دیسک کمر، که به عنوان فتق دیسک یا دیسک لغزنده نیز شناخته می شود، یکی از مشکلات شایع در بین بزرگسالان است. این وضعیت می تواند باعث بروز دردهای ناشی از فشرده شدن اعصاب و فشار به ستون فقرات شود. در این مقاله به بررسی علائم مختلف دیسک کمر، روش های تشخیص، گزینه های درمان و نکات پیشگیری از این وضعیت خواهیم پرداخت.

دیسک های بین مهره ای در ستون فقرات ما به عنوان بالشتک های نرم و الاستیکی عمل می کنند که به جذب شوک و کاهش فشار بر روی مهره ها کمک می کنند. دیسک کمر زمانی دچار آسیب می شود که مواد داخلی آن از لایه خارجی خود خارج شود و به عصب ها فشار وارد کند. این عارضه می تواند به دلایلی مانند پیری، آسیب های فیزیکی و حرکات نادرست رخ دهد.

دیسک فتق: این نوع دیسک زمانی رخ می دهد که بخش نرم دیسک از لایه خارجی آن خارج می شود.

دیسک پروترود: در این حالت، دیسک به سمت خارج متورم می شود، اما هنوز از لایه خارجی خود خارج نشده است.

دیسک دژنراتیو: با گذشت زمان و به دلیل عوامل سنی، دیسک ها دچار تحلیل می شوند که می تواند منجر به درد و محدودیت حرکت شود.

بروز علائم دیسک کمر می تواند متفاوت باشد و بستگی به شدت آسیب و محل آن دارد. در زیر به برخی از رایج ترین علائم اشاره می شود:

درد در ناحیه کمر یکی از شایع ترین علائم دیسک کمر است. این درد ممکن است شدید بوده و در هنگام نشستن، ایستادن یا حرکت تشدید شود.

اگر دیسک به عصب سیاتیک فشار وارد کند، درد ممکن است به پاها نیز منتقل شود. این درد معمولاً به صورت تیرکشنده یا سوزش احساس می شود و می تواند در یک یا هر دو پا بروز کند.

فشار بر روی اعصاب می تواند باعث ضعف در پاها یا قسمت های دیگر بدن شود. این ضعف می تواند منجر به مشکلاتی در جزییات حرکتی مانند راه رفتن و بالا رفتن از پله ها شود.

احساس بی حسی یا سوزن سوزن شدن در ناحیه آسیب دیده نیز از علائم شایع دیسک کمر است. این احساس معمولاً در ناحیه پاها و یا نواحی مرتبط با عصب آسیب دیده بروز می کند.

افراد مبتلا به دیسک کمر معمولاً با کاهش انعطاف پذیری در ناحیه کمر و مشکلاتی در حرکت مواجه می شوند. این کمبود انعطاف پذیری می تواند به محدودیت های حرکتی منجر شود.

درد ممکن است به ناحیه بالای پا، ران و لگن نیز منتقل شود. این نوع درد ممکن است به صورت دردهای عمیق و مداوم بروز کند و می تواند نشانه ای از فشار به اعصاب باشد.

تشخیص دیسک کمر معمولاً با استفاده از تاریخچه پزشکی، معاینات فیزیکی و آزمایش های تصویربرداری انجام می شود. در زیر به برخی از روش های تشخیص اشاره می شود:

پزشک معمولاً با بررسی تاریخچه پزشکی و انجام معاینه فیزیکی، علائم و نشانه ها را ارزیابی می کند. این معاینه شامل بررسی توانایی حرکتی و حساسیت در نواحی مربوطه است.

این روش می تواند به پزشک کمک کند تا مشکلات ساختاری در ستون فقرات را شناسایی کند. با این حال، اشعه ایکس نمی تواند دیسک های بین مهره ای را به طور واضح نمایش دهد.

