حسین ذوالفقاری صبح امروز در نشست خبری با اصحاب رسانه، با بیان اینکه یکی از چهار مسئله مهم براساس نظر سازمان های بین المللی، مواد مخدر است، گفت: گردش مالی سالیانه قاچاق مواد مخدر در دنیا قریب به 500 میلیارد دلار است.

به گزارش ایسنا، علی رغم تلاشهای صورت گرفته برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر، طی تاریخ همچنان موضوع قاچاق مواد مخدر به اشکال مختلف وجود دارد.

وی تصریح کرد: تنوع در تولید مواد صنعتی و روانگردان ها به گونه ای است که سیستم های آزمایشگاهی از تشخیص انواع روانگردان های تولیدشده عقب هستند که برای اینکه در قانون ممنوعیت آن را اعلام کنند، گاهی ممکن است یک روانگردان چند سال در دنیا مورد استفاده قرار گیرد اما هنوز شناخته نشده باشد. اکنون 700 نوع روانگردان وجود دارد.

بنابر اظهارات وی، تفاوت قیمت مواد مخدر در مبداء تولید تا مقصد گاهی به حدود 30 تا 40 برابر می رسد که همین از مسائلی است که در قاچاق مواد مخدر نقش دارد.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه با اشاره به وضعیت مواد مخدر در جهان گفت: طبق برآوردهای unodc حدود 300 میلیون نفر در جهان، معتاد به انواع مواد مخدر هستند. براساس گزارشات واصله، حدود 80 درصد مصرف مواد مخدر در دنیا از نوع روانگردان ها و حدود 20 درصد از نوع مواد مخدرهای سنتی است.

ذوالفقاری با اشاره به وضعیت مواد مخدر در ایران نیز با بیان اینکه ایران جزو هفت کشور دارای مجوز از کنوانسیون های بین المللی- پروتکل 1953 اجازه کشت مواد مخدر مجاز در دنیا را داشته است، در توضیح بیشتر تصریح کرد: قبل از انقلاب کشت انجام گرفت و برای مصارف دارویی و حتی برای مصرف داروی دیگر کشورها نیز از این طریق صادرات انجام گرفت اما بعد از انقلاب، ایران به صورت داوطلبانه براساس مصوبه شورای انقلاب موضوع کشت خشخاش ممنوع اعلام شد. اما یک استثناء قائل شده که براساس ماده 41 قانون، در صورتی که وزارت بهداشت برای امور درمانی و صنعتی اعلام نیاز کند، براساس پروتکل های جهانی این موضوع متصور است.

وی ادامه داد: ایران در کنار کشورهای شرقی طی چند دهه اخیر هزینه های زیادی در کنترل مرزها و ... پرداخت کرده است و 4000 شهید در راه مبارزه با مواد مخدر تقدیم کرده ایم. در حقیقت ایران این هزینه ها را برای سلامت کشورهای دیگر پرداخته است.

ذوالفقاری با اشاره به وضعیت اعتیاد در ایران گفت: براساس شیوع شناسی انجام شده در سال 94، 2 میلیون و 800 هزار نفر در کشور معتاد شناخته شدند و یک میلیون و 600 هزار نفر نیز براساس مدل تحقیقی، مصرف تفننی را گزارش کردند، البته براساس تحقیق سال 1401ـ1402، افزایش نسبی در این زمینه داشتیم.

وی در ادامه با اشاره به قانون درمان اجباری و اختیاری ماده 15 و 16 تصریح کرد: براین اساس حدود 850 مرکز کاهش آسیب در کشور شکل گرفته است. 1425 مرکز گذری، سرپناه، کانکس، موبایل سنتر و اقامت میان مدت یا کمپ ایجاد شد. اکنون 9557 کلینیک و مرکز برای درمان اختیاری در کشور فعال داریم که حدود 1 میلیون و 700 هزار نفر از معتادان را تحت پوشش خود قرار داده اند. علاوه بر این، در این راستا برای درمان اجباری 93 مرکز با ظرفیت 45 هزار نفر در کشور ایجاد شده است و همچنین در کنار این موضوع، سمن ها در جهت درمان نیز فعالیت دارند.

ذوالفقاری به موضوع تنوع در درمان اعتیاد نیز پرداخت و بیان کرد: اخیرا روش نوینی است که چند ماهی وارد بحث آزمایشی شده است. براساس بررسی های اولیه حدود 80 درصد این روش پاسخگوست و شبیه نانودارو محسوب می شود که افراد با تزریق آن به مدت قابل توجهی، تقاضایی که از نظر روانی و مغزی برای مواد مخدر رخ می دهد را مانع درخواست شان می شود و اساسا فرد معتاد تمایلی برای مواد مخدر ندارد.

ذوالفقاری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اقدامات و همکاری دستگاه ها در حوزه پیشگیری پرداخت و افزود: با همه تلاش های صورت گرفته امروز ایران در سازمان بین المللی هم در مبارزه و هم در درمان و کاهش آسیب کشور پیشرو است. در عین حال که کشور پیشرو و نسبتا موفق هستیم اما مشکلات و چالش هایی هم داریم. هزینه های مبارزه با مواد مخدر، درمان، نگهداری زندانی ها در کشور کم نیست. در مقطعی بیش از 50 حتی تا 60 درصد زندانیان کشور به طور مستقیم مرتبط با مواد مخدر بودند و یا به جرائم مرتبط با آن مربوط بودند. اکنون درصد بالایی از زندانیان کشور، مربوط به این حوزه هستند.

