تهیه کنندگان و مسوولان سینمایی هشدار دادند هزینه ساخت فیلم از 6میلیون تومان در دهه 60 به 50میلیارد تومان رسیده است، در حالی که قیمت بلیت فقط 110 هزار تومان یعنی حدود 1دلار است و این وضعیت بازگشت سرمایه را ناممکن کرده و تنوع ژانرها را تهدید می کند. همایش هزینه ها و شیوه های تامین سرمایه فیلمسازی در ایران در خانه سینما برگزار شد.

به گزارش دنیای اقتصاد، در این همایش منوچهر محمدی تهیه کننده پیشکسوت سینما گفت ایران از معدود کشورهایی است که در سال های اخیر با تورم 30 تا 50درصدی مواجه بوده است و این مساله صرف نظر از حوزه سینما، تمام جنبه های زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده است.

او با بیان اینکه اولین فیلم سینمایی خود را در سال 1364 با 6میلیون تومان ساخته است در حالی که امروز ساخت همان فیلم با بودجه ای کمتر از 40 تا 50میلیارد تومان امکان پذیر نیست،گفت که هر فیلمی باید از طریق گیشه یا سایر روش ها بازگشت سرمایه داشته باشد، اما در شرایط کنونی این امر بسیار دشوار است.

محمدی که خود صاحب سینما هم هست با اشاره به تجربه خود در صنعت سینما گفت: شاید برایتان جالب باشد در شرایط فعلی هم صاحبان سینماها و هم تهیه کنندگان تمایلی به افزایش قیمت بلیت سینما ندارند؛ زیرا می دانند کالای فرهنگی و مشخصا سینما در انتهای سبد خرید خانواده ها قرار دارد.

قیمت فعلی بلیت سینما حدود 110 هزار تومان معادل یک دلار و چند سنت است، در حالی که در کشورهای همسایه این قیمت حدود 5دلار است و در اروپا و آمریکا به 10دلار می رسد. اگرچه اکران آنلاین و نمایش خانگی تا حدی به بازگشت سرمایه کمک می کنند، اما تاثیر آنها محدود است.

او با اشاره به دو نوع تحریم در سینما، گفت: ما در سینما هم با تحریم های بین المللی و هم با تحریم های داخلی مواجه هستیم. از حدود 100 فیلم سینمایی که سالانه در سینمای ایران تولید می شود، صداوسیما تنها 3 تا 4 فیلم را پخش می کند و حتی تبلیغات فیلم ها را نیز به راحتی انجام نمی دهد. کسانی هم هستند که در این سال ها در خارج از مرزها هر فیلمی را که با پروانه ساخت ساخته شود، فیلم حکومتی می نامند و با آن به مخالفت می پردازند.

محمدی با انتقاد از بودجه کم سینما گفت: اگر سینما را با فوتبال مقایسه کنیم، می بینیم از میان 16 تا 18 تیم لیگ برتر فقط دو تیم کاملا خصوصی هستند. هزینه برخی تیم ها به بیش از هزار میلیارد تومان می رسد و دستمزد بازیکنان با سینماگران اصلا قابل مقایسه نیست.

جالب اینجاست که از نظر افکار عمومی و حاکمیت، حاشیه سازی های فوتبال برای فرهنگ و اخلاق جامعه به مراتب بیشتر از سینماست. با این حال، دولت اجازه می دهد چنین هزینه های کلانی صرف فوتبال شود اما برای سینما کمترین بودجه در نظر گرفته می شود و با کمترین هزینه در این حوزه فضاسازی منفی ایجاد می شود.

در ادامه حامد جعفری، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی با اشاره به پیچیدگی های پیش بینی هزینه های تولید درباره کف و سقف هزینه های تولید فیلم گفت: در بنیاد سینمایی فارابی فیلم ها با هزینه 3-2میلیارد تومان تا 80-70میلیارد تومان تولید شده اند و حتی اخیرا پیشنهاد ساخت فیلمی با برآورد هزینه 300میلیارد تومان داشتیم که البته از توان مالی بنیاد خارج بود.

او در پاسخ به سوالی درباره تعیین هزینه های ساخت یک اثر، گفت: هیچ فرمول ثابتی برای تعیین هزینه های آثار سینمایی به صورت یکسان وجود ندارد؛ بنابراین ما هم در بنیاد سینمای فارابی از مشاوران متخصصی که عمدتا شامل مدیران تولید سینما می شوند، کمک می گیریم و آنها از طریق بررسی فیلمنامه ها، هزینه ها و بودجه موردنیاز هر اثر را تعیین می کنند.

مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی درباره توزیع عادلانه حمایت دولتی در سینما نیز گفت: عدالت به معنای تقسیم مساوی بودجه نیست، بلکه به معنای تخصیص صحیح و بهینه منابع به ساخت آثاری است که مجموعه فیلمسازی را برای دستیابی به اهداف مورد انتظارش کمک خواهد داد. در فراخوان ابتدای سال جاری فارابی بیش از 500متقاضی داشتیم، حالا سوال این است که آیا ما منابع بنیاد را بین این طرح ها به صورت مساوی تقسیم کنیم یا اینکه تلاش کنیم منابع فارابی به ساخت آثاری اختصاص یابد که در سپهر سینمای کشور موثر است.

اگر جواب این سوال، روش دوم باشد باید با سازوکارهایی به دنبال کشف بهترین طرح ها و فیلم نامه ها برای سرمایه گذاری باشیم. البته ما باید به سوابق خود فیلمسازان (نویسنده، تهیه کننده و کارگردان) هم توجه داشته باشیم، مثلا اگر کسی پیش از این پنج بار با بنیاد سینمایی فارابی کار کرده و هر بار نیز آثاری ساخته که در جذب مخاطب ناموفق بوده اند، آیا باز هم باید برای سرمایه گذاری مورد اعتماد قرار گیرد؟ حتما نه!

جعفری در پاسخ به سوالی درباره بودجه فارابی نیز گفت: بودجه بنیاد در سال های مختلف متفاوت بوده که عمدتا از طریق سازمان سینمایی تامین می شود اما گاهی برخی نهادهای اقتصادی مانند شرکت نفت نیز در تامین هزینه ساخت فیلم بنیاد را یاری کرده اند. امسال به دلیل شرایط خاص ناشی از تبعات پس از جنگ تحمیلی در کشور، منابع و بودجه ها خیلی محدودتر شده و بنابراین هنوز هیچ مبلغی به بنیاد سینمایی فارابی تخصیص نیافته است.

جعفری در پاسخ به سوالی که چرا هر فیلمی که پروانه ساخت دارد مورد حمایت قرار نمی گیرد، گفت: داشتن پروانه ساخت شرط لازم برای حمایت از فیلم ها در بنیاد فارابی است، اما شرط کافی نیست؛ چراکه پروانه ساخت یعنی این گروه توان فیلمسازی را دارند و فیلم نامه آنها نیز در چارچوب مقررات و آیین نامه ها قرار دارد و از خط قرمزها عبور نکرده است؛ اما سرمایه گذاری بر روی یک فیلم توسط بنیاد سینمایی فارابی، علاوه بر این ها باید در چارچوب اهداف بنیاد باشد و بتواند به جذب مخاطب بینجامد. بنابراین عملا نمی توان پروانه ساخت داشتن را، دلیلی بر موفق شدن یا موفق بودن یک فیلم تلقی نمود.

محمد ساسان مدیر مرکز تولیدات سازمان سینمایی سوره نیز در بخش دیگری از پنل فیلمسازی حمایتی به چالش های تولید اشاره کرد و گفت: در شرایط تورمی کنونی، تعیین رقم ثابت برای تولید ممکن نیست. در سینمای دولتی، عوامل تولید با سینمای خصوصی متفاوت است.

این تصور که ارگان ها منابع نامحدود دارند کاملا غلط است زیرا برای تامین هر ریال بودجه باید بسیار تلاش کنیم. او در ادامه با بیان اینکه پلت فرم ها هزینه ها را به خصوص در حوزه بازیگری به شدت افزایش داده اند، گفت که هزینه دستمزد بازیگران به حدود 40 درصد کل هزینه های یک فیلم رسیده و دولت باید برای جلوگیری از آشفتگی بازار وارد عمل شود.

ساسان درباره ضرورت فیلمسازی توسط دولت و نهادهای دولتی گفت: توجه داشته باشیم که اگر سینمای دولتی نباشد، تنوع ژانر کم می شود و برخی ژانرها مثل سینمای جنگ کاملا از بین خواهند رفت؛ زیرا سینمای خصوصی بیشتر به کمدی تمایل دارد. بنابراین حتی اگر فقط تکنیکی نگاه کنیم فیلمسازی دولتی برای ادامه حیات سینما مفید است. ساسان در پایان ابراز کرد: اگر چرخه کامل تولید، پخش، اکران و تبلیغات به درستی انجام نشود حتی بهترین فیلم ها نیز شرایط خوبی نخواهند داشت و ممکن است نابود شوند.