با توجه به گمانه زنی ها در مورد اخذ تصمیم ایران برای خروج از NPT پس از تمایل آژانس به سمت ایالت متحده و محکوم نکردن حمله اسراییل و آمریکا به ایران، مساله اجماع جهانی علیه ایران مورد پرسش قرار گرفته است.

روزنامه فرهیختگان در این مورد نوشت:

تجاوز آمریکا و رژیم صهیونیستی به ایران و به ویژه به تأسیسات هسته ای آن در اول تیرماه 1404، در شرایطی صورت گرفت که این کشور در حال اجرای تعهدات خود نسبت به معاهده ان پی تی بود. در این شرایط ان پی تی نتوانست از حق غنی سازی و هدف قرار نگرفتن تأسیسات و دانشمندان هسته ای ایران به عنوان یکی از اعضای خود در مقابل رژیم صهیونیستی و ایالات متحده به عنوان دارندگان سلاح هسته ای محافظت کند.

درعین حال آژانس انرژی اتمی به عنوان بازوی نظارتی معاهده ان پی تی نه تنها این حملات را محکوم نکرد بلکه به گفته مسعود پزشکیان، رییس جمهور ایران، این نهاد، اقدام به انتقال اطلاعات از ایران به کشورهای متخاصم کرده است.

همچنین این نهاد با ارائه گزارش های نادرست زمینه ساز صدور قطعنامه در شورای حکام علیه ایران و زمینه سازی بین المللی و حقوقی حمله رژیم صهیونی و آمریکا علیه ایران شد. در واقع متعهد بودن به ان پی تی و آژانس به یک تهدید علیه ایران تبدیل شد. از طرفی نیز حضور کشورها در معاهدات بین المللی باید تا زمانی اتفاق بیفتد که منافع ملی آن ها تأمین می شود، با توجه به عدم تحقق منافع کشور و زیان دیدن امنیت ملی، بنابراین خروج از این معاهده امری ضروری است.

با عنایت به لزوم اخذ این تصمیم، بررسی پیامدهای آن نیز ضروری است. یکی از سؤالاتی که پس از مطرح شدن این ایده به ذهن خطور می کند این است که آیا خروج از ان پی تی باعث ایجاد اجماع جهانی علیه ایران می شود یا خیر.

خروج ایران از ان پی تی، در ظاهر یک تصمیم حقوقی است که مطابق ماده 10 این معاهده، در صورت تهدید جدی منافع حیاتی یک کشور عضو، قابل انجام است. با استناد به همین ماده، کشورهایی نظیر کره شمالی نیز از این معاهده خارج شده اند. بنابراین، اصل خروج از منظر حقوق بین الملل نمی تواند مشروعیت ایران را زیر سؤال ببرد؛ مگر آن که این اقدام با برنامه ریزی برای ساخت سلاح هسته ای همراه باشد که خلاف فتوای رسمی رهبری معظم انقلاب و دکترین دفاعی کشور است.

با این حال، باید درنظر داشت که برخی کشورها، به ویژه اعضای دائم شورای امنیت و شرکای ناتو، ممکن است از خروج ایران ازNPT به عنوان بهانه ای برای تقویت تحریم ها خصوصاً اعمال مجدد تحریم های مربوط به فصل هفتم سازمان ملل، افزایش فشارهای دیپلماتیک و تبلیغات منفی در افکار عمومی جهان استفاده کنند. از این رو، تهدید به ایجاد اجماع علیه ایران نه یک واکنش حقوقی و مشروع به خروج از ان پی تی، بلکه بیشتر ابزاری سیاسی است.

نکته مهم آن است که ایران، پیش از این نیز در شرایطی مشابه باوجود عضویت کامل در NPT، در معرض اجماع سازی های یک جانبه و ناعادلانه قرار گرفته است. اعمال تحریم های گسترده اقتصادی و بانکی اوایل دهه نود شمسی و خروج آمریکا از برجام در حالی صورت گرفت که ایران به گواه آژانس، به تمام تعهدات خود پایبند بود. این تجربه تاریخی، خود گواهی است بر اینکه ماندن در معاهده نیز مانع اجماع سازی نمی شود. با این حال با وجود زمینه حقوقی و مشروع برای خروج از ان پی تی و نیز بهره برداری درست و به موقع از پنجره های فرصت ایجادشده در سایه تحولات سال های اخیر در فضای جهان و حرکت به سمت نظم جدید جهانی، بروز تهدیدهایی علیه منافع ملی دو قدرت بین المللی چین و روسیه در مناطق غرب آسیا، قفقاز و آسیای میانه ناشی از تضعیف و انزوای ایران در محیط جدید جهانی مانع همکاری این کشورها در خروج از ان پی تی می شود.

در نهایت این مسائل نشان می دهد که خروج ایران از NPT الزاماً منجر به اجماع جهانی علیه این کشور نمی شود؛ بلکه سبب ایجاد بازدارندگی علیه تهدیدهای سیاسی و نظامی دشمنان و نیز تقویت جایگاه بین المللی کشور به دلیل افزایش وزن سیاسی و امنیتی در مقابل آمریکا و رژیم صهیونیستی خواهد شد.