رضا صائمی، روزنامه نگار و منتقد رسانه، در یادداشتی در روزنامه ایران نوشت: برنامه ای که شهرت و محبوبت آن نه صرفاً به دلیل محتوا و سویه های هیجانی و سرگرم کننده اش که به خاطر حضور جلال مقامی به عنوان مجری برنامه هم بود. مثل برندهای تلویزیونی که نام برنامه با نام مجری آن گره خورده و از آن اعتبار گرفته است. همچون نسبتی که بین برنامه 90 و نام عادل فردوسی پور وجود دارد.

با این حال نباید اعتبار جلال مقامی را به اجرای این برنامه تقلیل داد. او یکی از بهترین دوبلورها و مدیر دوبلاژی بوده که اعتبارش را از این هنر و مهارت می گیرد و چه بسا گاهی زیر سایه برنامه دیدنی ها جایگاه و منزلت او در مقام دوبله نادیده یا دست کم گرفته شده است.

اما فارغ از این بحث، دیدنی ها به عنوان یک برنامه سرگرم کننده تلویزیونی در دهه 60 و 70 از حیث رسانه ای و جامعه شناسی رسانه واجد اهمیت بوده که نیازمند تحلیل است. برنامه ای که توانسته بیش از یک دهه به شکل مستمر ادامه یافته و مخاطبان خود را از دست ندهد.

پخش این برنامه تلویزیونی از سال 1362 آغاز شد و مدت 12سال ادامه یافت. این برنامه در آن سال ها که با دوران جنگ هشت ساله همزمان بود، روزهای یکشنبه از شبکه دو پخش می شد و با اجرای جلال مقامی به یکی از محبوب ترین برنامه های تلویزیونی در ایران تبدیل شد.

مقامی درباره این دوران گفته بود: مردم عاشق تماشای این برنامه بودند. حتی من هم به واسطه این برنامه شهرت زیادی بین مردم پیدا کردم. باورتان نمی شود اما هنوز هم مردم من را به نام آقای دیدنی ها می شناسند تا جلال مقامی! من در این همه فیلم مدیر دوبلاژ و دوبلور بودم و به جای هنرپیشه های زیادی صحبت کردم اما وقتی این برنامه روی آنتن آمد، با آن به شهرت رسیدم. چون در آن زمان، برنامه های تلویزیون مثل الان خیلی متنوع نبود و در ساعات محدودی هم پخش می شد.

مقامی درباره شیوه اجرایش در آن دوره گفته بود: نکته جالب اینکه متنی برای این برنامه نوشته نمی شد و خودم به دلیل تجربه ای که در دیالوگ های پس گردنی در دوبله داشتم، روی صحنه هایی که دوربین مخفی بود و تم کمدی هم داشت، بداهه می گفتم که برای مردم جالب بود. اما درمجموع اجرایم در برنامه خیلی هم سنگین و رنگین بود. نه مثل اجراهای امروزی که با هیاهو همراه است. البته قضاوت نمی کنم. آن زمان اجراها به این صورت بود و من هم با آن شیوه راحت تر بودم. به یاد دارم سر اجرای برنامه دیدنی ها ، مدیر وقت شبکه دو به من تذکر داد و گفت: چرا در برنامه لباس های شیک می پوشی؟ چون در شرایط جنگ هستیم، ممکن است مردم هوس کنند. من هم به او گفتم: خب چه اشکالی دارد. مردم هم لباس شیک بپوشند و من را هم با لباس شیک ببینند. در آن سال ها، لباس هایم را از اروپا می خریدم. خرج سفر به اروپا خیلی نبود. مثلاً می شد با 10 هزار تومان رفت اروپا را گشت.

در کنار اجرای خوب و خاطره ساز جلال مقامی و صمیمیتی که در عین رسمی بودن لحن و ادبیات مجری های آن دهه وجود داشت، باید عوامل اجتماعی مؤثر بر این برنامه را هم در موفقیت آن لحاظ کرد. یکی کم بودن شبکه های تلویزیونی که به دو شبکه محدود می شد و بالطبع تنوع برنامه های سرگرم کننده کم بود.

ضمن اینکه فضای عمومی جامعه به دلیل تأثیر روانی ناشی از جنگ، تماشای این برنامه را ضروری تر می ساخت. ضمن اینکه در آن دوره شبکه های اجتماعی و فضای مجازی وجود نداشت تا دریچه ای به سوی جهان و جذابیت هایش بگشاید و نه شبکه های ماهواره ای که انتخاب رسانه ای مردم باشد.

در این شرایط برنامه دیدنی ها پنجره ای به سوی جهان باز می کرد که مخاطب ایرانی دنیای رنگارنگ را از قاب آن به تماشا بنشیند، هرچند که اغلب دستگاه های تلویزیون آن زمان سیاه و سفید بودند.

آنچه در این برنامه برای مخاطبان پخش می شد، بخشی از توانمندی های جالب تعدادی از هموطنان مان در ابتدای برنامه و پس از آن یکسری فیلم ها و تصاویر فانتزی و کارهای خارق العاده سایر مردم دنیا بود که در وقتی حدود یک ساعت لحظات سرگرم کننده ای را برای مخاطبان خلق می کرد.

در این بین هم توضیحات جلال مقامی به عنوان مجری برنامه آنچنان بر دل مخاطبان می نشست که بدون این توضیحات تصاویر هم جذابیتی برای مخاطب پیدا نمی کرد.

از جمله عناصر دیگر این برنامه که به آن هویت می بخشید، موسیقی متن جذاب آن بود. موسیقی تیتراژ این برنامه نیز یکی از آهنگ های خاطره انگیز نزد بینندگان این برنامه به شمار می رود.

این موسیقی با نام عشق گل ها توسط ژوئل فاژرمن آهنگساز فرانسوی ساخته شده و یکی از آهنگ های آلبوم ماجراجویی گیاهان بود که در سال 1982 برای یک برنامه مستند طبیعی در فرانسه ساخته شده بود. غلامحسین میرزاده تهیه کننده دیدنی ها درباره آن می گوید: اصولاً برنامه دیدنی ها و انتخاب مقامی به عنوان مجری؛ گویای یک اصل و قانون در کسب و کار و تجارت است که در مغرب زمین معروف است به پیوند درست و آگاهانه زمان مناسب، مکان مناسب و شخص مناسب. به گفته او: دهه 60 و زمان جنگ تحمیلی بودجه صدا و سیما بسیار کم و به ویژه برای برنامه های شبیه دیدنی ها که اصطلاحاً به نوع (ج) معروف بودند، بسیار قلیل و ناچیز بود.

این کمبود حتی در زمان اختصاص امکانات و تجهیزات، وضعیت غم انگیزتری پیدا می کرد و به همین دلیل من و همه عوامل برنامه می بایست تلاش و دلسوزی بیشتری را به کار می بستیم. برنامه دیدنی ها با اینکه در دوران ملتهب دهه 60 پخش می شد اما هنوز هم تماشای آن به ویژه شنیدن موسیقی متن آن که گاهی در شبکه های اجتماعی منتشر می شود، تداعی گر آرامشی نوستالژیک است و با اینکه حالا تماشای این لحظه های دیدنی در شبکه های اجتماعی گسترده و متنوع تر شده اما هنوز هم جذابیت این برنامه کم نشده است.