با آن که علم تغذیه هنوز بر این نظر است که صبحانه، یکی از مهم ترین وعده های غذایی به خصوص برای سلامت جسم و ذهن کودکان است، هنوز بسیاری از والدین این وعده را جدی نمی گیرند و تصور می کنند صرفا سیر شدن کودک کافی است. آن هم با هر خوراکی ای. نتیجه ی این ساده انگاری، صبحانه هایی است که بیشتر شبیه دسر هستند تا غذای کامل؛ خوراکی هایی مثل کیک، کلوچه، بیسکوییت و آبمیوه!

به گزارش همشهری آنلاین، این خوراکی های شیرین از نظر متخصصان تغذیه نه تنها هیچ ارزش غذایی ندارند، بلکه باعث چاقی کودک و در آینده ی نه چندان دور منجر به ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی و دیابت و ... می شوند چراکه حاوی مقدار زیادی قند، چربی، نشاسته و شیرین کننده های مصنوعی هستند و قطعا به سلامت کودکان آسیب خواهند زد.

اما چرا صبحانه برای کودک اهمیت دارد و باید شامل چه مواردی باشد؟ ریحانه ملاحسینی، کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی در این زمینه می گوید: صبحانه به عنوان اولین وعده اصلی که در روز مصرف می شود باید مغذی، متنوع و متعادل باشد. به خصوص در کودکان که در سنین رشد هستند، اهمیت مصرف صبحانه دوچندان است.

ملاحسینی می گوید: متاسفانه مصرف کیک و بیسکویت و ... در سال های اخیر بین کودکان زیاد شده است و مشکل این گروه غذایی به دلیل قند افزوده آنها است که می تواند منجر به پوسیدگی دندان ها، چاقی و افزایش خطر احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده شود.

این کارشناس تغذیه هشدار می دهد: علاوه بر این، مصرف این خوراکی ها در ابتدای صبح باعث بالا رفتن سریع قندخون و افزایش انسولین و به دنبال آن افت قند خون می شود و می تواند منجر به بی حالی، خستگی و پرخوری در کودکان چاق و در مقابل، کاهش اشتهای کودکان لاغر و بدغذا شود. بنابراین این گروه غذایی در یک برنامه غذایی سالم به خصوص در وعده صبحانه هیچ جایی ندارد.

یک صبحانه کامل باید حتما شامل دست کم دو گروه اصلی غذایی باشد؛ کربوهیدرات ها که شامل انواع نان (ترجیحا تیره و سبوس دار) است و پروتیین ها مثل پنیر، تخم مرغ و شیر.

ملاحسینی پیشنهاد می کند که برای افزایش تنوع جذابیت صبحانه، از مغزها (گردو، بادام و ...)، سبزیجات و میوه ها هم استفاده شود.

او تاکید می کند:هرچند مصرف خوراکی های خوشمزه ای مثل کیک و بیسکویت و آبمیوه و پاستیل و ... در برخی مواقع خاص مثل تولد و مهمانی ها اجتناب ناپذیر است، اما توصیه این است که مصرف این خوراکی ها تا حد امکان کاهش پیدا کند و محدود شود.

این کارشناس تغذیه می گوید: برای حذف یا کاهش تدریجی مصرف کیک و کلوچه های کارخانه ای، مادران می توانند خودشان در خانه انواع کیک و بیسکوییت های کم شکر را درست کنند و به کودک بدهند. این راه حل به شما کمک می کند هم ذائقه کودک را در نظر بگیرید و هم از سلامت خوراکی ها اطمینان داشته باشید.

بسیاری از والدین تصور می کنند که مصرف آبمیوه ها در وعده صبحانه برای کودک مانعی ندارد اما ملاحسینی تاکید می کند که حتی آبمیوه های طبیعی سرشار از قند هستند و می توانند منجر به افزایش سطح قند خون و افزایش انسولین و درنتیجه افزایش وزن کودک شوند. بنابراین باید در حد تعادل مصرف شوند. توصیه متخصصین تغذیه این است که به جای آبمیوه، خود میوه ها به صورت کامل یا اسموتی شده (پوره کل میوه) مصرف شوند.

