فرارو کشورهای اروپایی عضو برجام همچنان ایران را تهدید می کنند که در پایان ماه آگوست اوایل شهریور مکانیسم ماشه یا پس گشت قطعنامه های فصل هفتی لغو شده با قطعنامه 2231 را فعال می کنند.

به گزارش فرارو، ایران تلاش زیادی کرد که از شمول فصل هفتم منشور ملل متحد که مربوط به مسئله صلح و امنیت جهانی ست، خارج شود. در جریان مذاکرات هسته ای دو طرف یعنی ایران و 5+1 هر کدام یک اهرم را در دست خود نگه داشتند که در صورت کار نکردن برجام، وضعیت را به حالت قبلی برگردانند. ایران از سال 1398 به صورت گام به گام این کار را آغاز کرد و اروپایی ها با نزدیک شدن به زمان بند غروب و پایان قطعنامه 2231 به دنبال استفاده از این اهرم هستند. در چنین شرایطی، تحلیلگران می گویند سه مسیر پیش روی ایران است.

برخی تحلیلگران و کارشناسان حوزه سیاست خارجی یا کسانی که در این عرصه اظهارنظر می کنند، می گویند با توجه به تحریم های سنگین و یک جانبه ایالات متحده علیه ایران، بازگشت قطعنامه ها تاثیر اقتصادی زیادی ندارد و نیازی نیست که ایران برای جلوگیری از بازگشت آن ها، امتیازی به طرف مقابل بدهد. در این مسیر، راه حل دیپلماتیک کار نمی کند، موعد ضرب العجل مورد نیاز اروپایی ها برای فعالسازی مکانیسم پس گشت تمدید نمی شود و ایران از لحاظ سیاسی و حقوقی به دوران پیش از توافق هسته ای 2015 باز می گردد و تحت تحریم شورای امنیت قرار می گیرد. در مسیر نخست، محتمل ترین واکنش ایران به خروج از معاهده عدم اشاعه (NPT) است که فضای سیاسی و بازی را عوض خواهد کرد.

دومین مسیر برای شرایطی ست که امید به کار کردن دیپلماسی وجود دارد و دو طرف احتمال می دهند که شاید از این مسیر بتوان مشکل را حل کرد. تمدید ماشه که گفته می شود پیشنهاد اروپایی هاست و ایران به صورت علنی با احتمال انجام آن مخالفت کرده، صرفاً بازگشت قطعنامه ها را به تعویق می اندازد. چوب قطعنامه ها بالای سر ایران نگه داشته می شود و مشخص هم نیست در این 6 ماه که به عنوان زمان تمدیدی قطعنامه 2231 مطرح می شود، راه حلی دیپلماتیک یافت شود.

مسیر سوم، بعیدترین مسیری ست که می تواند پیموده شود. در صورتی که در زمان مشخص شده تا موقع پایان قطعنامه 2231 این مکانیسم استفاده نشود، با پایان قطعنامه 2231 دیگر آن ها نمی توانند قطعنامه های پیشین را بازگردانند. پس از آن نیز حتی اگر پرونده هسته ای ایران از سوی شورای حکام آژانس به شورای امنیت ارجاع شود، صدور قطعنامه علیه ایران بسیار سخت است. چرا که اجماع جهانی پیشین علیه ایران وجود ندارد و روسیه و چین به احتمال زیاد جلوی قطعنامه های تحریمی ایران را می گیرند. کاری که در دوران پیشین و دهه هشتاد در مقابل هیچ کدام از قطعنامه های فصل هفتی انجام ندادند.

این مسیر بعیدترین گزینه است چون طرف اروپایی از یک سو محاسبه می کند که تا قبل از پایان ریاست کره جنوبی بر شورای امنیت و سپردن صندلی ریاست به روسیه کار خود را انجام دهد تا درگیر دشواری های احتمالی نشود و همچنین این که طرف مقابل نمی خواهد این اهرم را بدون حل مسئله از دست بدهد.