محمدجواد روح روزنامه نگار طی یادداشتی در روزنامه هم میهن نوشت: لایحه ای با دوفوریت به مجلس رفت. اعتراض ها بلند شد. دولت شنید و فهمید چه کرده است. مجلس نشنید و دوفوریت را تصویب کرد. دولت لایحه را پس گرفت. فریاد تریبون های تندرو مخالف دولت بلند شد و حتی از مجلس خواستند لایحه را برنگرداند. این، خلاصه و چکیده ماجرایی بود که هفته گذشته بر فضای سیاسی و رسانه ای ایران سایه انداخت و ظاهراً تمام شد.

اما این، فقط ظاهر ماجراست. به قول شاعر، صورتی در زیر دارد هر چه در بالاستی. رخداد لایحه صیانت2 هم، صرفاً نوک کوه یخی بود بر روی آب. صورت و سیرت زیرین آن است که مهمتر است و تأمل برانگیزتر. لایحه ای که مدعی مواجهه با خلاف واقع بود، در مقام بیان واقع عمل کرد؛ بیان واقعیت تلخ حکمرانی در ایران امروز. بیایید واقعیت عیان شده را، صورت زیرین لایحه را، ببینیم.

یک لحظه تصور کنید شما یکی از اعاظم مملکتید که در میانه جنگی نابرابر برای جلسه ای در عالی ترین سطح امنیتی به جایی رفته اید و نشسته اید و دارید حساس ترین تصمیمات را برای مواجهه با دشمن غدار و نابکار می گیرید که ناگهان، محل جلسه هدف حمله قرار می گیرد. خوشبختانه جان به سلامت می برید و از زیر آوار بیرون می آیید. نخستین پرسشی که برای تان پیش می آید، چیست؟ جز این است که چگونه محل جلسه ای چنین حساس و سطح بالا لو رفت؟

از خود نمی پرسید که این چه نفوذی است که تا اینجا پیش آمده است؟ چه اولویتی را در چنین وضعیتی لحاظ می کنید؟ جز آنکه باید اصلاحی جدی را در پیش بگیرید و ساختاری را که چنین بستری برای نفوذ فراهم آورده، پالایش کنید و بازسازید؟ اما نه. شما این کار را نمی کنید. چرا؟ چون دشوار است. چون الزاماتی دارد و تصمیماتی می خواهد که پرهزینه است. چون می دانید مارهایی که در آستین پرورده اند، اکنون اژدهایانی شده اند که راه پس و پیش بر شما بسته اند.

پس چه می کنید؟ صورت مسئله را پاک می کنید و یا نه، ساده سازی می کنید. مثل همیشه، دشمن اصلی را کنار می گذارید و سراغ دشمنان فرعی و فرضی می روید. مسئله نفوذ را به چند کانال تلگرامی و تلویزیون های ماهواره ای فرو می کاهید. می بینید که عده ای از به اصطلاح نخبگان هم در این مسیر همراه شده اند و بیانیه نوشته اند و بسترسازی کرده اند. پس، فکر می کنید این اقدام تان حمایت دیگران را هم دارد. چه می کنید؟

لایحه ای که دو سال قبل به دولت سابق رفته بوده را از بایگانی درمی آورید، امضاء می کنید. مهر دوفوریت بر آن می زنید و به مجلس می فرستید. هدف تان چیست؟ در بهترین حالت، اینکه راه روایت های دروغ دشمن را ببندید و امنیت روانی جامعه را تامین کنید. این، البته سناریوی خوش بینانه است. اینکه شما خواسته اید نشان دهید دارید کاری می کنید و راه روایت دشمن را می خواهید ببندید. آن هم نه از طریق گشودن فضا برای طرح صداهای مختلف و تجمیع همه جریان ها و نیروهای ملی.

نه. از طریق بستن و مجازات و تهدید. از همان تنها راهی که بلد هستید. این، یک سیاست غریزی است. همچون پرنده ای که در قفس افتاده و خود را به در و دیوار آن می کوبد. راه حل نیست. صرفاً واکنشی غریزی است. مدتی خود را می کوبد تا خسته شود و بالاخره، بپذیرد. اما باز، همین واکنش غریزی، حالت خوش بینانه است.

حالت بدبینانه کدام است؟ اینکه همین واکنش شما را هم نفوذی ها تهیه و تدارک دیده باشند. همان هایی که از بروز و ظهور اتحاد ملی در روزهای جنگ وحشت دارند. دل بسته بودند به اکثریت ناراضی. برای سرنگونی، چشم داشتند به مردمان که بریزند به خیابان. همان حرفی که مدتی قبل مسعود پزشکیان زد. هدف و خواست دشمن اما برآورده نشد.

اکثریت قریب به اتفاق نیروهای سیاسی و فکری جامعه پای میهن ایستادند. همه اعتراضات، تقابل ها و تضادهای خود را کنار گذاشتند و به میدان آمدند؛ چنان که مقام رهبری گفت. این همراهی بهنگام ملت و حکومت در دفاع از میهن، اما خواست نفوذی ها نیست. آن ها این همه سال کار کرده اند و عرق ریخته اند تا میان ایران و ایرانیان شکاف اندازند. به هر لباس درآمده اند.

