فرارو- سرگیی لاوروف وزیر خارجه روسیه در اظهاراتی با یادآوری پیش زمینه تاریخی در اروپا که منجر به پدید آمدن رایش سوم (آدولف هیتلر) در آلمان شد، تاکید کرده است که رهبران کنونی آلمان و سایر کشورهای اروپایی در حال تبدیل شدن به رایش چهارم هستند و مسیر کنونی آنها جهان را به جنگ سوم خواهد کشاند. این اظهارات در شرایطی مطرح می شود که در سوی دیگر منطقه، ایران نیز در دوران آتش بس و در آستانه فعال سازی مکانیسم ماشه قرار دارد.

به گزارش فرارو، پیچیدگی های سیاست خارجی ایران در حوزه مذاکرات با ایالات متحده، تروییکای اروپا و احتمال درگیری نظامی مجدد با اسراییل در بستر مناقشات روسیه و اروپا و آمریکا و مسئله بحث برانگیز جنگ جهانی سوم موضوعیست که با پرسشهایی همراه است.

آیا فرضیه وقوع جنگ جهانی سوم امکان وقوع دارد؟ ایا وقوع چنین جنگی روی وضعیت ایران و مذاکرات پیش رو موثر است؟ فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین و تحلیل گر روابط بین الملل، در گفت وگو با فرارو به این پرسش ها پاسخ داده است:

فریدون مجلسی با تأکید بر این که روسیه بیش از آن که به دفاع از دیگران بیاندیشد، به فکر منافع ملی خویش است به فرارو گفت: آن چه لاوروف مطرح کرده را بیشتر در قالب یک هشدار میبینم. برخی تصور می کنند اگر جنگ جهانی بزرگی دربگیرد، روسیه از ایران دفاع خواهد کرد و به عنوان قدرت اتمی بزرگ در جهان عمل می کند اما از دید من روسیه بیشتر به فکر منافع خود خواهد بود. پوتین، پیش از این نیز تهدیدهایی درباره بمب اتمی مطرح کرده بود. پوتین حتی به وسعت کشور خود بالیده و وانمود کرده بود که گویی برای او حتی مهم نیست بخشی از شهرهای روسیه وسیع نابود شود.اما نمی توان این موضوع را انکار کرد که اگر روسیه بخواهد از بمب اتمی استفاده کند، با بمب اتمی طرف مقابل مواجه خواهد شد. از دید من جنگ بر سر اوکراین است و به سرزمین های روس نشین اوکراین مرتبط می شود. جنگ اوکراین طی سالهای اخیر برای اروپا نیز هزینه ساز و تورم زا بوده است . اما بعید می دانم اکنون جنگ بزرگی در راه باشد، چرا که اکنون شرایط مثل دوران جنگ های جهانی نیست.

وی افزود: کارزار نظامی اوکراین اساساً مرتبط با سرزمین های روس نشین در شرق این کشور است و جنگی تمام عیار میان بلوک های جهانی دور از ذهن است. فراموش نکنیم فرانسه در زمان جنگ جهانی دوم برای حفظ آثار تاریخی خود تسلیم شد. اکنون نیز تمایلی به جنگ ندارد. اما فقط فرانسه نیست که چنین دیدگاهی دارد، بسیاری دیگر از کشورها نیز همین دیدگاه را دارند و تمایلی به هزینه بی حد و حصر برای جنگ دیگران ندارند. آن ها نگرانی هایی بابت قدرت روسیه دارند اما نه تا آن اندازه که میلی به جنگ داشته باشند. اغلب کشورهای اروپایی، با وجود نگرانی نسبت به قدرت فزاینده روسیه، حاضر نیستند بهای سیاسی، اقتصادی و نظامی چنین درگیری بزرگی را بپردازند.

از دید این دیپلمات پیشین، مهم ترین نکته برای ایران، حفظ بی طرفی هوشمندانه و تمرکز بر منافع ملی است. او در این باره گفت: ایران باید از منافع ملی خود محافظت کند. ما پیش تر در برخی بحران ها، مانند جنگ روسیه و اوکراین، هزینه هایی متحمل شده ایم که هیچ نفع راهبردی برای کشور نداشت. اکنون نیز باید با هشیاری عمل کنیم و اجازه ندهیم وارد بازی قدرت هایی شویم که اهداف خود را دنبال می کنند، نه منافع ملت ما را. اکنون تمرکز ما باید روی مسئله توسعه دیپلماسی و تنش زدایی هرچه سریعتر با ایالات متحده و اتحادیه اروپا در راستای پیشگیری از فعال سازی مکانیسم ماشه باشد. اگر فرض را بر درگیری روسیه با کشورهای منطقه و امریکا بگذاریم و با توجه به حضور پایگاه های نظامی آمریکا در منطقه، از جمله در ژاپن، کره جنوبی و حتی اروپا، احتمال درگیری های ناخواسته و کشیده شدن تنش ها به شرق آسیا نیز وجود دارد. در این میان، رفتار چین متفاوت است؛ چینی ها به شکل سنتی از مشارکت در درگیری های مستقیم نظامی پرهیز می کنند مگر این که مستقیماً مورد تهدید قرار گیرند. اما روسیه چنین ملاحظه ای ندارد و بیشتر به دنبال نمایش قدرت در سطح جهانی است.

مجلسی در جمع بندی تحلیل خود بر این نکته تأکید کرد: مسائل مربوط به درگیری های جهانی، اولویت ایران نیست و ما باید با پرهیز از بازی در زمین قدرت های بزرگ، منافع ملت ایران را در اولویت نخست قرار دهیم .

او همچنین با انتقاد از برخی جریان های تندرو در داخل کشور که گاه به تهدیدهای آخرالزمانی یا ادبیات حماسی جنگ علاقه مندند، هشدار داد: این گرایش ها به شدت خطرناک است و تجربه های پیشین نیز نشان داده که چنین نگاه هایی نه تنها به سود کشور نیست، بلکه امنیت و اقتصاد ملی را در معرض تهدید قرار می دهد. در فضای ناپایدار بین المللی امروز، با تنش هایی که از شرق اروپا تا شرق آسیا در جریان است، سیاست خارجی ایران نیازمند تعقل، شفافیت راهبردی و پرهیز از هرگونه احساس گرایی یا وابستگی ایدئولوژیک است. اظهارات چهره هایی چون لاوروف، بیش از آن که بازتاب دهنده یک واقعیت قریب الوقوع باشند، بخشی از ابزارهای بازی ژئوپلیتیک اند. ایران باید آگاهانه میان منافع کوتاه مدت برخی بازیگران جهانی و منافع پایدار ملت خود تمایز قائل شود.