در سال های گذشته این بحث مطرح می شد که به دلیل تقاضای کاذب بالادست مصرف کنندگان واقعی به خرید خودرو با قیمت کارخانه نمی رسد اما حالا ماجرا به کلی متفاوت شده است، میزان تقاضا تا حد زیادی پایین آمده اما این بار هم دست مصرف کننده واقعی به خودرو نمی رسد چراکه خودرو در کارخانه تقریبا با قیمتی نزدیک به بازار فروخته می شود .

به گزارش دنیای اقتصاد، ارزان ترین خودرویی که در طرح جدید ایران خودرو عرضه شده، پژو 207 دستی است که بهای اعلام شده برای آن 721.8 میلیون تومان است. این رقم را می توان معادل حدود چهارسال حقوق یک کارگر متاهل با یک فرزند با همه مزایای جانبی دانست. چنین فردی با احتساب سنوات، حق مسکن، حق تاهل، حق اولاد و حق بن خواروبار در مجموع 15 میلیون و 300 هزار تومان دریافت می کند.

اگر این فرد 47 ماه یعنی حدود 4 سال هیچ هزینه دیگری از جمله برای خوراک و پوشاک و غیره نداشته باشد و تمامی درآمد خود را تنها برای خرید ارزان ترین خودرویی که در طرح فروش جدید ایران خودرو عرضه شده کنار بگذارد و بهای خودرو نیز هیچ تغییری نکند، چهارسال طول می کشد که بتواند یک دستگاه پژو 207 دنده ای معمولی خریداری کند. این رقم برای گران ترین خودروی عرضه شده یعنی هایما 7X که با قیمت یک میلیارد و 998 میلیون تومان فروخته می شود به بیش از 130 ماه یعنی نزدیک به 11 سال می رسد. آنچه مشخص است اینکه شروطی که برای ساده سازی این محاسبه فرض گرفتیم در عمل اجرایی نمی شود و در واقعیت خودرو فاصله بسیار بیشتری نسبت به قدرت خرید افراد دارد.

از طرف دیگر می توان گفت که بسیاری از این خودروها تقریبا در محدوده حاشیه بازار فروخته می شوند. برای مثال در این دور از فروش ایران خودرو تارا LX-V4 به بهای یک میلیارد و 100 میلیون تومان فروخته می شود. همین خودرو روز گذشته در بازار یک میلیارد و 150 میلیون تومان خرید و فروش شده است. بنابراین حتی اگر فردی توانایی مالی خرید این خودرو را داشته باشد اولا می تواند به جای آن یک خودروی مونتاژی بخرد و دوما تنها با 4.5 درصد هزینه بیشتر می تواند همین خودرو را از بازار خریداری کرده و در صف های چندین ماهه تحویل خودرو قرار نگیرد. کمااینکه بعد از چالش رشد دیون دولتی که چندی پیش در مورد برخی شرکت های مونتاژکار جریان داشت و بهای خرید خودرو را بسیار افزایش داد، به نظر می رسد که اعتماد افراد به بازار نسبت به خرید از کارخانه در مورد هزینه نهایی بیشتر است.

آنچه از طرح فروش جدید ایران خودرو برمی آید، نشان دهنده عمیق تر شدن شکاف بین قدرت خرید و تورم خرید خودرو و همچنین حذف تدریجی طبقه متوسط از چرخه مالکیت خودروی صفر است. به بیان دیگر، خرید خودرو دیگر نه یک نیاز ضروری که یک آرزو برای بخش بزرگی از جامعه ایرانی شده است؛ آرزویی که تحقق آن، هر روز دورتر از دیروز به نظر می رسد. در غیاب سیاست های تقویتی مانند وام های خرید قابل اتکا، تسهیلات بلندمدت با نرخ سود ترجیحی و همچنین عرضه گسترده تر خودروهای اقتصادی، نمی توان انتظار داشت که بازار خودرو به سمت تعادل حرکت کند.