یک متخصص مغز و اعصاب می گوید که بعضی از سردردها به ویژه در سنین خاص نگران کننده اند و علائمی دارند و باید توسط پزشک بررسی شوند.

به گزارش همشهری، سردرد، یکی از شایع ترین دردها است و در طول زندگی، تقریباً همه ما حداقل یک بار آن را تجربه می کنیم. تا امروز بیشتر از 200 نوع سردرد در دنیا شناسایی شده است؛ از انواع ساده و گذرا گرفته تا موارد مزمن. این درد می تواند ناشی از عوامل گوناگونی باشد: از فشارهای روانی، تغذیه نامناسب و بی خوابی گرفته تا آلودگی هوا، گرما، سرما یا حتی نشستن طولانی مدت پشت میز. اما پرسش این است که کدام سردردها را باید جدی بگیریم؟ چه زمانی سردرد می تواند نشانه وجود یک بیماری پنهان در مغز یا بدن ما باشد؟

سردردها 2 دسته بندی دارند؛ سردردهای با منشأ اولیه و ثانویه. سردردهای اولیه شامل میگرن، سردرد خوشه ای، تنشی و سردرد ناشی از مصرف بیش از حد داروها هستند. این نوع سردردها ممکن است کیفیت زندگی را کاهش دهند اما معمولاً تهدیدکننده نیستند یا باعث ایجاد آسیب دائمی نمی شوند. اما سردردهای ثانویه می توانند به دلیل عفونت های مغزی، تومورهای مغزی، التهاب عروقی، افزایش فشار داخل جمجمه، خونریزی مغزی یا ضربه شدید به سر ایجاد شوند و نیاز به بررسی اورژانسی دارند.

شایع ترین سردردها بین ایرانی ها | بالای 50 ساله ها این مدل سردرد را جدی بگیرند | آیا سردرد ناشی از عطسه و سرفه خطرناک است؟ دکتر گلاره بنی هاشمی، متخصص بیماری های مغز و اعصاب و نورولوژیست در گفتگو با همشهری آنلاین، در این زمینه به موضوع مهمی اشاره می کند و می گوید: برای تشخیص این که کدام سردردها نیاز به بررسی پزشک دارند، اول باید علائم هشداردهنده آن ها را بشناسیم. این علائم لزوماً به معنای وجود بیماری جدی نیستند، اما نشان می دهند که سردرد باید توسط پزشک - ترجیحاً متخصص مغز و اعصاب - معاینه و بررسی شود. در برخی موارد ممکن است انجام تصویربرداری هایی مثل MRI برای بررسی دقیق تر ضروری باشد.

این نورولوژیست تاکید می کند: وجود بیماری های زمینه ای یا سابقه بیماری های جدی در اندام های دیگر بدن، از عواملی است که نباید در ارزیابی سردرد نادیده گرفته شود. برای مثال، افرادی که در گذشته به سرطان مبتلا بوده اند - حتی اگر سرطان درمان شده باشد - یا افرادی که در حال حاضر با بیماری های جدی دیگری درگیرند، لازم است سردردهای خود را حتما پیگیری کنند.

بنی هاشمی اضافه می کند: همچنین سردرد در افرادی که سابقه بیماری های عفونی مثل سل و تب مالت دارند هم نیازمند بررسی است.

این متخصص مغز و اعصاب همچنین تاکید می کند: از دیگر مواردی که نیاز به بررسی دارد، بروز سردردی جدید در سنین بالای 50 سال است. اگر فردی در سن 50 سالگی به بعد، برای اولین بار دچار سردردی با الگویی متفاوت شد، باید حتماً به پزشک مراجعه کند تا بررسی شود. ممکن است فرد سابقه سردرد نداشته باشد اما نوع این سردردش با سردردهای قبلی اش متفاوت باشد. مثلا فرد همیشه بالای سرش به صورت فشارنده درد می گرفت یا موقع گرسنگی ضربان دار درد می گرفت، اما الان نوع سردر جدید است. این تفاوت می توانند نشانه ای از یک مشکل جدی باشند. بنابراین هر گونه سردرد جدید در بالای 50 سالگی باید حتما بررسی شود.