این کارشناس تغذیه درباره میزان مصرف روزانه آبمیوه طبیعی در کودکان توصیه می کند: زیر 1 سال: توصیه نمی شود، 1 تا 3 سال: حداکثر نصف لیوان، 4 تا 6 سال: حداکثر نصف تا سه چهارم لیوان و 7 تا 18 سال: حداکثر یک لیوان آبمیوه به صورت روزانه می توانند میل کنند.

شاید برای خیلی از والدین آشنا باشد؛ کودکانی که معمولا میلی به صبحانه ندارند. ریشه این بی میلی کجا است؟ پاسخ ساده است؛ سبک زندگی خانواده. ملاحسینی در این باره می گوید: علت عمده بی میلی خیلی از کودکان به صبحانه، خواب آلودگی یا عدم احساس گرسنگی است که به تنظیم خواب شب قبل مربوط است. متاسفانه بچه ها معمولا شب ها تا دیروقت بیدار می مانند و شام را هم دیر می خورند و همین موضوع باعث می شود که صبح میلی به صبحانه نداشته باشند. از دیگر دلایل این مساله می توان به عدم تنوع در وعده صبحانه ، درک نکردن اهمیت صبحانه و عادت کردن به خوراکی های شیرین که باعث تغییر ذائقه کودک می شود، اشاره کرد.

خیلی از متخصصان تغذیه معتقدند که بی میلی بعضی از کودکان به صبحانه، ترکیبی از عادت های خانوادگی و سبک تربیتی است. یعنی اگر پدر یا مادر نسبت به صبحانه بی اهمیت و بی علاقه باشند، احتمال اینکه کودک هم چنین الگویی را تکرار کند، بسیار زیاد است.

به نظر کارشناسان، این موضوع بیشتر به "الگوی رفتاری خانواده" مربوط است تا تربیت آگاهانه یا بی توجهی والدین. بنابراین حتی مادرانی که به تغذیه کودک شان اهمیت زیادی می دهند، اگر مثلا پدر خانواده صبحانه خور نباشد، بچه ها هم ممکن است با صبحانه ارتباط نگیرند.

بسیاری از کودکان نیز در ساعات اولیه صبح اشتهایی برای خوردن صبحانه ندارند. چون زمان فعال شدن اشتهایشان دیرتر است. کارشناسان تاکید دارند که برای کمک به این کودکان، می توان آنها را حدود نیم ساعت زودتر بیدار کرد تا بدن فرصت بیدار شدن و باز شدن اشتها را داشته باشد.

همچنین شروع صبحانه با خوراکی های سبک و مورد علاقه شان مثل شیر، موز یا نان و پنیر می تواند به تدریج آنها را به خوردن صبحانه ترغیب کند. چون فرآیند بیدار شدن بدن و مغز (از جمله دستگاه گوارش) زمان می برد و 20 تا 30 دقیقه زودتر بیدار شدن، به تنظیم ساعت بیولوژیک و تحریک اشتها کمک می کند. همچنین این فاصله باعث می شود که هورمون های گرسنگی ترشح شوند و کودک احساس نیاز به خوردن پیدا کند.

البته این کار فقط در صورتی مؤثر است که کودک شب قبل، خواب کافی کرده باشد. اگر کودک کم خواب است، زود بیدار کردن او ممکن است خسته تر و بدخلق ترش کند. بنابراین به جای اجبار کردن کودک به خوردن همه لقمه ها، روی خودتان کار کنید و شب ها او را به موقع به رختخواب بفرستید. کودک فقط زمانی به صبحانه علاقه نشان می دهد که شب قبل، خواب کافی و باکیفیتی داشته باشد.

یکی دیگر از روش های مؤثر برای ترغیب کودک به خوردن صبحانه، طراحی خلاقانه غذاها است. کافی است کمی ابتکار به خرج دهید و خوراکی ها را به شکل شخصیت های کارتونی یا موجودات قصه ها درآورید. شاید این کار کمی زمان بر باشد، اما می تواند علاقه کودک به صبحانه را برای همیشه افزایش دهد.