عصرایران در مطلبی نوشت: روز جمعه گذشته - 3 مرداد - آخرین قسمت از سریال تاسیان پخش شد و قصه این مجموعه شبکه خانگی هم به پایان رسید اما برخی از کاربران از نحوه پایان یافتن آن ناراضی بودند. (برای کسانی که سریال را ندیده اند و یا قسمت پایانی را هنوز موفق به دیدن نشده اند هشدار اسپویل شدن قصه یا لو رفتن داستان را درنظر بگیرید و ادامه مطلب را مطالعه نکنید).

این نارضایتی بعد از پایان سریال پدیده رایجی است هم در مخاطبان ایرانی و هم در مخاطبان جهانی، ولی طبیعتا می تواند دلایل مختلفی داشته باشد برای مثال در نمونه تاسیان شاید نوغ پایان و مرگ دو شخصیت اصلی از دلایل این نارضایتی باشد. در کل پایان غم انگیز یا تراژیک کمتر مورد استقبال مخاطبان است علی الخصوص در ایران پایان خوش را ترجیح می دهند.

شاید نوع و چگونگی مرگ شیرین و امیر هم در القا این حس بی تاثیر نبوده است، مخاطب هم می داند که قرار نیست همه سریال ها پایان خوش داشته باشد اما این که شیرین سرش به جایی بخورد و امیر هم در استخر غرق شود ساده ترین حالت مرگی است که می شود تصور کرد و حتی اگر قرار است این شخصیت ها هم بمیرند با توجه به پیچیدگی های داستانی سریال می توانستند از تمهیدات دیگری برای شکل مرگ آن ها بهره ببرند.

یکی دیگر از دلایل می تواند این باشد که در نهایت شخصیت شیرین نجات (مهسا حجازی) حقش نبود بمیرد و این مرگ برای او ناعادلانه بود، از آن مهمتر عاقبت شیرین پی نبرد که امیر یوسفی نیا (هوتن شکیبا) برای به دست آوردن او چه کارهایی انجام داده بود، شاید حتی اگر می فهمید در پشت بسیاری از اتفاقات رخ داده که بر زندگی او و خانواده اش تاثیر گذاشت امیر نقش داشت بیننده تا حدی راضی تر می شد.

نباید فراموش کرد که موفقیت قسمت های ابتدایی و میانی تاسیان در ارتباط با مخاطب سطح انتظارات را بالا برده بود. این اثر با بازی های تاثیرگذار، طراحی صحنه خلاقانه و دیالوگ هایی توجه برانگیز، خود را در قامت سریالی با استانداردهای بالا معرفی کرد. در چنین شرایطی، مخاطب انتظار داشت پایان سریال نیز در تراز همان کیفیت باشد؛ پایانی که یا با یک غافل گیری هوشمندانه همراه باشد یا حداقل گره ها را با منطق روایی باز کند. اما فقدان چنین ویژگی هایی در پایان، تضاد شدیدی با انتظارات مخاطب پدید آورد و باعث شد این اتفاق رخ دهد که آن را ناامیدکننده توصیف کنند.

کلمه تاسیان ریشه گیلکی دارد. کلمه ای که سرشار از اندوه و بغض و دوری و جدایی است. برخی تاسیان را معادل نوستالژی هم دانسته اند و این که به جز گیلکی در کردی هم رایج است. تاسیان یعنی حالتی که به خاطر نبودن کسی به انسان دست می دهد. از جمله تعاریفی که برای این واژه آورده اند یعنی؛ دل و دماغ هیچ کاری را نداشتن، دلتنگی و بی قراری غریب، غم فزاینده و ویران کننده. شاید برخی مخاطبان بعد از پایان مجموعه دچار تاسیان شده اند.

البته از سوی دیگر، واکنش های شدید کاربران در شبکه های اجتماعی پس از پخش قسمت آخر تاسیان نیز نشان دهنده تغییری بنیادین در جایگاه مخاطب در عصر جدید است. تماشاگر امروز، منفعل نیست؛ او روایت را تحلیل می کند، درباره اش می نویسد، و در شبکه های اجتماعی آن را بازتاب می دهد. از همین رو، پایان ضعیف یا مبهم دیگر تنها یک مسئله هنری نیست، بلکه به یک بحران اعتماد در میان سازندگان و مخاطبان منجر می شود.

تا الان که کلی فیلم و سریال دیدم بجز رجب زاده تو تاسیان و سمیرا تو زخم کاری ندیدم شخصیت منفی مجازات نشه! مریم بخاطر نادر و شیرین عزاداری نکرد؟ حوری چی شد؟ افسرده شد باشه ولی خب باید یه طوری توجیه شه که چی به سرش اومد!

امید آزاد نشد؟ زن و بچه سعید چی شدن؟ پدر و مادر امیر نمی فهمن بچه شون مرده؟ چرا وقتی جمشید تا شب کنار جسد شیرین بود و هما، نازی، آرش و مریم زیر زمین بودن با دری که قفل شده بود جعفر نیومد؟ مگه اون صحیح و سالم نبود و فقط یکم کتک نخورد؟ شهرام که هیچی از کشور رفت سپیده چی شد؟

بنظرم این سریال باید یه فصل دیگه داشته باشه که این ابهامات و برطرف کنه چون واقعا تا اینجا خیلی خوب پیش رفت اما قسمت آخر خیلی بی معنی بود

پایان سریال تاسیان نمونه ای قابل تأمل از تأثیر عمیق پایان یک روایت بر برداشت کلی مخاطب است. اگرچه اثر در بسیاری از بخش های خود موفق بود، اما پایان مبهم، ناتمام و بی پاسخش، خاطره ای منفی در ذهن بسیاری از مخاطبان بر جای گذاشت.

این تجربه نشان می دهد که در دنیای امروز سریال سازی، مخاطب بیش از پیش هوشیار، متوقع و درگیر روایت است و اگر احساس کند به اعتمادش پاسخ درخوری داده نشده، به سادگی نارضایتی خود را اعلام می کند.

شاید مهم ترین درس تاسیان برای نویسندگان و سازندگان آثار نمایشی همین باشد: روایت خوب، نیاز به پایانی دارد که در شأن آغازش باشد.

نویسنده: نهال موسوی