نیوشا طبیبی ‏گیلانی، روزنامه نگار، در یادداشتی در روزنامه هم میهن نوشت: از مواهب روزهای بعد از جنگ، افزایش غیرقابل باور تحلیلگران و کارشناسان امور سیاسی و تاریخی و آینده پژوهی است. عرض می کنم این موهبت است، چون دسترسی گسترده ای به انبوه نظرات برای مخاطبان ایجاد شده، اکنون طیف بسیار بزرگی از افرادی که دارای عقاید گوناگون هستند، فرصت اظهارنظر خود را دارند. تعدد رسانه ها و فرصتی که در اختیار این کارشناسان از سایه به درآمده قرار می دهند هم از شگفتی های این دوران است. تشخیص سره از ناسره و دروغ از حقیقت البته نیاز به کمی شکاکیّت دارد. اینکه حرف های این افراد را به هیچ وجه نباید به عنوان منبع و مرجع پذیرفت و قبول کرد.

شگرد آنها معمولاً این است که حرف خود را مسجل به سندی می کنند که اساساً در دسترس نیست. مثلاً از رؤسای جمهور و وزرای امور خارجه آمریکا به طور روزانه هزاران گفته با استناد به کتاب خاطرات شان نقل می شود. کتاب هایی که بسیاری از آنها اصلاً وجود ندارند یا اگر هم وجود دارند، حاوی چنین گفته ای نیستند. جسارت ادعا و استناد این کارشناسان بیشتر از آنجا نشأت می گیرد که حیای ذاتی ایرانی اجازه نمی دهد که در لحظه از او بپرسیم که حضرت کارشناس، سندت دقیقاً چیست و کجای خاطرات یا گفته های آن فرد در این موضوع سخن گفته شده است؟ کدام کتاب را خوانده ای؟ اصل اش را خوانده ای یا ترجمه شده آن را؟ سند تو کجا چاپ و منتشر شده؟ .

این کارشناسان یاد گرفته اند برای آنکه سلبریتی بشوند، باید دست به خواب قالی بکشند، حرف هایی بزنند که مردم خوش شان بیاید، ولو این حرف ها حقیقتی در بر نداشته باشند. از اینجاست که فلان جامعه شناس میان مایه با ریخت قهرمان بدن سازی نظراتی عجیب درباره تاریخ ایران بیان می کند و کسی هم از او نمی پرسد که جناب جامعه شناسی خوانده، آقای دکتر، سندت درباره این ادعای تاریخی که داری، کجاست؟ او بابت این اطلاعات غلط البته فالوئر و شهرت و - کسی چه می داند - احتمالاً پول هم به دست می آورد.

این ها نظایر همان پدیده ضدفرهنگی مسترتیستر هستند منتها در حوزه به ظاهر فرهنگی، با شمایل ها و حرف هایی که شنونده را راضی و خوشحال کند یا مخالف خوانی هایی که همه از صبح تا شام در کوچه، خیابان و تاکسی می گوییم و می شنویم، اما شنیدنش از زبان جامعه شناسی با بدن ورزیده، سینه ستبر و ادعاهایی بزرگ، لابد اعتبار دیگری دارد!

بند دوم یادداشتم، هم به بالایی ارتباط دارد و هم ندارد. یکی، دو روز پیش خبری خواندم که از شدت شرم عرق بر پیشانی ام نشست. یک تحلیلگر اقتصادی - در این عناوین همیشه شک کنید - نشسته بود و تعداد نان و میزان آبی که مهمانان افغانستانی در مدت اقامت شان در ایران می خورند را به دست آورده بود. خبر در کانال تلگرامی همین روزنامه خودمان هم میهن گرامی درج شده بود.

احتمالاً تحلیلگر اقتصادی مان براساس آمارهای وزارت کشور و تعداد نان هایی که احتمالاً یک انسان در مملکت ایران به طور روزانه می خورد و میزان آبی که مصرف می کند، ضرب و تقسیمی انجام داده بود و نتایج اش را این چنین منتشر کرده بود. اولاً این ضرب و تقسیم دانش تحلیلگری اقتصاد لازم ندارد، یکی، دو جست وجوی اینترنتی هر کودک دبستانی را هم به همین ارقام می رساند.

درست است که ما، هم به دلایل امنیتی، هم به دلیل مضایق اقتصادی دیگر توانایی پذیرایی از مهاجران بیشتر به ویژه آنها که فاقد اقامت قانونی هستند را نداریم، اما آیا نسبت دادن تمام گرفتاری های امنیتی و مضایق اقتصادی به مهاجران، کاری اخلاقی است؟ منصفان و آنها که فهمی از میهن، آینده، منطقه، هم زیستی و همسایگی دارند، از نقش برادران و خواهران افغانستانی مان در توسعه کشور بعد از سال های جنگ با عراق و آغاز سازندگی در کشور سخن گفته اند. ما هم میهنان تاریخی خود را به وقت سختی و گرفتاری پناه دادیم و آنها بسیار بیش از آنکه برای ما دردسر ایجاد کنند، در ساختن کشور به ما کمک کردند.

کدام سنت و کدام شیوه ایرانی است که نان سر سفره آنها را بشماریم و بعد، نشانی غلط بدهیم و نفرت پراکنی کنیم؟ آنها از دسترنج خود نان خوردند، کسی به آنها نان و آب مجانی نداده بود. افغانستانی ها مغرورتر و باشخصیت تر از این هستند که نان شان را گدایی کنند. هدررفت آب در سیستم کشاورزی ما هزاران برابر بیش از آبی است که مهاجران افغانستانی برای رفع حوائج انسانی خود مصرف می کنند.

چه بر ما رفته که سنت نامش مپرسید و نانش دهید ، مبدل به شمارش نان های سر سفره مهمانان و اندازه کردن آب نوشیدنی شان شده است؟ از قوت گرفتن فاشیسم و بیگانه ستیزی گمراهانه باید سخت بپرهیزیم.