وی ادامه داد: مشکل دیگری که اکنون وجود دارد، تامین نیازهای دارویی کشور است و عمده مواد مخدر موردنیاز شرکت های داروسازی کشور طی چند دهه گذشته از محل کشفیات مواد مخدر و بخشی هم از طریق واردات انجام شده است، یک تغییر رویکردی هم در کشورهای تولیدکننده همسایه اتفاق افتاده که براساس کشفیات پلیس مبارزه با مواد مخدر فراجا، در سال گذشته کشفیات مخدرهای روانگردان از جمله شیشه و هرویین به شدت افزایش یافته و از سوی دیگر کشفیات تریاک به شدت کاهش یافته است حال آنکه عمده منبع تأمین مواد مخدر دارویی کشور از محل کشفیات تریاک بوده است.

وی همچنین گفت: خلوص مواد کمتر شده است. نوع مواد مخدری که بسیاری از معتادان مصرف می کنند، مخدرهایی هستند که به مواد مضر مثل سرب آلوده اند. طبق گزارشات رسمی، طی 8 سال گذشته میزان خلوص مواد مخدر مکشوفه از 26 درصد به 11 درصد کاهش یافته است.

وی گفت: امروز در آستانه ای هستیم که باید در کشور تصمیم گیری شود. وزارت بهداشت و درمان رسماً اعلام کرده که باید برای تأمین مواد مخدر موردنیاز شرکت های دارویی اتخاذ تصمیم شود و مسئله سلامت جامعه مورد توجه باید باشد.

وی در ادامه با اشاره به مدیریت مصرف گفت: طبق قانون برنامه هفتم باید سالانه یک درصد درمان افزایش یابد و در پایان برنامه پنجم درصد به درمان قطعی برسند. متاسفانه در برخی موارد نگاه اقتصادی بر نگاه درمان غلبه پیدا کرده است. البته در برخی جاها توجه شده و در برخی موارد بی توجهی شده است. البته در یکی از استان ها گزارشی دریافت کردیم که یکی از مراکز درمانی تا 17 درصد موفقیت در درمان داشته است.

وی با اشاره به مفهوم "مدیریت مصرف"، اظهار کرد: در جلسات کارشناسی اخیر، با توجه به رویکردهای موجود، موضوع در دست گرفتن عرضه و تقاضا با هدف کاهش هزینه های کشور و کاهش آسیب و همچنین حرکت به سمت درمان مورد توجه قرار گرفت. این نگاه در نهایت در جلسه ای که با حضور رییس جمهور برگزار شد و مسئله مدیریت مصرف با هدف کاهش آسیب و درمان و حرکت از مصرف مواد پرخطر به سمت کم خطر نیز مورد اجماع قرار گرفت.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: ماده 16 قانون مبارزه با مواد مخدر برای ساماندهی معتادان متجاهر و بی سرپناه طراحی شده است. در این مراکز علاوه بر نگهداری اولیه، غربالگری، سم زدایی، درمان، مشاوره های، مهارت آموزی انجام می شود. باید کار را در مراکز ماده 16 تکمیل کرد و رفت و برگشت های معیوب را رفع کنیم.

ذوالفقاری تصریح کرد: در این زمینه بحث و بررسی و تلاش شد که زمینه ماندگاری افراد را با ایجاد ساز و کار و گسترش اشتغال افراد فراهم کنیم. بر اساس مطالعات شیوع شناسی، بیش از یک میلیون و 500 هزار نفر تحت پوشش قرار ندارند و به مراکز درمانی مراجعه نکردند و افراد مصرف کننده تفننی را به آنها اضافه کنیم می بینیم که بازار وسوسه انگیز برای قاچاقچیان مواد مخدر ایجاد کرده که چرخه عرضه و تقاضا تدوام دارد.

وی در ادامه به موضوع اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر اشاره کرد و گفت: قوانین خوبی در کشور داریم اما برخی از این قوانین بعد از گذر زمان باید مورد ارزیابی قرار گیرند و در صورت نیاز بازنگری شود. وحدت نظر خوبی در این حوزه اتفاق افتاده و برخی از بخشهایی که بازدارندگی نداشته مورد بازنگری قرار گرفته و امید است این موضوع در مجلس به سرعت مورد توجه قرار گیرد. بخشی از این قوانین در ارتباط با موضوع مجازاتها و بخشی در مورد مسئله شدت مجازاتهاست.

ذوالفقاری خاطرنشان کرد: براساس سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری و قانون برنامه هفتم و قوانین مصوب در این مسیر با رویکردهای افق گشای رییس جمهور و همچنین بهره گیری از تجارب در حوزه درمان آخرین جمع بندی این بوده که مدیریت مصرف، تنوع درمان با هدف کاهش آسیب با ساختارهای مناسب و فرایند کامل انجام کار در کشور مورد توجه قرار گیرد