در سازمان همکاری اسلامی با تاکید بر اینکه مظلومیتی که ایران در جریان جنگ متحمل شده، باید برای جهان تبیین شود، توضیح داد: وزارت امور خارجه باید مفهوم سازی و تبیین مفاهیمی چون حق تعیین سرنوشت، حاکمیت ملی و حفاظت از مراکز فعالیت مسالمت آمیز هسته ای را به خوبی توضیح داده و ضرورت محاکمه خطاکاران بین المللی و منطقه ای که قوانین بین المللی را نقض کرده اند، مطرح کند.

زنگنه ادامه داد: این فضای گسترده باید به گونه ای باشد که کشورهای مختلف بتوانند از عملکرد یک رژیم متجاوز و نژادگرا مانند اسراییل عبرت بگیرند؛ رژیمی که نه تنها اصول بین المللی را زیر پا می گذارد، بلکه به کشورهای همسایه فلسطین اشغالی نیز تعدی کرده است. این احتمال وجود دارد که تجاوزات این رژیم به دیگر کشورهای منطقه نیز گسترش یابد. بنابراین، شرایط باید به گونه ای پیش برود که سایر کشورها به همکاری و همراهی با ایران متمایل شوند.

وی تصریح کرد: عملکرد اسراییل باید به گونه ای برای کشورهای منطقه روشن شود که این رژیم، توسعه طلب، نژادگرا و جنایت کار است و تکرار این جنایت ها در سایر کشورها نیز محتمل است. زیرا این ویژگی، خاصیت ذاتی این رژیم است که با حمایت بی دریغ آمریکا همراه است.

دیپلمات پیشین ایران درباره اینکه آیا کشورهای منطقه پس از جنگ درپی استفاده از امکانات خود برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا برآمده اند و نشانه ای در این زمینه وجود دارد، هم توضیح داد: اغلب کشورهای منطقه در حال حاضر متوجه این موضوع شده و از ظرفیت های خود برای فشار به آمریکا استفاده کرده و می کنند، چون ممکن است اقدامات رژیم صهیونیستی منطقه را دچار التهابات و ناامنی بیشتر کند. آن ها این واقعیت ها را الان لمس کرده اند و در ملاقات ها و مذاکرات خود با مقامات آمریکا سعی می کنند این مفاهیم را انتقال دهند و خطر توسعه آتش جنایت های اسراییل را مطرح کرده و می کنند.