خالص سازی را تئوریزه و اجرا کرده اند تا در لحظه نهایی، ایران تنها بماند. نه فقط از بیرون و در سطح بین الملل که دچار تنهایی استراتژیک است و هیچ متحد و همراه جدی ندارد. نفوذی ماموریت دارد و در بسیاری موارد مصونیت دارد تا از درون هم، ایران را تنها کند. ایرانی که ایرانیان آن را نخواهند. همچون زمان حضور بیگانگان در پایان عمر ساسانیان.

تعارض و درگیری و ستیز درونی چنان بالا گرفت که راه فتح بر اعراب گشوده بود. نیروی مسلح تنها مانده بود در میدان. ستیز اصلی در قصر بود و در ایالات که پیشاپیش به نفع فاتحان رقم خورده بود. همچون ایران تنهای پایان صفوی؛ چنان فرسوده بود که برای افتادنش تلنگر محمود افغانی کفایت می کرد. همچون ایران تنهای شهریور 1320 که سربازان گرسنه و بی لباس به جای مرز در شهر می گشتند و اگر نبود بزرگمردی چون محمدعلی فروغی، ایرانی نمی ماند. همانطور که عثمانی در جنگ جهانگیر اول تکه پاره شد، ایران هم پس از جنگ جهانگیر دوم نمی ماند.

نفوذی ها ایران تنها را می خواهند. ایرانی که ایرانیان آن را از آن خود ندانند و زیر چکمه بیگانه سپارند. در جنگ 12روزه این نقشه نفوذی ها بر آب شد. ایرانیان ایستادند برای ایران. چه آن سیاستمداری که در زندان بود، چه آن دادخواه مقتولان زنجیره ای که باز داد خواست، چه آن دخترکان بی حجاب و کم حجابی که انبوه پیامک ها را در گوشی هایشان داشتند، چه آن روزنامه نگاران و نویسندگان و طراحانی که هر روز با تماسی و احضار و شکایتی مواجه بودند. همه ایستادند برای ایران.

نفوذی اما از نقشه خود پا پس نمی کشد. برخی داد و فریاد می کنند. میهن را آغل می نامند. خود را مامور خدا می خوانند. طرح می دهند و لای چرخ سربازان میدان دیپلماسی چوب می اندازند. و فراتر از اینها، لایحه ای گردوخاک گرفته را از بایگانی درمی آورند و روی میز رییس جمهور می گذارند برای امضاء. دولت و نهاد ریاست جمهوری هم که چنان از بزرگان خالی است و جوادهای جهان شناس جای خود را به جعفرهای زبان باز داده اند که بی آنکه بدانند چه چیز در لایحه هست، آن را تأیید می کنند و لابد یکدیگر را تحسین هم می کنند.

چنین است که چنان لایحه ای از 9 لایه دولت و نهاد ریاست جمهوری می گذرد و راهی مجلس می شود؛ چنان که پسر پزشکیان نوشت. چنین است که نفوذی موفق می شود. عموم نخبگان و رسانه ها و همراهان دولت - این ریسمان ضعیف پیوند با حکومت- را برابر آن قرار می دهد و شکافی پرناشدنی میان شان می اندازد. توقف و استرداد لایحه، این بار کار نفوذی ها را ناتمام گذاشت.

اما نفوذی ها مشغول کارند. با آرامش. در مصونیت تمام. با بودجه و امکانات. تندروها هم آب به آسیاب شان می ریزند (اگر نگوییم همکارند). اما بدتر از تندروها، بوروکراسی استعلام زده و پرهزینه و بی فایده ای است که جرأت فکر کردن ندارد؛ چه برسد به مخالفت و در برابر سیلاب نفوذ ایستادن.

نمی دانم آنچه در جریان این لایحه رخ داد، ناشی از سیاست غریزی و ساده سازی مسئله پیچیده نفوذ از سوی بزرگان و سران قوا بود که به جای وفاق برای ایران، به وفاق برابر ایرانیان روی آوردند یا آنکه دستپخت نفوذی ها و خروجی دولت بی کیفیت را توشیح کردند. هرکدام باشد، نتیجه فرق نمی کند. خروجی سیاست غریزی و نقشه نفوذی یکی است. شکافی که با جنگ کمی رفو شده بود، بدتر از قبل بازمی گردد.

ایران گامی دیگر به سوی تنها شدن از درون برمی دارد. پزشکیان به سهم خود، کوشید از بیراهه برگردد. دیگران هم با او همراه می شوند یا دور می ایستند و به او می خندند؟ شاید شاد باشند که سنگ روی یخ شد. اما این، فقط نوک کوه یخ است. اگر صورت زیرین را ببینید و بیاندیشید؛ دیگر نمی خندید…