در سال 2013 فیسبوک اپلیکیشن Onavo را با مبلغی بیش از 100 میلیون دلار خرید. این اپلیکیشن در ظاهر ابزاری برای افزایش امنیت و حفظ حریم خصوصی کاربران بود، اما فیسبوک از خرید آن هدف دیگری را دنبال می کرد.

به گزارش دیجیاتو، چندین سال پس از خرید Onavo، گزارش هایی مبنی بر استفاده ابزاری فیسبوک از این سرویس منتشر شد. طبق گزارش ها، این سرویس VPN تمام ترافیک اینترنت گوشی کاربران را قبل از رسیدن به مقصد اصلی، از سرورهای فیسبوک عبور می داد. بنابراین فیسبوک به داده های کاربران مانند اپ ها و وب سایت های مورد استفاده و حتی زمان استفاده از آن ها دسترسی داشت.

طبق گزارش ها، بیش از 33 میلیون کاربر این اپلیکیشن را روی گوشی خود نصب کرده بودند که نتیجه اش دسترسی فیسبوک به حجم عظیمی از داده های رفتاری کاربران بود. این اطلاعات نقش کلیدی در تصمیم گیری های تجاری مارک زاکربرگ ، مدیرعامل متا، داشت.

طبق گزارشی از BuzzFeed، اطلاعات جمع آوری شده از طریق این اپلیکیشن به فیسبوک نشان داد که کاربران روزانه دو برابر بیشتر از مسنجر فیسبوک، با واتس اپ پیام ردوبدل می کنند. همین موضوع درنهایت باعث شد که فیسبوک تصمیم به خرید واتساپ با قیمت 19 میلیارد دلار در سال 2014 بگیرد.

همچنین در سال 2016 داده های Onavo به فیسبوک نشان داد که اپلیکیشن اسنپ چت رشد چشمگیری را بین کاربران تجربه می کند. اما از آنجایی که ترافیک اسنپ چت رمزگذاری شده بوده، فیسبوک نمی توانست به طور دقیق ببیند کاربران چطور از آن استفاده می کنند.

در همین راستا، پروژه ای محرمانه به نام Project Ghostbusters کلید خورد. هدف این پروژه اجرای حملات مرد میانی یا Man-in-the-Middle برای شکستن رمزنگاری اسنپ چت بود. تنها ظرف یک ماه، مهندسان فیسبوک کیت هایی را طراحی کردند که می توانستند داده های کاربران را قبل از رمزگذاری، رهگیری و جمع آوری کنند.

فیسبوک سپس با استفاده از زیرساخت Onavo، کدهایی اختصاصی برای کلاینت و سرور نوشت. در سمت کاربر، یک کیت حاوی گواهی نامه ریشه (Root Certificate) روی گوشی قربانیان نصب می شد. در سمت سرور نیز، فیس بوک با ساخت گواهی های دیجیتال جعلی، سرورهای اسنپ چت را شبیه سازی می کرد و ترافیک رمزگذاری شده را به صورت جعلی دریافت و رمزگشایی می کرد.

پس از درک موفقیت روزافزون اسنپ چت از طریق این روش بود که فیسبوک پیشنهاد خرید آن با مبلغ 3 میلیارد دلار را مطرح کرد. اما با مخالفت مدیرعامل اسنپ، این پیشنهاد رد شد. در واکنش، فیسبوک قابلیت معروف Stories را به اینستاگرام اضافه کرد که بعدها به ستون اصلی رشد این پلتفرم تبدیل شد.

اسنپ چت تنها اپلیکیشنی نبود که فیسبوک داده هایش را زیر نظر داشت، بلکه اپلیکیشن های دیگری مانند Houseparty، یوتوب، آمازون و ده ها اپ دیگر نیز تحت نظارت دائمی آن قرار داشتند. هدف فیسبوک درمجموع این بود که هر رقیب روبه رشدی را زودتر شناسایی، تحلیل و درصورت نیاز خنثی کند. اما این رویکرد زیاد دوام نیاورد.

اپل پس از بررسی دقیق، اپلیکیشن Onavo را به دلیل نقض صریح قوانین حریم خصوصی از اپ استور حذف کرد. فیس بوک در واکنش، این اپلیکیشن را با نام جدید Facebook Research بازطراحی کرد و با پیشنهاد پرداخت 20 دلار در ماه، از نوجوانان خواست این اپ را روی گوشی های خود نصب کنند.

اما این بار اپل رویکرد سختگیرانه تری در پیش گرفت. پس از افشای این اقدام، اپل دسترسی فیسبوک به گواهی نامه های سازمانی را لغو کرد که این امر منجر به از کار افتادن تمام اپلیکیشن های داخلی iOS فیسبوک، ازجمله نسخه های آزمایشی شد.

پرونده Onavo یکی از بارزترین نمونه های سوءاستفاده شرکت های بزرگ فناوری از اعتماد کاربران است. در این پرونده، اپلیکیشنی که به ظاهر برای محافظت از حریم خصوصی طراحی شده بود، یکی از پیچیده ترین ابزارهای نظارتی و جاسوسی تاریخ تکنولوژی بود که به فیسبوک اجازه می داد بازار را با داده های پنهانی کنترل کند.