دکتر بنی هاشمی درباره سردردهای بالای 50 سالگی توضیح بیشتری می دهد و می گوید: یکی از بیماری هایی که در افراد بالای 50 سال شایع تر است، آرتریت تمپورال یا التهاب عروق گیجگاهی است که شایع ترین علامت آن، سردرد است. بنابراین اگر فردی بالای 50 سال با یک سردرد جدید مراجعه کند، یکی از بیماری هایی که باید حتماً در او بررسی شود، همین بیماری آرتریت تمپورال است. چون ممکن است به سکته مغزی یا حتی کوری ناگهانی منجر شود و تشخیص به موقع و درمان مناسب، از این عوارض پیشگیری خواهد کرد.

به گفته این نورولوژیست، درمجموع احتمال ابتلا به بیماری های جدی در سنین بالای 50 سال بیشتر است. به همین دلیل ما در صورت مشاهده سردرد در افراد بالای 50 سال، حداقل یک MRI می خواهیم و نسبت به افراد جوان تر، بررسی بیشتری انجام می دهیم.

یکی از خطرناک ترین انواع سردرد که نیاز به مراجعه فوری به اورژانس دارد، سردرد انفجاری یا رعدآسا است. به گفته دکتر بنی هاشمی، این سردرد به صورت ناگهانی و انفجاری شروع می شود و در کمتر از یک دقیقه به اوج می رسد. به طوری که بیمار احساس می کند چیزی در سرش منفجر شده است. این نوع سردرد در لحظه، از صفر به بالاترین شدت ممکن می رسد. در مقیاس شدت درد که از صفر تا 10 در نظر گرفته می شود، این سردردها معمولاً از همان ابتدا با شدت 10 از 10 ظاهر می شوند. برخلاف سردردهایی که به تدریج شدت می گیرند، سردرد رعدآسا بسیار شدید و ناگهانی است و با سردرد خوشه ای هم تفاوت دارد. در چنین شرایطی، مراجعه سریع به اورژانس ضروری است.

این متخصص مغز و اعصاب به سردرد دیگری اشاره می کند که نیازمند مراجعه فوری به اورژانس است؛ سردردهایی که همراه با علائم دیگری در بدن هستند؛ مثلا فرد با سردرد دچار ضعف یا بی حسی در دست یا پا، اختلال در تعادل و اختلالات بینایی می شود.

به گفته دکتر بنی هاشمی، همچنین بعضی سردردها براثر سرفه یا عطسه ایجاد یا تشدید می شوند، چون فشار داخل جمجمه را بالا می برند. برخی دیگر هم فرد را از خواب شب بیدار می کنند. این سردردها از علائم خطر هستند و باید جدی گرفته شوند.

شایع ترین سردردهایی که در بین ایرانی ها دیده می شوند، به گفته دکتر بنی هاشمی، سردردهای تنشی و میگرنی هستند. سردرد تنشی معمولاً به صورت فشارنده و یکنواخت در دو طرف سر حس می شود. انگار یک کِش دور سر بسته شده باشد. این نوع سردرد بر اثر عواملی مانند بی خوابی، استرس یا فشارهای روانی تشدید می شود و البته معمولاً برطرف می شوند. سردرد میگرنی هم اغلب یک طرفه، ضربان دار و با نور، صدا یا بو بدتر می شود و گاهی با تهوع و استفراغ همراه می شود. میگرن خیلی با سبک زندگی فرد مرتبط است؛ از جمله کیفیت خواب، تغذیه و….

به گفته این نورولوژیست، برخی سردردها هم مثل سردردهای اتونومیک (از جمله سردرد خوشه ای) یا سردردهای ناشی از افزایش فشار داخل جمجمه معمولاً علائم هشداردهنده ای دارند که نباید نادیده گرفته شود. مثل سردردی که فرد را از خواب بیدار می کند. این نوع سردرد حتی اگر فقط یک بار رخ دهد، یکی از علائم خطر است و نیازمند بررسی است.

دکتر بنی هاشمی ادامه می دهد: بعضی از سردردها هم به دلیل افزایش مزمن فشار داخل مغز ایجاد می شوند و معمولاً در حالت درازکش یا خوابیده تشدید می شوند. این بیماران ممکن است صدای ضربانی در گوش یا تاری موقت دید را تجربه کنند. این سردردها اغلب در افراد با وزن بالا دیده می شوند و در صورت عدم درمان به موقع ممکن است به اختلال بینایی منجر شوند. ولی با معاینه و درمان مناسب قابل کنترل اند.

به گفته این نورولوژیست، همه سردردها نگران کننده نیستند، اما شناخت علائم هشدار و مراجعه به موقع به پزشک، به ویژه در سردردهای ناگهانی، شدید، همراه با علائم عصبی یا بروز در سنین بالا می تواند از عوارض جدی آن ها جلوگیری کند.