مجسمه سازی در تهران با دوران به سلطنت رسیدن فتحعلی شاه شکل دیگری به خود گرفت. شاهان قاجار برای خلق اثری هنری از چهره خود تمایل زیادی از خود نشان می دادند.

به گزارش همشهری ، ثبت سنگ نگاره های حجاری شده در دوران فتحعلی شاه در نزدیکی چشمه علی و کوه سرسره شهرری نمونه بارز این موضوع است. در همان دوران توجه به زیباسازی شهری کم کم نمود عینی پیدا می کند.

کیوان پورنصری نژاد، مجسمه ساز در چهل وسومین نشست مرکز تهران پژوهی که با موضوع دیدار با مجسمه های خاطره انگیز تهران در موسسه این رسانه برگزار شد درباره ورود مجسمه سازی به پایتخت گفت: شروع مجسمه سازی در ایران و مهم تر از آن در تهران به عنوان پایتخت در دوران قاجار شکل منسجم تر و جدی تری به خود گرفت و سرآغاز آن را می توان دوران سلطنت فتحعلی شاه نامید. در آن دوران مجسمه سازی بیشتر یک صنعت بود تا هنر.

این استاد دانشگاه درباره نخستین نمادهای حجمی پایتخت توضیح داد: در دوره فتحعلی شاه جریان هنر شهری اتفاق افتاد و بحث زیباسازی شهر برای نخستین بار مدنظر قرار گرفت. البته نه به صورت مجسمه سازی به شکل رایج؛ شاید اولین فرمی را که بتوان به عنوان یک نماد حجمی برای زیبایی شهر تهران در نظر گرفت توپ مروارید بود.

توپ مروارید و یک سری تسلیحات نظامی که کارکردشان تغییر یافته بود برای آراستن شهر به کار گرفته شد و حتی توپ های آن را رنگی هم کردند. توپ مروارید معروف ترین توپ نظامی تهران بود که به دستور فتحعلی شاه در اصفهان ساخته شد و اسم خود را نیز روی آن حک کرد. جالب اینکه مردم بعد از نصب آن در میدان ارگ به آن دخیل هم می بستند. این نخستین حرکت های زیباسازی تحت عنوان اثر حجمی بود.

تخت مرمر از جمله نخستین نمادهای حجمی تهران بود

پورنصری نژاد در ادامه از طرح و حجاری تخت مرمر سخن گفت: تخت مرمر که به استادکاران اصفهانی سفارش داده شده بود با حجاری فرشتگان و گچ بری های بالای آن یکی دیگر از نمادهای حجمی آن دوران بود که در ایوان مرمر کاخ گلستان نصب شد. تخت مرمر که به تخت سلیمانی نیز معروف بود با شصت وپنج قطعه مرمر متصل به هم ساخته شد.

اگرچه این آثار کمی متفاوت تر از هنر مجسمه سازی بودند ولی جریان مجسمه سازی بعد از آنها جدی تر دنبال شد؛ به خصوص در عهد ناصری که هنر مجسمه سازی شکوفا شد و در دارالفنون تدریس می شد و نخستین حجارباشی ها و مجسمه سازان از آن دوران آموزش دیده و شروع به کار کردند.