فرارو- تابستان 1404 با چالشی جدی در تأمین برق در ایران آغاز شده و وزارت نیرو از کسری برق بیش از 24 هزار مگاوات خبر داده است.

به گزارش فرارو، افزایش بی سابقه مصرف برق به دلیل گرمای شدید و رشد بی رویه استفاده از کولرهای گازی، در کنار کاهش تولید نیروگاه ها به دلیل کم آبی و مشکلات زیرساختی، ترکیبی جدید از مشکلات ساخته است. کارشناسان هشدار می دهند اگر دولت در تأمین منابع انرژی و مدیریت مصرف چاره اندیشی فوری نکند، تابستان امسال بحران برق می تواند به یکی از بزرگ ترین معضلات اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل شود.

فرارو در راستای بررسی این موضوع با فرزین سوادکوهی ، کارشناس انرژی گفت وگو کرده است:

فرزین سوادکوهی به فرارو گفت: متاسفانه بسیاری از مدیران ارشد حوزه انرژی، مشکلات این عرصه را کتمان می کنند. ناترازی ها در ایران، به ویژه ناترازی های حوزه برق و آب، پدیده ای چندوجهی و نتیجه ای از ترکیب سوء مدیریت ها، فرسودگی زیرساخت ها، تحریم ها و کمبود سرمایه گذاری است. این بحران ها نه تنها زندگی روزمره مردم را مختل کرده، بلکه توسعه پایدار کشور را تهدید می کند. باید برای رفع این معضل، به سمت برخی راهکارها حرکت کنیم. این وضعت به طور مشخص روی تولید ملی کشور تاثیرگذار بوده و نه در دهه های آینده، بلکه حتی طی فصل آینده تاثیر منفی این وضعیت را خواهیم دید. برای مثال در تولید محصولات مورد نیاز زندگی روزمره خود دچار مشکلاتی خواهیم شد. ممکن است برخی کالاها را به راحتی تهیه نکنیم یا با قیمت های بسیار بالایی تهیه کنیم. درواقع عرضه کاهش پیدا می کند و تقاضا افزایش. این شرایط نیز به آشفتگی های گسترده در بازار منتهی خواهد شد.

وی افزود: واقعیت این است که نمی توان مسئله ناترازی را از یک جنبه نگاه کرد، بلکه مجموعه ای از موضوعات و عوامل مختلف دست به دست هم می دهد. طبیعیست که این وضعیت در دهه های آینده نیز به مشکلات داخل کشور خواهد افزود. در حوزه تولید ناخالص داخلی، ضرر و زیان هنگفتی ایجاد می شود و طبیعیست که در این شرایط به کشورهای اطراف وابسته خواهیم شد و نیازمند افزایش واردات خواهیم بود. همه این ها در حالیست که متاسفانه مقامات کشور ما تمام تمرکز و تاکید خود را روی منابع هیدروکربنی و سوخت های فسیلی گذاشته اند. بنابراین نگاه توسعه ای به معنای واقعی به خصوص در حوزه انرژی های پاک در کشور ما وجود نداشته است. در حوزه انرژی خبری از نگاه توسعه محور نیست.

این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به اهمیت انرژی های تجدیدپذیر گفت: لازم بود ما بخشی از تمرکز را روی توسعه انرژی های تجدیدپذیر می گذاشتیم. در دولت سیزدهم اعلام شد که 10 هزارمگاوات برق خورشیدی به دست خواهیم آورد اما هیچوقت زیرساخت های دست یابی به چنین عددی عملی نشد. یک دلیل وجود چنین مشکلاتی ناشی از تسلط و انحصاری است که دولت روی حوزه برق دارد. درواقع تسلطی که دولت روی قیمت گذاری دارد، اجازه نمی دهد سرمایه گذار در بخش انرژی، خواه برق آبی، خواه نیروگاه های حرارتی و تجدید پذیر، سرمایه گذاری کند. به خصوص وقتی بخش خصوصی وارد این حوزه نمی شود یعنی امنیتی برای سرمایه گذاری خود در این بخش نمی بیند. بنابراین در چنین شرایطی،انرژی کشور در یک دایره باطل قرار می گیرد. با توجه به این که هر روز تقاضا برای انرژی بیشتر می شود، طبیعتا دچار مشکلات بیشتری می شود.

وی افزود: دهه های متمادی است که فعالان حوزه انرژی به وزارت خانه هایی از جمله نیرو و نفت پیام داده و مکاتبه می کنند و هشدار داده و اعلام خطر می کنند که در سال های آینده دچار گرفتاری بغرنجی می شویم. اما توجهی نمی شود. واقعیت این است که اکنون برای راضی نگه داشتن مردم تلاش می شود میزان خاموشی خانگی بیشتر نشود اما صنعت به حال خود رها شده است. وقتی یک کارگاه صنعتی یا یک بنگاه اقتصادی بخش خصوصی، فقط 3 روز در هفته، قطعی برق دارد، تولیدات این واحد در مجموعه تولیدات کشور چه تاثیری می تواند داشته باشد؟

این تحلیلگر حوزه انرژی درخصوص جا به جایی پایتخت و تاثیر آن بر مصرف انرژی گفت: دوستان تصور می کنند جا به جایی پایتخت به سادگی اسباب کشی خانه است. تمام زیرساخت های کشور در مرکز کشور متمرکز شده و در نتیجه انتقال پایتخت کاری ساده نیست و اصلا به سادگی امکان پذیر نیست. جانمایی این که پایتخت بعدی کجا باشد نیز، خود قصه ای طولانی است. به همین دلیل هم به نظر من، این بحث بیشتر شبیه شوخی است. درخصوص راهکارهای مقطعی مثل تعطیلات نیز معتقدم عملا شبیه به یک آرام بخش کوتاه مدت است که فقط برای ساعاتی دردها را تسکین می دهد اما باز روز از نو و روزی از نو. نمی شود که هر روز به بهانه آلودگی، مصرف گاز، مصرف برق و هر بهانه دیگری کشور را تعطیل کنیم.این تعطیلات ضرر اقتصادی سنگینی به کشور وارد می کند چرا که عملا راه تولید و خدمات را مسدود می کند.

وی در خصوص راهکارهای برون رفت از شرایط موجود گفت: فقط نمی شود روی انرژی های تجدید پذیر مانور داد. این نکته هم مهم است که فرسودگی زیرساخت های بخش انرژی در کشور باید از بین رفته و درمان شود. نیروگاه هایی فرسوده در کشور با راندمان زیر 33 درصد داریم که اتلاف بالایی در شریان های توزیع و خطوط انتقالی دارند. بنابراین باید فکری به حال این وضعیت کرد. همچنین کاهش تولید برق در نیروگاه های برق آبی حاصلیست از خشکسالی های اخیر و کمبود آب پشت سدها. همچنین مشکل عدم سرمایه گذاری در توسعه نیروگاه های جدید را داریم. برای رفع ناترازی برق تا سال 1414 به 30 تا 50 میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز داریم. بخش خصوصی احساس امنیتی ندارد که سرمایه گذاری کند. سیاست های اشتباه در قیمت گذاری نیز باید تغییر کند. درواقع این بخش با یک ناترازی مالی عجیب نیز رو به رو است. برای برون رفت از شرایط فعلی به اصلاح همه این موارد نیاز داریم. همچنین باید نیروهایی جذب شوند که دلسوز و نگران منافع ملی کشور محسوب می شوند.