تصویربرداری با MRI یکی از بهترین و دقیق ترین روش ها برای تشخیص دیسک کمر است. این روش می تواند جزییات دقیق از ساختارهای داخلی بدن و وضعیت دیسک ها را نشان دهد.

سی تی اسکن نیز می تواند برای تشخیص دیسک کمر مورد استفاده قرار گیرد. این روش معمولاً در مواردی که MRI قابل دسترسی نیست، به کار می رود.

درمان دیسک کمر معمولاً به نوع و شدت آسیب بستگی دارد. در زیر به برخی از روش های درمان اشاره می شود:

استراحت: در مراحل اولیه، استراحت و اجتناب از فعالیت های شدید می تواند به تسکین درد کمک کند.

داروهای ضد درد: داروهای غیرنسخه ای مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.

فیزیوتراپی: برنامه های فیزیوتراپی می توانند به تقویت عضلات کمر و افزایش انعطاف پذیری کمک کنند.

اگر درمان های غیرجراحی مؤثر نباشند، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. انواع جراحی های ممکن شامل موارد زیر است:

دیسککتومی: در این روش، بخش آسیب دیده دیسک حذف می شود تا فشار از روی عصب برداشته شود.

لامینکتومی: در این روش، بخشی از استخوان مهره برای کاهش فشار بر روی عصب برداشته می شود.

فیوژن دیسک: در این روش، دو یا چند مهره با هم جوش داده می شوند تا ثبات بیشتری ایجاد شود.

پیشگیری از دیسک کمر می تواند شامل تغییرات در سبک زندگی، تقویت عضلات و رعایت نکات ایمنی در انجام فعالیت های روزمره باشد. در زیر به چند نکته پیشگیرانه اشاره می شود:

اضافه وزن می تواند فشار بیشتری بر روی ستون فقرات وارد کند. حفظ وزن سالم با تغذیه مناسب و ورزش منظم می تواند به کاهش خطر ابتلا به دیسک کمر کمک کند.

تمرینات تقویتی برای عضلات کمر می توانند به کاهش خطر آسیب و دیسک کمر کمک کنند. تمرینات مانند پل، پلانک و حرکات کششی می توانند مفید باشند.

رعایت اصول ارگونومی در هنگام نشستن و ایستادن می تواند به پیشگیری از دیسک کمر کمک کند. استفاده از صندلی های مناسب و قرار دادن پاها در سطح زمین می تواند مفید باشد.

حرکات ناگهانی و بلند کردن اشیاء سنگین می توانند به دیسک کمر آسیب برسانند. بهتر است برای بلند کردن اشیاء سنگین از زانوها خم شوید نه کمر.

1. علائم دیسک کمر چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر درد کمر شما شدید یا مداوم است و با علائمی مانند ضعف، بی حسی یا درد در پاها همراه است، باید به پزشک مراجعه کنید.

2. آیا دیسک کمر دائمی است؟

بسیاری از افراد می توانند با درمان های مناسب و تغییرات در سبک زندگی، از درد و مشکلات ناشی از دیسک کمر رهایی یابند. اما در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی باشد.

3. درمان های خانگی برای دیسک کمر چیست؟

استراحت، استفاده از یخ یا گرما، و تمرینات کششی ملایم می توانند به کاهش درد کمک کنند. همچنین داروهای ضد درد غیرنسخه ای می توانند مؤثر باشند.

4. آیا ورزش می تواند به درمان دیسک کمر کمک کند؟

بله، ورزش های مناسب و فیزیوتراپی می توانند به تقویت عضلات کمر و کاهش درد کمک کنند. اما باید تحت نظر پزشک انجام شود.

5. آیا سن بر خطر ابتلا به دیسک کمر تأثیر دارد؟

بله، با افزایش سن، خطر ابتلا به دیسک کمر افزایش می یابد. تغییرات طبیعی در دیسک ها و استخوان ها می تواند به این وضعیت منجر شود.

منبع: دلگرم