پس از نزدیک به چهار سال توقف انتشار رسمی آمار دقیق واردات انواع تلفن های همراه به تفکیک مدل، بالاخره در هفته اخیر این آمار منتشر شد.

به گزارش دنیای اقتصاد، بر اساس این گزارش، واردات تلفن همراه در سال 1403 نسبت به سال قبل 12.5 درصد کاهش یافته و تولید داخلی موبایل هم رشد 139 درصد را تجربه کرده است. فعالان و کارشناس های بازار موبایل هر چند انتشار این گزارش را گام مثبتی می دانند، اما نسبت به نبود جزییات بیشتر و تداوم عدم انتشار آمار تخصیص و تامین ارز این حوزه انتقاد می کنند.

هر ساله آمار رسمی واردات انواع تلفن همراه و میزان تخصیص ارز به این حوزه از سمت وزارت صمت و بانک مرکزی منتشر می شد، اما تقریبا و بدون اعلام دلیل از سال 1401 انتشار این آمار متوقف شد. فعالان بازار موبایل کشور هم از این موضوع همواره انتقاد کردند و انتشار آن را در افزایش برنامه ریزی تجار برای واردات و تعادل عرضه و تقاضا در بازار موثر و لازم می دانستند.

با این حال و با گذشت تقریبا چهار سال، وزارت صمت صرفا آمار واردات موبایل در سال 1402 و 1403 را منتشر کرده که بر اساس آن، در سال 1402 معادل 15.7 میلیون دستگاه تلفن همراه وارد کشور شده است. این میزان با کاهش 12.5 درصدی در سال 1403به 13.7 میلیون موبایل رسیده است. از طرف دیگر، آمار تولید موبایل از 650 هزار دستگاه در 1402 به 1.5 میلیون دستگاه در 1403 رسیده است.

محمدرضا عالیان، یک فعال بازار موبایل با بیان اینکه تا قبل از سال 1401 به صورت ماهانه آمار واردات تلفن همراه در اختیار انجمن موبایل قرار می گرفت و آن را منتشر می کرد، درباره انتشار این آمار پس از تقریبا چهار سال توقف به می گوید: پیش تر، آمار واردات به تفکیک برند و در رویه های مسافری و تجاری منتشر می شد که به بازرگان ها در برنامه ریزی برای ثبت سفارش های بعدی، آگاهی از تقاضا و سهم برندهای مختلف تلفن همراه در بازار کمک می کرد.

فعالان بازار موبایل و واردکنندگان در این سال ها تلاش کردند تا وزارت صمت و بانک مرکزی این آمار را به اضافه اطلاعات مرتبط با تامین و تخصیص ارز حوزه موبایل به تفکیک شرکت ها منتشر کنند. هر چند در سال های اخیر هنوز دلیل عدم انتشار اطلاعات ارزی مرتبط با حوزه موبایل و واردات آن مشخص نشده، اقدام اخیر وزارت صمت و انتشار آمار واردات موبایل در سال 1402 و 1403 قابل تقدیر است، اما همین گزارش هم جزییات ندارد و در آن به واردات تلفن های همراه به تفکیک مدل اشاره نشده است.

او در ادامه توضیح می دهد: به همین دلیل بهتر و لازم است تا انتشار آمار واردات موبایل در ماه های آینده به صورت ماهانه و با جزییات بیشتر منتشر شود؛ زیرا اگر فاصله زمانی هر گزارش زیاد شود، باز هم ابهام و بی برنامگی در فرآیند تامین و عرضه تلفن های همراه در کشور ایجاد خواهد شد. تجار با مطالعه گزارش دقیق و شفاف آمار واردات انواع موبایل می فهمند که چه مدل و برندی در بازار ایران تقاضای بیشتر یا کمتری دارد و بر همین اساس واردات مدنظر خود را ثبت می کنند.

اگر آنها این اطلاعات را نداشته باشند، تحلیل وضعیت و آینده بازار سخت خواهد شد و در نهایت این موضوع نه به نفع مصرف کننده و نه تجار نیست. به گفته این فعال، سیاستگذاری سال های اخیر بازار موبایل فشار و محدودیت های زیادی برای فعالان این حوزه به خصوص در تخصیص و تامین ارز ایجاد کرده است. این در حالی است که حوزه های دیگر به نسبت با چالش کمتری مواجه هستند، فعالان تلفن همراه چه تولیدکنندگان و چه واردکنندگان آن با محدودیت های زیادی دست و پنجه نرم می کنند.

یک فعال در این زمینه توضیح می دهد: بخش زیادی از قطعات برای ساخت موبایل از خارج کشور تامین می شود که با تاخیر و تعلل در تامین و تخصیص ارز مانع از واردات این تجهیزات می شوند. با توجه به اینکه فعالان و تجار بازار موبایل در سال های اخیر از تشدید محدودیت های واردات تلفن همراه گله می کنند و این سیاست را در کاهش واردات تاثیرگذار می دانند، مسوولان تمرکز خود را بر افزایش تولید داخلی موبایل گذاشتند و رشد این تولیدات در گزارش اخیر هم تاییدکننده این موضوع است.

با این حال بررسی های کارشناسی نشان می دهد که رشد چشم گیر موبایل های داخلی با گوشی های دکمه ای و ODM بوده و در عمل تلفن همراه هوشمندی در کشور تولید نشده است. همچنین در صورت داشتن قصد تولید گوشی های هوشمند، تکنولوژی و زیرساخت های لازم آن وجود ندارد. به همین دلیل فعالان معتقدند که در گزارش وزارت صمت، اینکه چه میزان از تولید داخلی تلفن های همراه از نوع ODM (تولیدکننده طرح اصلی) یا فیچرفون (دکمه ای) هستند، تفکیک نشده است.

با این حال به نظر می رسد که از یک میلیون و 550 هزار دستگاه موبایل تولید شده در سال 1403 تقریبا یک میلیون موبایل در واقع تولید کارخانه های داخل کشور و از نوع گوشی های دکمه ای باشد. همچنین براساس تحلیل بازار حدود 550 تا 600 هزار دستگاه تولید به صورت ODM هستند. در مجموع، به نظر می رسد که به دلیل افزایش تقاضا و محدودیت های واردات میزان تولید این گوشی ها بیشتر هم شود. در مقابل در حوزه گوشی های هوشمند همچنان لازم است تا با برندهای مطرح دنیا رقابت شود، امکانات و تقاضاهای خوبی در این حوزه ایجاد کنند که به احتمال زیاد با سیاست های محدودکننده واردات و در حوزه موبایل بسیار دور از انتظار است.